De oliebelofte en de vergeten meerderheid

door

INGEZONDEN

Terwijl Jennifer Geerlings-Simons zich opmaakt om de leiding te nemen over een nieuwe coalitie, blijft een samenhangende visie op sociale rechtvaardigheid en economische hervorming uit. De belofte van olierijkdom dreigt vooral een elite te bevoordelen, terwijl kleine ondernemers, kwetsbare burgers en publieke diensten achterblijven. Zonder een duidelijke koers dreigt de nieuwe regering het vertrouwen van de bevolking te verspelen nog vóór haar aantreden.

Op het moment dat Jennifer Geerlings-Simons zich opmaakt om als beoogd regeringsleider de touwtjes in handen te nemen, overschaduwt één vraag alle politieke festiviteiten: voor wie wordt er straks eigenlijk bestuurd? Suriname balanceert op een kantelpunt. Het ene pad leidt naar structurele hervorming, inclusieve groei en versterking van de democratie. Het andere voert regelrecht naar een versterking van bestaande ongelijkheid, afhankelijkheid van fossiele rijkdom en een elite die verder losraakt van het dagelijks leven van de gemiddelde Surinamer.

“Zonder sterke institutionele kaders profiteert slechts een selecte groep van natuurlijke rijkdommen, terwijl andere sectoren stagneren of krimpen”

De verkiezingen van 25 mei 2025 brachten een politieke herschikking teweeg, maar deze leidde niet automatisch tot inhoudelijke vernieuwing. De NDP wist via een intentieverklaring een ogenschijnlijk brede coalitie te smeden met NPS, ABOP, BEP, PL en A20. Alleen de VHP blijft buiten beeld. Op papier lijkt het een krachtig blok, maar inhoudelijk mist het richting.

Vanuit een bestuurskundig perspectief is dit relevant. Coalities die gevormd worden uit partijen met sterk uiteenlopende ideologische achtergronden vertonen structureel verhoogde risico’s op bestuurlijke fragmentatie. Onderlinge breuklijnen kunnen de effectiviteit van het beleid ondermijnen, en in situaties van economische urgentie is die bestuurlijke traagheid juist het laatste wat een land zich kan veroorloven.

Deze coalitie draagt alle kenmerken van wat in politieke theorieën een kibbelkabinet wordt genoemd: een regering waarin partners structureel botsen over beleidsprioriteiten. Interne spanningen, openlijke ruzies en besluiteloosheid kunnen niet alleen het beleid frustreren, maar ook de stabiliteit van de regering zelf ondermijnen. De vraag is niet óf die conflicten komen, maar hoe diep ze zullen snijden en hoe lang de coalitie het uithoudt onder deze druk.

Economisch herstel zonder richting

Suriname bevindt zich in een economisch uiterst kwetsbare positie. De staatsschuld is hoog, inflatie blijft aanhouden, en de aangekondigde offshore olie- en gasbaten zijn voorlopig nog toekomstmuziek. Tegelijkertijd is het sociale vangnet fragiel, het ondernemersklimaat onzeker, en het vertrouwen in instituties laag.

Vanuit macro-economisch perspectief is de afwezigheid van een consistente beleidsvisie problematisch. Groei zonder herverdeling leidt tot economische uitsluiting en onderbenutting van potentieel. Het Internationaal Monetair Fonds wijst herhaaldelijk op de noodzaak van inclusieve groei als fundament voor macro-economische stabiliteit in opkomende economieën. Zolang structurele herverdeling uitblijft, profiteren slechts enkelen van de welvaart.

De afgelopen jaren is de koopkracht van de gemiddelde burger ernstig aangetast. Inflatie en valutadevaluatie hebben spaargeld verdampt en lonen uitgehold. Tegelijkertijd bleef het investeringsklimaat onvoorspelbaar. Zonder gericht beleid op monetaire stabiliteit, prijscontrole op basisproducten, en structurele hervorming van het belastingstelsel zullen deze problemen zich blijven opstapelen. Hieruit blijkt het ontbreken van een sociaalecologisch investeringsplan dat de korte en lange termijn weet te verbinden.

Gemiste kans voor KMO’s

Kleine en middelgrote ondernemingen (KMO’s) vormen wereldwijd de motor van werkgelegenheid en innovatie. In Suriname echter opereren ze in een omgeving die niet uitnodigt tot groei. Beleid ontbreekt of is versnipperd, en de toegang tot krediet en certificering is beperkt.

De structurele achterstelling van KMO’s in het nationale economisch beleid wijst op een diepere institutionele tekortkoming. Waar andere landen regionale ontwikkelingsbanken, publiek-private innovatieprogramma’s en fiscaal gunstige regelingen implementeren, blijft Suriname hangen in ad-hoc subsidies zonder meetbare impact.

De offshore olie- en gas sector, hoewel gepresenteerd als kans, blijkt in de praktijk ontoegankelijk voor het merendeel van deze bedrijven. De economische literatuur over de ‘resource curse’ waarschuwt hiervoor: zonder sterke institutionele kaders profiteert slechts een selecte groep van natuurlijke rijkdommen, terwijl andere sectoren stagneren of krimpen. Suriname lijkt deze valkuil niet te vermijden, maar institutioneel te herhalen.

Vriendjespolitiek als structureel obstakel

De werking van de markteconomie wordt ernstig verstoord door het structurele karakter van cliëntelisme. In plaats van meritocratische toewijzing van middelen en opdrachten, overheerst persoonlijke loyaliteit. Dit leidt tot een inefficiënte allocatie van publieke middelen, ondermijnt concurrentievermogen en jaagt investeerders weg.

Op beleidsniveau zien we hier de noodzaak van institutionele hervorming. Transparantie in aanbestedingen, functionerende anti-corruptieorganen, en een onafhankelijke rechtsstaat zijn randvoorwaarden voor economisch vertrouwen. Zolang vriendjespolitiek het economische speelveld blijft vervormen, zal Suriname zijn potentieel niet verzilveren.

Sociaaleconomische scheefgroei

Zonder robuust herverdelingsbeleid dreigt economische groei de sociale ongelijkheid verder te verdiepen. De petrodollars beloven macro-economische verlichting, maar slechts als ze worden geherinvesteerd in onderwijs, volksgezondheid, infrastructuur en sociale bescherming. Ontwikkelingseconomen benadrukken het belang van ‘social returns on investment’ – elke dollar die in deze sectoren wordt geïnvesteerd, …