De maat is vol: Apoera, Washabo, Section en VIDS procederen tegen de staat Suriname!

door

Het staat vast dat oplossingsgericht communiceren met Surinaamse staatsfunctionarissen, -organen en -instituten vrijwel niet mogelijk is. Zij missen het vermogen om effectief, behoorlijk en fatsoenlijk met burgers te communiceren.
De inheemse gemeenschappen van Apoera, Washabo, Section en VIDS zijn direct belanghebbenden bij het Chinalco-project dat de staat van plan is uit te voeren in hun woon- en leefgebieden. Maar in de twee jaar of langer dat de regering met Chinalco heeft onderhandeld over het bauxietproject, zijn de inheemse gemeenschappen nooit betrokken geweest via de Free, Prior and Informed Consent (FPIC)-procedure.
Pas nadat alles tussen de regering en Chinalco beklonken was op 25 november 2024, hebben de desbetreffende inheemse gemeenschappen via de media lucht gekregen van het zogenaamde Chinalco-project. Op die bewuste dag hebben Chinalco en de staat Suriname overeenstemming bereikt over een MoU en een concept-mineralenovereenkomst. Deze overeenstemming is in de regeringsraadsvergadering goedgekeurd, op basis waarvan de MoU en de concept-mineralenovereenkomst door de president van de Republiek Suriname aan De Nationale Assemblée (DNA) zijn aangeboden voor goedkeuring op 29 november 2024.
Bijgestaan door hun advocatenteam, bestaande uit mr. Murwin Dubois, mr. Pamela Karg en mr. Milton Castelen, hebben VIDS en de inheemse gemeenschappen van Apoera, Washabo en Section de staat Suriname op 13 december 2024 via de procureur-generaal aangemaand. De staat moest het besluit om in de woon- en leefgebieden van Apoera, Washabo en Section economische mijnbouwrechten te verlenen aan Chinalco, welk besluit niet voldoet aan de FPIC-vereisten, intrekken. Op 3 januari 2025 heeft de procureur-generaal VIDS en de inheemse gemeenschappen van Apoera, Washabo en Section geïnformeerd dat zij de aanmaning had doorgestuurd naar de regering. Sindsdien is het stil gebleven.
Vervolgens heeft VIDS de assembleevoorzitter en alle DNA-fractievoorzitters bij brief van 20 december 2024 geïnformeerd over de aanmaning van de regering en DNA verzocht om de Chinalco-documenten die zij had ontvangen niet in behandeling te nemen, maar te retourneren aan de regering. Toen een reactie van DNA uitbleef, heeft VIDS gerappelleerd, waarna een delegatie van VIDS en de drie dorpsbesturen op 8 januari 2025 werd ontvangen door de leiding van DNA. De leiding van DNA vond het niet nodig om in te gaan op de brief van 20 december 2024, maar gaf als belangrijkste mededeling dat het parlement de concept-machtigingswet, die nodig is om de concept-mineralenovereenkomst in behandeling te kunnen nemen, nog niet van de regering had ontvangen. Daardoor kon volgens de leiding van DNA de kwestie-Chinalco niet worden geagendeerd. Kortom, DNA kon de regering niet dwingen om te voldoen aan de FPIC-vereisten.
Ook met de Presidentiële Commissie Ontwikkeling West-Suriname Bakhuis Bauxiet hebben VIDS en de inheemse gemeenschappen van Apoera, Washabo en Section contact gezocht, wat heeft geleid tot een virtuele Zoom-bijeenkomst en een fysieke bijeenkomst op respectievelijk 17 en 19 december 2024. Tijdens deze bijeenkomsten is de Presidentiële Commissie herhaaldelijk ter verantwoording geroepen over het niet voldoen aan de FPIC-vereisten. De Presidentiële Commissie bleef volhouden dat pas na de overeengekomen MoU en de concept-mineralenovereenkomst aan de FPIC-vereisten kon worden voldaan.
Alle inspanningen om de FPIC-omissie van de regering te corrigeren ten spijt, moesten VIDS en de inheemse gemeenschappen van Apoera, Washabo en Section met lede ogen aanzien dat de regering op 23 januari 2025 onverstoord de “Ontwerpwet houdende toestemming tot het aangaan van een mineralenovereenkomst met Aluminium Corporation of China betreffende het gebied bekend als West-Suriname Bakhuis” en de “Concept-mineralenovereenkomst met bijlagen” ter behandeling aan DNA heeft aangeboden, en dat DNA de documenten in behandeling heeft genomen ondanks het feit dat deze niet aan de FPIC-vereisten voldoen.
Deze schoffering heeft VIDS en de inheemse gemeenschappen van Apoera, Washabo en Section – na breed overleg – doen besluiten om op dinsdag 25 februari 2025 de staat Suriname voor het gerecht te dagen in een bodem- en kortgedingprocedure. De staat volhardt erin in gebreke te blijven door bewust niet te voldoen aan de FPIC-vereisten. Alleen de rechter kan dit nog corrigeren.
In de bodemprocedure is onder andere gevorderd dat de staat het onrechtmatig genomen besluit om economische mijnbouwrechten aan Chinalco te verlenen (omdat het niet voldoet aan de FPIC-vereisten) intrekt. Ook moet de staat dwangsommen betalen van SRD 10.000 per dag, vanaf 25 november 2024 tot aan de dag waarop het onrechtmatige besluit is ingetrokken.
In kort geding is verzocht om de behandeling in DNA van de Chinalco-overeenkomst op te schorten totdat in de bodemprocedure is beslist over de rechtmatigheid van het gewraakte besluit van de regering om economische mijnbouwrechten te verlenen aan Chinalco.
De dorpsbesturen en gemeenschappen van Apoera, Section en WashaboVereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS)