De bauxietdeal met Chinalco onder de loep

door

China’s hegemonie of Surinames soevereiniteit?In de schaduw van economische onzekerheid en politieke verdeeldheid dreigt Suriname opnieuw een slachtoffer te worden van een modern imperialisme. Ditmaal is het geen kwestie van ketens of koloniën, maar van pennenstreken en achterkamertjespolitiek. De controversiële Bauxietdeal met de Chinese multinational Chinalco symboliseert alles wat er mis is met het beheer van Suriname’s natuurlijke rijkdommen. Het is een verraad aan het Surinaamse volk dat niet alleen economisch nadelig is, maar ook juridisch en moreel onhoudbaar.

Dictaat in plaats dealDe conceptovereenkomst met Chinalco leest als een dictaat, waarbij Suriname een bijrol speelt in de exploitatie van zijn eigen bodemschatten. Het land krijgt slechts een passief aandeel van 13%, zonder enige zeggenschap of controle over strategische beslissingen. Ondertussen geniet Chinalco een scala aan belastingvrijstellingen, waaronder vrijstellingen van inkomstenbelasting, btw en invoerrechten. Deze “gunsten” komen neer op een juridische opheffing van de fiscale soevereiniteit van Suriname.

De stabiliteitsclausule in de overeenkomst is wellicht nog gevaarlijker. Deze clausule verbiedt toekomstige regeringen en parlementen om wijzigingen in fiscale voorwaarden door te voeren als deze de belangen van Chinalco schaden. Hiermee wordt niet alleen de wetgevende macht ondermijnd, maar ook de democratische rechten van toekomstige generaties geschonden. Dit alles terwijl de royaltypercentages tussen 3,5% en 5% ver achterblijven bij internationale normen, waar tarieven van 10% tot 15% gebruikelijk zijn.

Historie van plunderingSuriname heeft een pijnlijke geschiedenis van uitbuiting door buitenlandse multinationals. Van de dubieuze gouddeals met Newmont en Iamgold tot de desastreuze oliedeals met Apache-TotalEnergies en Petronas, het patroon is duidelijk. De overeenkomsten zijn vaak eenzijdig, bevoordelen buitenlandse investeerders, en laten Suriname met schamele opbrengsten achter. Bijvoorbeeld, in de oliesector worden tot 80% van de inkomsten gebruikt voor kostenverhaal (de ‘Cost Oil’-clausule), waardoor Suriname nauwelijks winstbelasting ontvangt. Hetzelfde patroon herhaalt zich nu in extremere vorm in de bauxietdeal. Terwijl Chinalco miljarden zal binnenhalen, wordt Suriname opgezadeld met armoede en milieuschade.

Een juridische farceDe overeenkomst met Chinalco tart fundamentele juridische principes. De belastingvrijstellingen schenden artikel 156 van de Grondwet, dat stelt dat belastingen alleen via wetgeving kunnen worden gewijzigd of afgeschaft. De royaltystructuur, die marginale inkomsten voor Suriname genereert, druist in tegen artikel 41, dat vereist dat natuurlijke hulpbronnen ten voordele van het volk worden beheerd. Daarnaast beperkt de stabiliteitsclausule de wetgevende autonomie, wat een schending vormt van artikel 73 van de Grondwet.

Inheemse Gemeenschappen: Onzichtbare slachtoffersDe inheemse gemeenschappen van West-Suriname, wiens land het meest wordt getroffen, zijn volledig buitengesloten van de besluitvorming. Het ontbreken van Free, Prior, and Informed Consent (FPIC), zoals vereist door internationale standaarden en jurisprudentie, benadrukt het gebrek aan respect voor de rechten van deze gemeenschappen. Milieu Effect Rapportages (MER) blijven een formaliteit zonder afdwingbare normen, terwijl de ecologische schade onherroepelijk zal zijn.

China’s expansiedrift: Een globaal probleemChinalco is niet alleen een multinational; het bedrijf is een verlengstuk van de Chinese Staat, die bekend staat om haar agressieve expansiebeleid. Van Afrika tot Latijns-Amerika heeft China een spoor van economische overheersing en uitbuiting achtergelaten. Suriname wordt nu een volgend slachtoffer in deze globale machtsdynamiek, waarbij lokale politici medeplichtig lijken te zijn door het gebrek aan transparantie en verantwoording.

Een roep om verzetDeze deal moet resoluut worden afgewezen. Het is een schending van nationale soevereiniteit, een verraad aan de democratie, en een aanslag op de toekomst van het Surinaamse volk. Parlementariërs hebben de morele en juridische plicht om op te komen voor rechtvaardigheid. Burgers van Suriname, het lot van uw land ligt in uw handen. Sta op, eis transparantie, en dwing respect af voor uw rechten en rijkdommen.

De tijd van kolonialisme in welke vorm dan ook moet voorbij zijn. Suriname moet strijden voor zijn soevereiniteit en waardigheid. Laat deze deal een waarschuwing zijn, geen realiteit.

Anand Biharie