De arts als wapen – De geopolitieke strijd om een Cubaanse hulpbron

(Een kritische reactie op ‘Amerikaanse ambassadeur waarschuwt voor risico’s bij inzet Cubaanse artsen in Suriname’- ., 31 -08-2025)
De Amerikaanse ambassadeur Robert Faucher heeft gesproken. De waarschuwing is uitgevaardigd: Suriname moet oppassen voor de ‘risico’s’ van de komst van Cu-baanse artsen. Het klinkt als bezorgdheid. Het klinkt als een waakhond die zijn werk doet. Maar wie goed luistert en leest, hoort niet het blaffen van een hond, maar het sissen van een decennia oud geopolitiek conflict dat zich nu op Surinaamse bodem afspeelt.
Laten we vooropstellen: de ambassadeur heeft een punt. Maar het is een klein puntje, ingebed in een enorme laag hypocrisie. Het puntje is dat de arbeidsvoorwaarden voor veel Cubaanse artsen verre van ideaal zijn. Havana houdt een groot deel van hun salaris in, een praktijk die door mensen-rechtenorganisaties terecht wordt bekritiseerd als een vorm van staats-exploitatie. Het is een systeem met ethische rafelranden.
Maar waar was de bezorgdheid van de ambassadeur, toen deze zelfde artsen, het vlaggenschip van de Cubaanse soft power, tijdens de covid-pandemie de helden van Italië waren? Waar is de verontwaardiging over de uitbuiting in andere sectoren? Nergens. Ze klinkt alleen nu, op het moment dat Suriname een land in de Amerikaanse achtertuin- kiest voor samenwerking met Havanna.
En een veel prangendere vraag: Waarom horen we geen enkele Surinaamse waarschuwing aan de VS, om te stoppen met het steunen van regimes die van genocide en andere mensenrechtenschen-dingen wereldwijd worden beschuldigd? Een land dat geen lid wenst te zijn van het ICC in Den Haag, heeft geen recht van spreken waar het gaat om mensenrechten en economische uitbuiting. Of een dringend verzoek om eens grondig af te rekenen met het diepgewortelde probleem van racistisch politiegeweld in eigen land? Die vragen worden niet gesteld. Dát is het verschil tussen soevereine diplomatie en geopolitieke machtsuitoefening. Het ene land krijgt het voorschrift, het andere land schrijft voor.
Dit is geen humanitaire interventie. Dit is een zet op het schaakbord. De Cubaanse medische missies zijn voor Havana wat olie voor Saudi-Arabië is: een cruciale grondstof. Ze brengen miljarden dollars aan buitenlandse valuta binnen en zijn het machtigste instrument van diplomatieke goodwill. Al jaren proberen de Verenigde Staten deze pijler onder het Cubaanse regime weg te slaan. Door artsen asiel aan te bieden, door landen onder druk te zetten, en nu dus door een ‘waarschuwing’ te geven aan soevereine naties die zelf hun afweging maken.
En laten we vooral die soevereine afweging niet vergeten. Waarom kiest Suriname, of elk Caribisch land, voor Cubaanse artsen? Omdat ze komen. Punt uit. Ze komen naar de vergeten klinieken in het binnenland, naar de arme wijken waar de gezond-heidszorg tekortschiet. Ze vullen een gapend gat dat niet wordt opgevuld door dure westerse medische consultants of marktgestuurd zorgaanbod.
Voor Suriname is deze keuze pragmatisch, niet ideologisch. Het is de keuze tussen geen arts of een Cubaanse arts. De morele verontwaardiging van een ambassadeur wiens land zelf niet vrijuit gaat waar het gaat om ‘gezondheidszorg voor iedereen’, weegt dan niet op tegen de acute nood van een patiënt. En laat dit duidelijk zijn: voor hen die op de hoogte zijn van de geopolitieke agenda van de VS: zij geven totaal niets om het welzijn van de inwoners van landen in de CARICOM, Afrika, De Amerika’s ( Zuid- en Midden-Amerika).
De echte vraag is daarom niet: Moeten we Cubaanse artsen wel of niet toelaten? De echte, veel ongemakkelijkere vraag is: Waarom creëren wij, en het Westen, een vacuüm waar alleen Cuba blijkbaar wél in wil springen?
Door het hele programma te demoniseren, straf je uiteindelijk niet het Cubaanse regime. Je straft de Surinaamse en Cubaanse arts die een vak probeert uit te oefenen, en bovenal: je straft de Suri-naamse patiënt die straks zonder zorg komt te zitten.
Laat de ambassadeur daarom eerst eens uitleggen, welk concreet alternatief de VS op tafel leggen. Gaan Amerikaanse artsen zich dan vestigen in Nickerie, Sipaliwini, Apoera, of Brownsweg? Wordt er een fonds opgericht om de medische brain drain in de regio tegen te gaan?
Tot die tijd klinkt de waarschuwing niet alleen hol, maar ook hypocriet. Het klinkt als een harde klap uit de geopolitiek, verstopt achter de façade van een mensenrechtenschender. Suriname is wijs en soeverein genoeg om haar eigen nationale belang te bepalen, zijn due diligence te doen en zijn eigen morele kompas te volgen – zonder voorschriften van wie dan ook.
Laat de zorg vooral over aan artsen en ministers van Volksgezondheid. En laten de VS en haar ambassadeurs hun energie steken in het oplossen van de conflicten in hun eigen achtertuin, in plaats van het creëren ervan in die van anderen.

Drs.Ing. Colvin Overdiep MPhil
The post De arts als wapen – De geopolitieke strijd om een Cubaanse hulpbron ..