De anatomie van onze wetgeving

door

Wat is een wet? Hoe komt een wet tot stand? Hoe krijgt een wet rechtsgevolgen? Hoe wordt de naleving van een wet gegarandeerd? Dit zijn allemaal vragen die te maken hebben met de manier waarop politici en bestuurders binnen onze democratische rechtsorde moeten handelen.
Wanneer u inzicht hebt in de wijze waarop het openbaar bestuur moet functioneren, op basis van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden die zijn verkregen binnen het democratische rechtssysteem en het legaliteitsbeginsel, kunt u zelf vaststellen wanneer de regering, de overheid of de staat misbruik maakt van haar bevoegdheden.
Bij het spreken over een wet zijn er twee belangrijke begrippen:1. De wet in formele zin; en2. De wet in materiële zin.
Simpel gezegd: “Een wet is een algemeen bindende regel voor burgers.” Met deze inleiding leid ik u naar de beschouwing van de recent goedgekeurde initiatiefwetsvoorstellen betreffende de vaststelling van de geldelijke voorzieningen voor:a. De president en vicepresident van de Republiek Suriname,b. De ministers en onderministers,c. De leden en voormalige leden van De Nationale Assemblee,d. De leden van de rechterlijke macht.
Wat is het politieke spel dat door twee zogenaamd onafhankelijke initiatiefnemers bestuurlijk wordt gespeeld? De eerste drie ontwerpen betreffen de politieke ambtsdragers, en vervolgens de rechterlijke macht, wat impliceert dat de hele Trias Politica hierbij betrokken is. Dit uitgaande van de noodzaak om na bijna 49 jaar de organieke wet te vormen volgens artikel 141, lid 3 van de Grondwet van de Republiek Suriname. Voor de goede orde moet worden opgemerkt dat deze geldelijke voorzieningen tot nu toe bij Staatsbesluit werden uitgevoerd, wat een wet in materiële zin betreft.
Het is dus terecht om eindelijk een wetsontwerp te introduceren binnen het kader van rechtsstatelijk denken, wat een wet in formele zin vereist. Maar hebben de initiatiefnemers zich gehouden aan de grondwettelijke bepaling, in het bijzonder artikel 141, lid 1, waarin staat dat uitsluitend leden van de rechterlijke macht die belast zijn met rechtspraak of de procureur-generaal bij het Hof van Justitie in aanmerking komen voor de uitvoering van deze wetsbepaling, als zittende magistratuur?
Bij de uitoefening van de wetgevende bevoegdheden dienen de wetgever, de regering en andere overheidsorganen de grondwettelijke bepalingen te respecteren (artikel 69 van de Grondwet). Wanneer de kwaliteit van de wetgeving tekortschiet, kan de rechter in problemen komen of zich genoodzaakt voelen om in een rechtsstatelijke omgeving het tekort aan te vullen.
Te kwader trouw!Hoe zijn de initiatiefnemers tot deze ontwerpen gekomen? Tijdens de vergadering in De Nationale Assemblee bleek dat de initiatiefnemers de taak op zich hadden genomen om hun handtekening te plaatsen onder een wetsvoorstel dat afkomstig is van de rechterlijke macht, als belanghebbende. De vraag kan gesteld worden hoe deze handeling juridisch gekwalificeerd moet worden: is het dwang, dwaling of bedrog?
Bovendien bevat het wetsontwerp meerdere tegenstrijdigheden met de Grondwet en andere wetgeving, waardoor de professionaliteit van de rechterlijke macht bij goedkeuring aangetast kan worden.
De procedure voor het tot stand komen van een wet in formele zin is vastgelegd in de Grondwet, met uiteraard de voorbereiding door deskundigen, goedkeuring van het ontwerp door de Raad van Ministers, adviesaanvraag bij de Staatsraad (waarvan het advies al dan niet verwerkt kan worden), en vervolgens verzending door de president naar De Nationale Assemblee bij schriftelijke boodschap. Een andere totstandkoming is staatsrechtelijk geen wet in formele zin.
Wat betreft de andere ontwerpen is het een kwestie van hebzucht bij sommige politici, die niet begrijpen dat de politieke bestuurlijke orde draait om het toedelen van waarden en het maken van keuzes.
Aangezien deze wetten het gehele overheidsbestuur betreffen, zal vroeg of laat de doorwerking moeten plaatsvinden, aangezien het openbaar bestuur niet alleen uit politieke ambtsdragers bestaat, maar ook uit het ambtelijke apparaat. De focus en inspanningen binnen deze constellatie lijken echter gericht op zoveel mogelijk nemen in plaats van geven aan de gemeenschap, zelfs tot het schaamteloos roven toe.
We zouden nog veel meer kunnen schrijven over de vorm en samenhang, maar het blijkt nutteloos bij deze personen. Het is erger dan water naar de zee dragen.
Eugène van der San