De Advent van nieuwe diplomaten

door

Ruim 200 jaar geleden werd de diplomatie erkend als een apart beroep en duidelijk onderscheiden van de politiek. Met die erkenning kan worden gesteld dat diplomatie een professionele aangelegenheid is.
In het algemeen kan men het erover eens zijn dat iemand die diplomatie tot zijn beroep en enige carrière heeft gemaakt, als een professional beschouwd kan worden. Eveneens kan men het erover eens zijn dat de term ‘amateur’ gebruikt kan worden voor iemand die vanuit een ander beroep de diplomatieke wereld binnenstapt, maar verder niet van plan is de diplomatie als zijn beroep en carrière te kiezen. Vanuit het voorgaande redenerend kan binnen de groep diplomaten in Suriname in grote lijnen een onderscheid worden gemaakt in drie categorieën:
A. De categorie van de professionals, die de diplomatie als hun beroep en levenswerk hebben gekozen, de zogenaamde carrière-diplomaten.
B. De categorie bestaande uit personen die door politieke partijen worden benoemd, in feite beloond voor bewezen diensten, maar die verder geen buitengewone kwalificaties hebben.
C. De categorie van door politieke partijen benoemde/beloonde professionals uit andere beroepsgroepen, van wie sommigen een academische achtergrond hebben, maar ook anderen, zoals onderwijzers, politieagenten, zakenlieden, etc.
Het is belangrijk om degenen die diplomaten benoemen, in herinnering te brengen de aanbevelingen van François de Callières (1716) en Herbert H.D. Pierce (1897), te weten:
“Zoals wij geen schip onder commando moeten plaatsen van iemand die niet geschoold is in navigatie of een leger onder bevel van een generaal zonder militaire training, zo moeten wij de buitenlandse dienst van ons land niet plaatsen in handen van individuen die geen kennis hebben van de verschillende aspecten van de diplomatie.”
Redelijkerwijs kan worden gesteld dat, wanneer een keuze gemaakt moet worden tussen een professional en een amateur, gekozen zal moeten worden voor de professional. Bij de beantwoording van de vraag wie tot ambassadeur benoemd moet worden, dat wil zeggen, wie Suriname in het buitenland moet vertegenwoordigen, de professional, de amateur of de best gekwalificeerde, is het voor de hand liggend dat de keuze moet vallen op de beste. Evenzo voor de hand liggend is de veronderstelling dat de professionele diplomaat die persoon zal moeten zijn.
Zelfs bij gelijke kwalificaties tussen een persoon uit de categorieën A en C, zal in landsbelang de geschoolde, professionele carrière-diplomaat de voorkeur moeten krijgen, omdat hij in een opeenvolging van diplomatieke benoemingen van toenemende importantie een jarenlange kennis en ervaring heeft opgebouwd, die de amateur-buitenstaander niet heeft. Hij heeft zijn leven lang gespendeerd in de diplomatieke dienst, een leven van 7×24 uur hard werken, van het brengen van offers en het blootstaan aan allerlei gevaren.
Als hij op basis van zijn verdiensten tot dicht bij de top is gestegen, dan is hij degene die, volgens alle beginselen van recht, rechtvaardigheid en eerlijkheid, maar ook op grond van fatsoenlijk, behoorlijk en verantwoord bestuur, aanspraak maakt op de benoeming tot ambassadeur, met de daaraan verbonden beloning en prestige.
Maar in het algemeen zijn fatsoen, eerlijkheid en rechtvaardigheid eigenschappen die zeer laag genoteerd en gewaardeerd staan bij veel politici. Volgens de Amerikaanse oud-diplomaten Martin Herz en Ellis Briggs is het zeer naïef te veronderstellen dat politici één seconde wakker liggen over het moraal van carrière-diplomaten, die hun leven lang hebben gewijd aan buitenlandse zaken, die de offers hebben gebracht om op onaangename posten (hardship posts) te zitten, die de discipline hebben betoond om stap voor stap omhoog te klimmen en die blijven geloven dat hun bekwaamheid zal worden erkend en beloond.
In alle eerlijkheid en objectiviteit moet worden vermeld dat Suriname enkele zeer goede ambassadeurs kent en heeft gekend, die buiten de groep van de carrière-diplomaten om zijn/waren benoemd. Maar enkele goede benoemingen verminderen niet de geur van de vele slechte!
Zowel een econoom als een chirurg kunnen benoemd worden tot manager of directeur van een ziekenhuis. Maar er kan “geen enkele twijfel bestaan dat een operatieve, medische ingreep alleen door de chirurg kan worden uitgevoerd”. In de diplomatie is de manager van de ambassade ook de chirurg die de operatie uitvoert; dat wil zeggen, manager + chirurg zijn één en dezelfde persoon: de ambassadeur!
Het moet telkenmale worden herhaald: politieke benoemingen in de diplomatie zijn niet goed voor het land, niet goed voor de president, niet goed voor het ministerie van Buitenlandse Zaken en vooral niet goed voor de carrière-diplomaten, die hun leven wijden aan het zich bekwamen in diplomatieke vaardigheden, maar die gewoon worden weggedrukt in het struikgewas achter op hun eigen erf.
De president is uit hoofde van zijn functie de diplomaat nummer één van het land, de minister van Buitenlandse Zaken is de nummer twee. Beiden moeten, veel meer dan anderen, doordrongen zijn van het besef dat het benoemen van diplomaten op basis van voornamelijk politieke standaarden het imago van het land bezoedelen, met als consequentie dat landsbelangen meer worden gehinderd dan geholpen. Het is in zulke gevallen dat Malcolm Toon spreekt van een “bumbling diplomacy” (blunderende diplomatie), waarbij men overkomt als onbekwaam, potsierlijk en belachelijk.
Suriname heeft vanaf november 2018 een Wet Buitenlandse Dienst (Staatsblad 2018, no. 106), houdende regels voor de benoeming van personen voor de Buitenlandse Dienst. Helaas is die wet tot heden grotendeels genegeerd. Het verleden is soms een terugblik in de toekomst. Op grond van wat geweest is, verkondigt zij wat komen zal. Mijn hoop is dat de nieuwe president en regering bij de benoeming van diplomaten de Wet Buitenlandse Dienst niet zullen negeren en de beste krachten zullen benoemen. In dit verband kan verwezen worden naar president Abraham Lincoln, die bij de samenstelling van zijn regering ook politieke opponenten benoemde. Lincoln’s motivatie was:
“Het land had de beste en sterkste krachten nodig, zij waren de beste en sterkste krachten, ik had niet het recht het land te beroven van hun krachten!”
Rudie Alihusain