Cultuurfonds biedt brede ondersteuning voor cultuur- en erfgoedprojecten

door

‘Aanvraag hoeft niet per se via formeel formulier’

“Het allerbelangrijkste voor ons is dat het duidelijk moet zijn dat het fonds echt vanuit hier toegankelijk is. Ik hoop dat mensen niet denken, ‘oh dat is moeilijk, ingewikkeld, veel gedoe, paperassen, verantwoording’. Wij willen graag meedenken en helpen als het niet lukt.” Dat zegt Cathelijne Broers, directeur van het Cultuurfonds, in gesprek met de Ware Tijd over het proces van het aanvragen van projecten voor Surinaamse kunst- en culturele initiatieven.

Tekst en beeld Audry Wajwakana

Broers benadrukt hoe belangrijk het is om het proces van aanvragen laagdrempelig en begrijpelijk te maken. Dit was dan ook een belangrijk onderwerp tijdens haar bezoek aan Suriname. Met Annemarie Willems, adviseur Monumentenzorg en Erfgoed, sprak ze uitvoerders in de lokale culturele en erfgoedsector.

“De verhalen, tradities en perspectieven van de inheemsen – de oorspronkelijke bewoners – zijn ongelofelijk belangrijk om te koesteren en voor de toekomst te bewaren”Cathelijne Broers

Op het terras van het hotel waar het tweetal logeert, is een handjevol mensen te zien. Broers en Willems nemen de tijd voor het gesprek. Hun bezoek markeert een nieuwe stap in de samenwerking tussen Nederland en Suriname op het gebied van cultuur en erfgoed.

Broers kwam in 2019 voor het eerst in Suriname. Anderhalf jaar geleden, in 2023, keerde ze – toen met Willems – terug om te onderzoeken hoe een lokaal cultuurfonds kon worden opgezet. Het Cultuurfonds in Nederland had al enkele projecten in Suriname gefinancierd, vooral op het gebied van erfgoed en monumenten, vaak in samenwerking met stichting Stadsherstel.

Deze initiatieven richtten zich op het restaureren van monumenten in de binnenstad van Paramaribo, met als doel de leefbaarheid en de aantrekkingskracht van de stad te verbeteren. “Maar we moeten eigenlijk verder kijken dan alleen op een pand, want het heeft ook een voorgeschiedenis en een toekomst. Toen zijn we hier geweest om ons te oriënteren”, legt Broers de aanleiding voor uitbreiding uit.

Geld

Tijdens hun oriënterende bezoek legden de twee hun netwerken samen en werkten samen met lokale deskundigen, onder wie Tessa Leuwsha, die sindsdien als contactpersoon fungeert. Onder leiding van Leuwsha en met de expertise van vier Surinaamse adviseurs worden projectaanvragen lokaal beoordeeld. Dit lokale perspectief is volgens Broers essentieel om op een duurzame manier te investeren in Surinaamse cultuur en kennisoverdracht.

De financiering komt voornamelijk uit het Cultuurfonds, waar ook het fonds van de vijf miljoen euro van De Nederlandsche Bank (DNB) voor bijdragen aan lokale initiatieven van nazaten van slaafgemaakten in Nederland, Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint-Eustatius, Sint-Maarten en Suriname is ondergebracht.

Het huidige bezoek was niet gericht op oriëntatie, maar op evaluatie en verdieping. Sinds de officiële lancering van het Cultuurfonds Suriname in het laatste kwartaal van 2023 zijn al bijna veertig projecten gefinancierd. Per kwartaal worden gemiddeld twintig tot 25 aanvragen ingediend, waarvan tien tot vijftien projecten financiering ontvangen.

Afwijzingen komen volgens het duo zelden voor. Vaak wordt een project aangehouden, zodat indieners hun plannen verder kunnen uitwerken. Leuwsha speelt hierin een sleutelrol door aanvragers te begeleiden bij het verfijnen en verdiepen van hun projecten. Dit proces zorgt ervoor dat plannen uiteindelijk sterker terugkomen en beter aansluiten bij de doelen van het fonds.

Projecten

Tijdens hun verblijf bezochten Broers en Willems enkele van deze projecten om niet alleen de voortgang te bekijken, maar ook om te verkennen hoe ze verder kunnen worden ondersteund. Broers toonde zich enthousiast over de resultaten. Ze stelde dat de projecten die zij had bezocht, uitstekend zijn uitgevoerd en een grote potentie voor de toekomst bieden.

Naast de restauratie van monumentale panden heeft het Cultuurfonds zich inmiddels verbreed naar andere domeinen binnen erfgoed, waaronder immaterieel erfgoed. Zo zijn projecten gefinancierd die zich richten op de documentatie en kennisoverdracht van Surinaamse begrafenisrituelen.

Een ander initiatief was de ondersteuning van het Surinaams Museum, waarbij een conservatoren stipendium werd toegekend om een soepele overgang te waarborgen tijdens de wisseling van directeurschap. “Dit stelde de huidige directeur Santosh Singh in staat om zijn werkzaamheden goed te starten met voldoende begeleiding en kennisoverdracht”, zegt Willems.

Het Cultuurfonds droeg ook bij aan de aankoop van het Beatrix Theater in Moengo, een plek met zowel een culturele als sociaal-maatschappelijke functie. Het theater speelt een cruciale rol in de gemeenschap en biedt ruimte voor artistieke expressie. “Dus een investering die aan meerdere kanten snijdt”, zegt Broers.

Daarnaast is het Diitabiki Museum ondersteund en een brassband kon dankzij nieuwe instrumenten haar optredens voortzetten. Voor Theater On Stage financierde het fonds de aanschaf van nieuwe verlichting en een kennisuitwisselingstraject. “Dit traject bood studenten de gelegenheid om ervaring op te doen op Curaçao, waarna ze in het voorjaar met een Surinaamse productie naar Nederland zullen gaan. Dit benadrukt de waarde van wederzijdse kennisoverdracht …