Column: Waar aasgieren regeren en reigers waken

door

Op weg naar een paar jonge Surinamers met het hart op de juiste plaats ontvouwt zich een landschap dat spreekt — voor wie wil luisteren. De weg naar het westen is verrassend leeg, geen tot nauwelijks verkeer, wat de rit ongewoon vlot maakt. Alsof het land zich even terugtrekt om alleen nog indrukken te tonen.Een dichte mist dekt het landschap toe. Op sommige plekken kun je nauwelijks twintig meter ver zien. In die witte waas komt het bos langzaam tot leven: bladeren ritselen, vogels laten zich horen, iets beweegt — altijd net buiten beeld.Langs de weg doen aasgieren hun werk. Ze verdienen misschien geen schoonheidsprijs, met hun kale koppen en gebogen nekken, maar hun bijdrage is essentieel: zij zijn de opruimers van het land. Altijd waakzaam, altijd klaar om kadavers te verwijderen die anders zouden blijven liggen. Hun menu is gevarieerd: aboma’s, kikkers, aapjes, kaaimannen, vogels, waterslangen. Zelfs een makkaslang of een ongelukkige kip aan de rand van een woonwijk. Niets wordt verspild in dit natuurlijke systeem van hergebruik.Koeien staan loom in de berm, hun oren lui wapperend om insecten te verjagen. Sabakoes kijken zwijgend toe, onverstoord door het verkeer dat langzaam weer op gang komt.In Coronie, waar de weg even wat slechter is, ontstaat lichte turbulentie: een kip met vijf kuikens foerageert midden in een kuil. Bij naderend gevaar schieten ze als een goed geoliede machine naar de veilige kant. Niet veel later zie ik vluchten stondoifi’s. Ze verkiezen de warme regenplassen in het asfalt boven de koele, gezwollen kanalen ernaast.Op telecommunicatiemasten spreiden aasgieren hun vleugels, borst vooruit, badend in het ochtendlicht. Ze lijken radiogolven te vangen of juist te blokkeren — een gedachte die even absurd als verleidelijk is.Herinneringen aan de verkiezingen zijn al aan het vervagen. Een verweerde ABOP-vlag aan een manjaboom, troosteloos hangende vaandels in paars-wit, groen en oranje. Her en der een billboard, fel van kleur maar stil geworden. Politieke ruis die het landschap even kort heeft overstemd.Waar de weg door de Middenstandspolder slingert, zijn zware turbulentie en geraffineerd stuurwerk onmisbaar. De talloze kuilen en verzakkingen maken het asfalt tot een hindernissenparcours waar elke stuurfout brokken kan betekenen. Tussen twee van die kuilen staat een busje scheef in de berm, terwijl twee jongemannen met ontbloot bovenlijf tientallen kaaimannen uit de irrigatiekanalen slepen. Mogelijk zijn ze de hele nacht op jacht geweest. De dieren, dood maar nog indrukwekkend, verraden hun dieet van overvloedige vissen uit deze overvolle waterwegen. Naarmate ik verder reis, nemen buizerds, pakro aka’s en visarenden het luchtruim over. Reigers, altijd reigers, in allerlei soorten. Ze bewaken de strakke, glanzend groene rijstvelden waar het leven zich ordelijk lijkt te voltrekken.En dan: de brug van Wageningen. Een wijds uitzicht opent zich. Zo ver het oog reikt, strekt zich een tapijt van bibitplanten uit. Groene hoop in keurige rijen. En daar, stil maar trefzeker, steekt een witte reiger zijn kop uit het veld. Alsof hij even wil zeggen: kijk goed. Dit is waar we zijn. En waar we kunnen zijn.De buizerds stijgen, de kaaimannen verdwijnen, en de natuur ruimt geruisloos op wat wij achterlaten. Maar wie niet leert luisteren naar haar zachte stem, zal haar schreeuw horen als het te laat is — in een stilte waarin zelfs de aasgieren niets meer te ruimen hebben.Indra Toelsie(Waarnemend hoofdredacteur van Go Suriname. Bachelor of Arts aan de AHKCO. In loopbaan diverse segmenten van de communicatie doorlopen, radio, tv, krant en voorlichting. Docent Journalistiek geweest aan de AHKCO)