Column: Regeringsformatie, de NPS en onze mensenrechten

door

Hans Breeveld

De vliegensvlugge regeringsformatie van de zes politieke partijen die zetels verwierven bij de laatst gehouden verkiezingen hoefde niemand te verbazen. Het draaiboek van de snelle formatie van vijf jaar geleden lag er nog. Het verschil met toen is dat tijdens deze verkiezingen de uiting van algemeen ongenoegen nu niet zo groot bleek te zijn en zich niet keerde tegen de NDP, maar tegen de VHP. In 2020 was het echter niet de eerste keer dat de tactiek van uitsluiting van een politieke partij werd toegepast.In 1969 had de VHP de leiding bij de uitsluiting van de NPS onder leiding van Jopie Pengel. Van de 39 te behalen parlementszetels verwierf de groene partij 11. Dat maakte de NPS de op een na grootste politieke partij, na de VHP. De NPS belandde in de oppositie en Jopie Pengel stierf in die periode. De NPS aanvaardde de politieke nederlaag. De 34-jarige Henck Alphonsus Eugène Arron werd tot nieuwe leider van de partij gekozen. De VHP/PNP-regering die daarna aantrad, werd door grote groepen Afro-Surinamers afgewezen. De Afro-Surinamer die door de VHP naar voren werd geschoven als premier, genoot meer bekendheid vanwege een spotnaam dan vanwege zijn uitzonderlijke universitaire en bestuurlijke bekwaamheid.In ieder geval verraste Arron vriend en vijand toen hij bij het formeren van een politieke combinatie om de verkiezingen van 1973 in te gaan, als partner een ‘aartsvijand’ van de NPS, de Partij van de Nationalistische Republiek (PNR), koos. Overigens verloor de NPS onder voorzitterschap van Henck Arron geen enkele verkiezing.En nu de NPS-voorzitter Gregory Rusland anno 2025 druk aan het onderhandelen is met de NDP – ooit ook door enkele NPS’ers als ‘aartsvijand’ bestempeld – had ik wat ruis verwacht, maar zeker niet zoveel tumult.Maar begrijpelijk is dat wel. Het was de door de NPS gedomineerde regering die in 1980 werd weggeschoten door militairen, die later de NDP zouden oprichten. Het waren vooral NPS-politici die werden vernederd en mishandeld in de tachtiger jaren. Daarnaast verdiende de regeerstijl van opeenvolgende regeringen in de militaire periode geen schoonheidsprijs, terwijl de moorden van 8 december 1982 bij velen diepe wonden hebben geslagen. Voor sommigen is het onvergefelijk dat weerloze burgers uit hun bed werden gelicht en daarna standrechtelijk werden geëxecuteerd. De tijd heelt veel wonden, maar kennelijk niet allemaal. En toch is voortschrijdend inzicht van belang, zodat onnodige misverstanden niet permanent onze onderlinge verhoudingen verstoren en onze toekomst in rook laten opgaan.Neem nu het begrip mensenrechten. Terwijl sommige leidinggevenden van de NPS zich vooral concentreerden op de klassieke mensenrechten, zoals het recht op leven, vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting, hebben in de loop der tijd vele NPS’ers de oversteek gemaakt naar de NDP, waar zij dachten een gewilliger oor te vinden voor het nakomen van hun sociale mensenrechten: het recht op arbeid, huisvesting, volksgezondheid, onderwijs, etc.Uiteraard is de mens gebaat bij de optimale bescherming van de klassieke én de sociale mensenrechten. Wat de laatste groep betreft is het prijzenswaardig dat onze Grondwet spreekt van sociale, culturele en economische rechten en plichten. Ja… en plichten.Het recht op leven, vrijheid van godsdienst en het recht op het vrije woord moeten optimaal beschermd worden, maar laten wij het garanderen van de sociale, culturele en economische rechten en plichten niet bagatelliseren. Maar ook de pijn die mensen hebben geleden, of nu nog lijden, vanwege het ombrengen van een kennis, vriend of familielid, mag niet veronachtzaamd worden.In alle toonaarden hoor ik de voorzitters van de politieke partijen die bezig zijn aan de formatie praten over goed bestuur, soberheid en nog veel meer dingen die mooi klinken in de oren. Laten wij onze toekomstige regeerders daaraan blijven houden en vooral op tijd en zo hard mogelijk aan de bel trekken. In ieder geval hebben wij de publiekelijke toezegging van de beoogd voorzitter van De Nationale Assemblee, Ashwin Adhin, dat hij de regering optimaal zal controleren.Ondertussen zijn een intentieverklaring en een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. De vraag is of de Ethische Code, waar de voorzitter van de NDP zo vaak over gesproken heeft – na door alle overige politieke partijen mogelijk te zijn aangevuld en geaccordeerd – niet ook publiekelijk ondertekend en aan het volk beschikbaar gesteld moet worden?Hans Breeveld