Column: Gran Morgu voor elke Surinamer

door

Gran morgu, goedemorgen! Suriname zou nooit, nooit, nooit meer hetzelfde zijn na de aankondiging van de FID, waarbij eindelijk de finale beslissing is genomen dat er olie geboord zal worden voor de kust. We zijn nu twee weken verder, maar voor het gewone volk is er niet veel te merken van de gouden toekomst die is voorspeld. Het duurt nog een paar jaren voordat het zwarte goud, ruim 150 km van Paramaribo, van de zeebodem in de raffinaderij op zee terechtkomt.

Elke visser droomt ervan om de gigantische vis, de Gran Morgu, aan de haak te slaan. Maar om droom te kunnen realiseren, moet je wel heel goed voorbereid zijn. Zonder de juiste hengel, aas en andere attributen kan de visser de vis niet vangen. Een volwassen Gran Morgu kan wel meer dan 400 kg wegen. Natuurlijk is een visser al blij als hij eentje van 20 kg te pakken kan krijgen, maar de enorme uitdaging is om de vader of moeder naar de boot te trekken en binnen boord te krijgen.

Om de Gran Morgu van Suriname uit de zeebodem op te pompen, is er jarenlang onderzoek gedaan. Nu het gebleken is dat de olie in miljarden US-dollars omgezet zal worden, begint het avontuur pas echt. Vóór 2028 kan er al geld verdiend worden door de bedrijvigheid. Hoewel de vorige directeur Rudolf Elias en de huidige Annand Jagesar het steeds hebben geroepen om ready te zijn, blijkt het land lang niet zover te zijn. Er moet geïnvesteerd worden om werknemers klaar te stomen voor het werk in de olie-industrie.

Staatsolie heeft zijn handen vol aan het klaar krijgen van het werk op zee, dus het is de beurt van de regering om de kleine ondernemers te ondersteunen samen met de werkgeversorganisaties en de vakbeweging. De grote bedrijven zijn allang klaar om hun deel binnen te halen. Maar local content betekent ook dat de mensen die chips, groenten, kip, eieren, worst en gebak verkopen – een hossel hebben -, ook ready te maken. De warung moet ook ervoor zorgen dat met oliegeld eten wordt gekocht. De kleine ondernemers hebben extra steun nodig om het voor elkaar te krijgen dat ze eveneens gecertificeerd worden. De stimulans moet ook aan hen gegeven worden om een graantje mee te pikken.

Starks is de vraag naar producten zo groot, dat het land niet in staat is deze te leveren. Dat betekent dat de goederen niet alleen duur zullen zijn voor de mensen die in de oliesector zitten, maar ook voor alle mensen in het land. Is het land er al klaar voor om te voldoen aan de vraag? In buurland Guyana is het leven veel duurder geworden voor de burgers. Dat gaat straks ook in Suriname gebeuren, terwijl de economische groei sprongen vooruit maakt, zal de doorsnee burger niet kunnen meeliften, want die moet meer neertellen om te kunnen overleven.

Suriname zal pas anders worden als meer werkers en ondernemers ready gemaakt worden om als local content producten te kunnen leveren. Wie niet beantwoordt aan de eisen, zal geen chips, pinda, groenten, kip, eieren kunnen verkopen aan de nieuwe markt die zal ontstaan. De olie is van elke Surinamer, dus er moet voor gezorgd worden dat eenieder daarvan gaat profiteren. Elke politieke partij wil aan de macht komen na mei 2025, vooral met de oliedollars in het vooruitzicht. Zij moeten ook worden beoordeeld op hun visie over oil & gas en hun handel en wandel. Pas als de ‘grote morgen’ voor iedereen geldt, zal Suriname er anders uitzien. Het is voor het volk ook nu of nooit. Gran Morgu!

Nita Ramcharan