Column: De pers is geen vijand, maar waakhond van de democratie

door

Op 16 juli treedt de regering-Simons aan: een coalitie van maar liefst zes hoofdpartijen. Na precies vijf jaar draagt president Chan Santokhi de macht over aan het nieuwe staatshoofd, Jennifer Geerlings-Simons. Samen met vicepresident Gregory Rusland staat zij voor een enorm karwei. Het is een historisch moment – niet alleen omdat voor het eerst een vrouw het hoogste ambt bekleedt, maar vooral omdat Suriname, op de drempel van vijftig jaar onafhankelijkheid, snakt naar verandering, herstel en eerlijk bestuur.Tegelijkertijd is dit hét moment om de nieuwe machthebbers én de samenleving eraan te herinneren: de vrije pers zal haar werk blijven doen. Ongeacht welke regering aantreedt, ongeacht wie de macht heeft. Vrije pers is geen gunst van de overheid, maar een grondrecht dat de hele samenleving beschermt. Zonder vrije pers is er geen transparantie, geen controle, geen democratie.Regeringen op regeringen hebben vaak van de ivoren toren geschreeuwd dat zij de persvrijheid hoog in het vaandel dragen, maar telkens blijkt die hoogte voor hen onbereikbaar wanneer het erop aankomt. Persvrijheid betekent niet het simpelweg tolereren van een diversiteit aan mediabedrijven of het gedogen van een groot aantal journalisten. Persvrijheid betekent respect voor het beroep, en erkenning van het recht en de behoefte van de samenleving om via een vrije pers ongekleurde en kritisch bekeken informatie te krijgen. Het betekent de ruimte om misstanden aan te kaarten en zo de vrije meningsuiting te bevorderen.De taak van de pers is helder, ongeacht wie aan de macht is: misstanden aan het licht brengen, beleidsmakers kritisch volgen, machthebbers bevragen en het publiek voorzien van feitelijke informatie. Dat betekent niet klakkeloos doorgeven wat politici voorschotelen, maar zelf toegang hebben tot informatie. Journalisten zijn geen vierderangse burgers die alleen welkom zijn om propaganda door te spelen. Journalistiek is een vak, en dat schept ook verplichtingen aan mediahuizen om het werk steeds beter te doen en zich meer te verdiepen in vraagstukken.Steeds vaker zien we dat beleidsmakers hun eigen nieuws verspreiden via partijkanalen of sociale media en de onafhankelijke pers buiten de deur houden. Dat is geen transparantie, dat is eenrichtingsverkeer. De pers heeft recht op directe toegang tot besluitvorming en informatie, en moet zonder belemmering haar werk kunnen doen – óók tijdens belangrijke evenementen. Journalisten moeten kunnen bewegen, vragen kunnen stellen en verslag kunnen doen zonder obstakels. Alleen dan kan het vertrouwen in bestuur en beleid groeien.De regering-Simons heeft de bestrijding van corruptie tot speerpunt gemaakt. Dat is terecht. Maar geloofwaardigheid begint bij gelijke behandeling voor de wet. De bescherming van politieke ambtsdragers en gewezen machthebbers moet worden opgeheven. Niemand mag boven de wet staan. Wie écht wil breken met het oude systeem, moet beginnen bij zichzelf. A systema musu kenki!De pers zal haar rol blijven vervullen zonder aanzien des persoons. Of het nu een man of een vrouw is die regeert, het gaat om leiderschap, integriteit en transparantie. Jennifer Simons moet beoordeeld worden op haar kundigheid, haar daadkracht en haar vermogen om het systeem daadwerkelijk te veranderen. Zij heeft al eerder bewezen een strijder te zijn, niet in de laatste plaats door de interne strijd binnen de NDP om het voorzitterschap te winnen. En zij heeft duidelijk gemaakt dat zij niet van plan is mensen die een scheve schaats rijden de hand boven het hoofd te houden — wie ze ook zijn.De nieuwe regering staat voor immense uitdagingen. Maar de vrije pers is daarin geen tegenstander. Wel een waakhond. Wel een controleur. Wij willen, net als iedere Surinamer, dat het beter gaat met dit land. Maar dat kan alleen als er openheid en ruimte is voor kritische controle. Mooie woorden in het regeerakkoord volstaan niet. Er moeten daden volgen.De machtsoverdracht op 16 juli moet het begin markeren van een nieuwe politieke cultuur. Een cultuur waarin besluiten inzichtelijk zijn, waarin fouten worden erkend, waarin niemand zich kan verschuilen achter gesloten deuren of misbruik kan maken van machtsposities. Waarin de vrije pers niet wordt gezien als hinderlijk, maar als essentieel. Zaken die scheef gaan, mogen niet worden verbloemd om de lieve vrede te bewaren. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Zonder een vrije pers is geen enkele belofte van goed bestuur houdbaar. Wij gaan door. Altijd. Omdat Suriname beter verdient.Nita Ramcharan P.S.: Fact checking: Hoeveel Assembleeleden hebben hun dubbele banen opgezegd bij de overheid?!