Column: Borrelpraat no. 855

“Ja, talk of the town was het incident rond uitgejouwde aanhangers van een politieke partij die huis aan huis gingen.”“Gelukkig is dit van alle kanten afgekeurd.”“Sommige kerkgenootschappen doen dit al jaar en dag.”“Klopt. Ik sta hen niet te woord, maar jaag ze ook niet weg.”“Maar de VHP-voorzitter zei laatst dat zijn partij het land gered heeft.”“Schitterende politieke podiumpraat. A set’en bun.”“En oil and gas gaan we niet weggeven.”“Net zoals die bauxiet te Bakhuis: niet weggeven, hoor Chan!”“Maar Total Energies zal zeker de eerste vijf jaren het overgrote deel van de olie-inkomsten innen om z’n bankschulden met rente af te lossen.”“Dus wat gaan we dan van die oil and gas niet weggeven?” “Het beheer over de staatsbedrijven zoals Staatsolie.” “Maar meester, denkt u dat de oranjepartij genoeg zetels zal halen om weer in de coalitie te komen?” “Best mogelijk.” “Maar de Orange-king zegt dat het ‘them’ against ‘us’ is. Jakkes, wat een spookbeeld roept hij op.”“Maar de politieke tegenstanders spelen hem daarbij in de kaart met hun stomme anti-Hindostanen ophitsing. Ze schijnen niet te snappen dat hoe meer je mensen tegen de Oranje-aanhangers ophitst, hoe sterker ze aan elkaar gaan klitten.”“Die ophitsende dommies maken de Oranje-partij daardoor juist hechter, terwijl ze zelf allemaal klein of onderling verdeeld zijn.” “Vooral uit het Noorden worden ziekelijke zaken gepost, zoals ‘we willen geen cooly-pakket.” “U stelt dus: de Oranje-aanhang bundelt zich niet zozeer om het grandioze beleid van de huidige regering of de flamboyante speeches van hun leiding.”“Klopt helemaal. Ze bundelen zich eerder, omdat ‘die anderen’ allerlei domme dreigende dingen tegen hen zeggen, zoals ‘alle Hindo’s terugposten naar India.” “Maar Kries, dat gaat toch niet kunnen? Hoe ga je pakweg 200.000 mannen, vrouwen en jongeren het land uitzetten?”“Jij en ik, beste Ronald, weten dat dát onmogelijk uit te voeren is, maar ga dat aan al de stemgerechtigden uit die groep zeggen. Ga luisteren hoe ze met angst onderling hierover praten.”“Klopt. Ik was ergens op een besloten feest en daar vertelde een oudere hoe Idi Amin tienduizenden Hindostanen uit Uganda had weggejaagd.”“O ja, dat drama. Er is toch toen een speelfilm van gemaakt die daarmee te maken had. Hoe heette die film weer?”“Mississippi Masala, uitgebracht in 1992.”“Mississippi? Dat ligt toch in de USA? Da hoe dan?”“Wat ik er van onthouden heb, is dat vader Jay, zijn vrouw en volwassen dochter Mina in 1972 binnen 90 dagen in opdracht van die ziekeling en dictator Idi Amin, hals over kop Kampala, de hoofdstad van Uganda, moesten verlaten.”“Gingen ze naar de USA?”“Nee, de meesten gingen naar Engeland; ze hadden de Britse nationaliteit. Maar vooral die vader Jay, geboren en getogen in Uganda, had het zeer moeilijk en verlangde terug naar zijn geboorteland en zijn vele Ugandese vrienden.”“Maar de USA dan?”“Ze verhuizen naar een familie van hen die in Mississippi een paar motels exploiteert. Die dochter Mina voelt zich daar al gauw thuis en neemt de Amerikaanse leefstijl helemaal over.”“En die vader?”“Die blijft maar terugverlangen naar Uganda, gaat daar na een tijdje under cover heen en ziet de achteruitgang in het land en wat er van zijn winkel en zijn huis buiten de stad is geworden. Een herder woont er met zijn schapen in.”“En zijn vrienden?”“Die kunnen hem niet helpen uit vrees voor rancune van de dictator. Dus zijn droom is kapot. Maar intussen is zijn dochter een heftige relatie aangegaan met een jongeman die werkt in dat hotelletje in Mississippi. En weet je wie die rol speelt?”“Nee?”“Niemand minder dan de steengoede acteur Denzel Washington. Een love story a la Wan Pipel: a ‘plakka boi nanga a kooli meisje’. “Wanneer werd de film gemaakt?”“Ik dacht in 1992. En natuurlijk komt dat conflict met de ouders van de geliefden duidelijk naar voren. En vader Jay hield niet meer van ‘plakamans’ nadat hij alles, ook zijn geboorteland, was kwijtgeraakt.”“Ja, de Aziaten zijn van huis uit ondernemers. Al tijdens hun contractperiode hadden velen op de plantages een kleine bisnis.”“Zoals?”“Kleren maken en verstellen, schoenen lappen en verhuren, groenten en lekkernijtjes verkopen, haren knippen, vrachtjes vervoeren met de buriki-wagi. En je mag driemaal raden wie hun beste klanten waren.”“Ik zou het niet weten.”“De nazaten van de geëmancipeerde die als vrije arbeiders op de plantages werkten en mensen uit de stadsmiddenklasse. Die kochten melk en rijst van de Hindostanen die na hun contract hier bleven.”“Maar die hebben zich binnen twee generaties opgebouwd door stoere arbeid en strakke spaarzaamheid en zuinigheid, soms zelfs neigend naar krenterigheid.”“Ma a w’oko’, het had effect.”“Dus als je, om maar iets geks te zeggen, deze groep vandaag wegjaagt, stort de Surinaamse economie morgen in elkaar.”“Moeten wij de Hindo’s dan aanbidden als redders des vaderlands?”“Alsjeblieft niet. Sommigen gaan dan nog arroganter worden dan ze al zijn en zich nog meer verheven voelen boven ‘anderen’.”“Maar zonder de andere groepen, vooral de ‘plakaman’, waren de Hindo-ondernemingen nooit echt vooruit gekomen.”“Hoe bedoelt u?”“Simpel voorbeeld: wie kopen zo vlot roti’s met masalakip en doks? In wiens bussen rijdt het grootste deel van de mensen? In Lantibussen? En al die boerikiwagi zijn nu …

...