Coalitie via traditionele stoelendans: Van RVI naar OVU

door

(Ingezonden)Bij een stoelendans is er één stoel minder dan het aantal spelers, die proberen zo snel mogelijk een lege stoel te vinden zodra de muziek stopt: wie geen stoel vindt, ligt eruit. Bij de voorlopige uitslag, met 18 zetels voor de NDP en 17 voor de VHP, volgde snel een politieke stoelendans van leiders van deze twee partijen met de overige vijf DNA-partijen. De stoelendans werd snel beslecht, waarbij leiders van zes partijen met de NDP in de frontline snel plaatsnamen op de zes stoelen, terwijl VHPs Santokhi geen stoel vond en daardoor uit de komende regering ligt. Een nuchtere kennis zei treffend: de VHP-muziek van RVI (Royalty Voor Iedereen) wordt vervangen door OVU (Oppositie Voor U).VHPs nederlaagIndien uiteindelijk de VHP 17 DNA-zetels behaalt, is dit een forse verkiezingsnederlaag met een terugval van vijf zetels (en niet drie zetels). In 2020 had de VHP bij een districtenstelsel 20 zetels, maar met een landelijk evenredigheidsstelsel in 2020 zou deze partij 22 zetels hebben behaald. Dus valt de VHP bij landelijke evenredigheid terug van 22 zetels in 2020 naar 17 zetels in 2025. De NDP daarentegen klimt in dezelfde redenering van 13 zetels in 2020 naar 18 zetels in 2025.De VHP werd verslagen door de keuze voor het IMF, het afbrokkelen van de regering, diverse schandalen en een paniekerige overdosering van ‘brood en spelen’ in verkiezingspropaganda. De uitvoering van een IMF-programma, met de bekende macro-economische maatregelen die stabiliteit moesten brengen, ging (net als het SAP-programma van de Frontregering van 1991-1996) gepaard met een verarming van brede lagen.Ook deze gelegenheidscoalitieregering met vier partijen brokkelde bestuurlijk en politiek steeds meer af. Terwijl de NPS en de PL uit de coalitie traden, bleef de ABOP vanuit een opportunistische haat-liefdeverhouding in de regering en klampte zich vast aan de politieke ‘kavels’ zoals het Ministerie van GGD, enkele staatsbedrijven en andere belangen.Kromme democratieSuriname wordt steeds meer gedomineerd door een elitekartel van kapitaalkrachtige partijen. Terwijl tijdens de afgelopen politieke campagnes vooral de kapitaalkrachtige VHP, ABOP en NDP domineerden met een achterhaalde ontwikkelingsvisie en soms misleidende ‘verhalen’, waren gewone mensen gericht op hoe zij de eindjes aan elkaar moesten knopen. De Surinaamse democratie is verworden tot een politiek kartel in een vicieuze stoelendans.In hotel Marriott brachten de zes overgebleven partijen na de stoelendans een ‘overwinningstoost’ uit op de intentieverklaring om een coalitieregering te vormen: een nieuwe episode met mogelijk een vrouwelijke president in een zoveelste gelegenheidsregering binnen een krom gegroeide democratie.OntdemocratiseringMet de nieuwe Grondwet in 1987 en nieuwe economische pijlers (goud en drugs) ontstond gaandeweg een zeer ongelijk politiek speelveld met nieuwe wetgevingsproducten. Politieke partijen en hun elites verwierven steeds meer macht via vier wetgevingsproducten: de Grondwet van 1987, de Wet op Politieke Organisaties (1988), de Terugroepwet (2005) en het verbod op pre-electorale combinaties.De Grondwet van 1987 gaf politieke organisaties een sterkere plaats dan voorheen, terwijl met de Wet op Politieke Organisaties uitsluitend politieke organisaties mogen deelnemen aan verkiezingen. De wet op het verbod van pre-electorale combinaties (2019) maakte een einde aan de traditionele coalitievorming. Deze wetgevingsproducten zorgden voor steeds verdere ontdemocratisering en een ongelijk politiek speelveld in het voordeel van kapitaalkrachtige partijen. Het ontbreken van financiële transparantie in de democratie heeft tot gevolg dat de kapitaalkrachtige partijen, door ondergrondse en bovengrondse financiering, een kartel vormen in steeds wisselende coalities, ten koste van financieel transparante partijen.Lood om oud ijzer versus ontwikkelingNa achttien verkiezingen blijft ontwikkeling uit en is er geen of nauwelijks verschil in ontwikkelingsvisie tussen achtereenvolgende coalities. Ook de zes politieke leiders die de intentieverklaring tekenden, komen niet verder dan nietszeggende woorden zoals ‘nieuwe kansen’, ‘Surinamers rijk maken’ en ‘de mens staat centraal’.De enige oplossing om uit de eentonige stoelendans binnen een krom gegroeide democratie te geraken, is een combinatie van wijsheid, integriteit en deskundigheid – binnen en buiten de partijpolitiek – te laten participeren in een Eenheidsbeweging.Dus: ‘ontwikkeling’ opgevat als het mobiliseren van onze eigen natuur-, cultuur- en menselijke potentie in een duurzaam project onder eigen beheer. Laten we aan de vooravond van 50 jaar Srefidensi als duurzaam cadeau alle positieve maatschappelijke krachten mobiliseren om paden van ontwikkeling te ontwerpen en uit te werken vanuit onze eigen natuur-, cultuur- en menselijk potentieel – en daarmee niet-duurzame mijnbouw en andere vernietigende praktijken voor natuur, Inheemse en Tribale volken voorgoed vaarwel zeggen.Jack Menke