COALITIE AFGEWEZEN MET ZETELVERLIES

Zowel VHP als ABOP verliezen ernstig het vertrouwen onder de kiezer. In totaal 26 zetels zijn over van de 29 zetels, waarmee de overgebleven regeerpartijen vijf jaar geleden met frisse moed begonnen. De sfeer bij de partijcentra van de partijen is ook alles behalve hoopgevend of opgetogen. De mediaoperaties hebben nog geen strategie uitgestippeld, om dit als een vermomde overwinning te verkopen aan het publiek, maar het mag duidelijk zijn, dat de feeststemming van Santokhi op vrijdagavond, het niet tot zondagavond gered heeft.
Opmars NDP overduidelijk
De NDP heeft het meeste aantal stemmen behaald en is ook qua zetelaantal, gelijkwaardig tot dominant. Om deze gedeelde eerste plaats te behalen, was een substantieel groter stemmenaantal nodig dan bij de vorige verkiezingen en dit is rijkelijk gelukt. Het triumviraat van Simons, Adhin en Bouterse, zal in ongemak en realisme, nog even met elkaar verder moeten.
Opkomst teken van wantrouwen
De opkomst was behoorlijk karig, welgeteld een dieptepunt in de Surinaamse geschiedenis, zelfs met uitdagingen zoals Covid-19 in het recente verleden. Dit spreekt boekdelen over de desillusie die de kiezer ervaart in de partijpolitiek over het algemeen, de huidige politieke leiders specifiek en de zittende regeringspartij in het bijzonder. Qua logistiek is alles mogelijk gemaakt om de mensen op de been te krijgen, tot aan de inzet van staatsmiddelen voor vervoer.
Voorkeur
De kiezer heeft het heft in eigen handen genomen. De vele voorkeurscampagnes hebben tot verschuivingen geleid ten opzichte van wat de partijleiders de kiezer hebben willen voorschotelen. Zo komt Ingrid Bouterse als lijstduwer binnen, loopt de fabel van een multi-etnische VHP een behoorlijke deuk op, met Mathoera die Dasai glansrijk voorbijstreeft en moeten maar liefst zes kandidaten van de NPS, nieuwkomer Atompai voorrang verlenen. Het ziet er zelfs naar uit dat de voorlopig enkele zetel van A20 niet naar de lijsttrekker, maar naar de naamgever van de combinatie, Reyme, zal gaan.
Iedere combinatie mogelijk
NDP en VHP kunnen een coalitie vormen zonder enige andere partij nodig te hebben. NDP kan een coalitie vormen met (een deel van) de partijen zonder VHP daarmee buiten te sluiten. De VHP kan een coalitie vormen met (een deel van) de partijen zonder de NDP daarmee buiten te sluiten
De tweepaardenwedloop heeft er alles mee te maken, dat negatieve politiekvoering, angst en ‘tegen’ stemmen nog altijd het kiesgedrag bepalen van het grootste gedeelte van het electoraat. Ironisch genoeg gebruiken politici dat achteraf altijd om uit te leggen, dat ‘de wil van het volk’ zich uit in de samenwerking van de twee snelste paarden. Die paarden doen het juist zo goed, omdat men aan weerszijden de ene in staat wil stellen af te rekenen met de ander.
Verzoening of verscherping
De uitslag laat in feite twee mogelijkheden over: een verstandshuwelijk tussen NDP en VHP of een koude oorlog, waarbij een van beide de andere isoleert, met hulp van de rest van het veld. Voor verzoening spreekt, dat qua kieslijst, recente ontwikkelingen, de polarisatie en het oude, zeer enigszins verzachtend.
Bouterse en Wijdenbosch zijn overleden, Ramdien heeft de nationale politiek voor nu verlaten en gezichten van controversiële projecten zoals Sewdien en Nurmohamed, hebben geen plaats op de kieslijst van VHP gehad en daarmee niet de stemmen voor het bewijs van een zelfstandig draagvlak.
Het verstandshuwelijk zou zich kunnen aftekenen, in het geval Santokhi accepteert, dat naast het hoogste stemmenaantal en zetelaantal grijpen, betekent dat er geen democratisch argument is voor herverkiezing tot president. Een kabinet zou dan uit de voorhoede van meer inhoudelijk ingestelde partijtoppers moeten bestaan, naar het model van bijvoorbeeld Akiemboto en Tsang, eerder dan Waldring en Abdoel en naar het model van Mathoera en Sharman, eerder dan Jogi. Qua temperament, consensus en werkwijze, zou de leiderschapsstijl van Simons daar beter bij passen dan het commanderende en opdragende dat Santokhi de afgelopen jaren heeft laten zien. Echter, Santokhi heeft geen opstart of stageperiode nodig. Hij heeft de handen aan het stuur en controle over iedere hefboom, commissie of werkgroep waar een president beschikking toe heeft.
De koude oorlog zou zich waarschijnlijk aftekenen langs de oude Nieuw Front-lijnen tegenover een uitlaatklep voor Brunswijks frustratie in de schaduw van Santokhi. De voelhoorns van VHP bewegen zich makkelijker richting NPS en die van NDP makkelijker richting ABOP.
Als een van de twee grote partijen in de oppositiebanken terechtkomt, zal het zich niet tot een parlementair debat beperken. Activisme en mediabekladding zullen aan de orde van de dag zijn. Het etnisch element zal daarbij een onberekenbare onderstroom geven, die op de verkiezingsdag al voelbaar was in de sfeer.
Kiesstelsel harde realiteit
Degenen die voor NPS grootse voorspellingen en bestemmingen hadden, zullen de slingers nog wat jaren moeten opbergen. Degenen die de ondergang van de ABOP wilden vieren, ook. …

...