Chan Choenni bundelt 150 jaar Hindostaanse geschiedenis in Engelstalig boek

Tekst Audry Wajwakana

Beeld AdeKUS Bibliotheek

“Er bestond tot nu toe geen uitgebreid Engelstalig boek over de Hindostanen dat onze volledige geschiedenis vertelt,” zegt professor Chan Choenni over zijn nieuwste publicatie ‘History of Hindustani 1873 – 2023’. Met dit boek vult hij een belangrijk hiaat op. De geschiedenis van de Hindostanen, vanaf de immigratie uit India naar Suriname, het leven in de voormalige kolonie, tot aan de migratie naar Nederland is nu voor het eerst in het Engels toegankelijk voor een internationaal publiek. Vorige week overhandigde Choenni die in Nederland woont exemplaren aan onder andere het Nationaal Archief Suriname, de Bibliotheek van de Anton de Kom Universiteit van Suriname en president Chandrikapersad Santokhi.

Hij analyseert en beschrijft in het naslagwerk de geschiedenis van de Hindostanen, de afstammelingen van 34.304 Indiase contractarbeiders die tussen 1873 en 1916 vanuit Brits-Indië naar de toenmalige Nederlandse kolonie Suriname emigreerden. Daarnaast kwamen tussen 1865 en 1920 nog eens circa drieduizend Indiërs uit naburige koloniën naar Suriname.

“De geschiedschrijving over Hindostanen is vooral opgesteld vanuit het perspectief van de witte kolonisator, terwijl mondelinge overlevering van nazaten vaak een ander beeld schetst”

In 2023 waren er wereldwijd ruim driehonderdvijftigduizend nakomelingen. De meesten in Suriname en Nederland, met kleinere gemeenschappen in de Verenigde Staten, Canada, de Nederlandse Antillen en België. Een eeuw na de eerste migratiegolf begon een tweede.

Voorafgaand aan de onafhankelijkheid van Suriname op 25 november 1975 emigreerden veel Hindostanen naar Nederland. Tussen 1974 en 1975 waren het er bijna zestigduizend. Ook na de onafhankelijkheid bleef een kleinere stroom aanhouden.

In 2023 telde Nederland volgens het onderzoek van Choenni ongeveer honderdtachtigduizend Hindostanen, tegenover honderdzeventigduizend in Suriname. De onderzoeker noemt de opmerkelijke bevolkingsgroei van de Hindostaanse gemeenschap – vergeleken met de Indiase diaspora in andere contractarbeiderslanden en met andere etnische groepen in Suriname ‘uitzonderlijk’.

Kennis samengebracht

In zijn Engelstalige boek beschrijft hij in tien hoofdstukken de historische ontwikkelingen in Suriname, de sociaaleconomische vooruitgang van de Hindostanen, het behoud van hun cultuur en taal, én de recent versterkte banden met India – mede dankzij digitalisering en het diaspora-beleid van de Indiase overheid. “Een unieke migratie- en identiteitsgeschiedenis,” zegt hij.

De Hindostanen hebben hun cultuur en taal grotendeels behouden en zijn uitgegroeid tot een welvarende gemeenschap. Ze vormen nog steeds de grootste etnische groep van het land. Het boek belicht beide migratiegolven: van India naar Suriname, en later van Suriname naar Nederland en gaat in op de integratie van de gemeenschap op sociaal, economisch, cultureel én politiek vlak.

Omdat Suriname een Nederlands taalgebied is, zijn veel historische bronnen alleen in het Nederlands beschikbaar. “Door dit boek maken we deze geschiedenis zichtbaar voor andere landen, vooral India en de bredere diaspora”, zegt Choenni. Hij licht toe dat alle relevante Nederlandse bronnen er in zijn verwerkt, waaronder koloniale verslagen en eerder door hem verricht onderzoek.

Hij schreef eerder in het Nederlands zes boeken over de Hindostaanse geschiedenis, en in dit zevende werk heeft hij al die kennis samengebracht in een vorm die internationaal toegankelijk is. Door het Engels als voertaal te gebruiken, wil hij de geschiedenis van de Hindostaanse gemeenschap – en bij uitbreiding die van Suriname – beschikbaar maken voor een breder publiek, waaronder wetenschappers en diaspora-gemeenschappen wereldwijd. Het boek werd onlangs gepresenteerd tijdens een conferentie op Trinidad, waar hij ook een onderscheiding ontving, en het zal ook in India worden geïntroduceerd.

Moeilijk te begrijpen

Choenni benadrukt dat het niet gaat om een simpele vertaling. “Het boek is inhoudelijk herschreven en aangepast voor een internationaal lezerspubliek, waarbij ik de culturele nuances en context zorgvuldig toelicht.” Een van de grootste uitdagingen was het begrijpelijk maken van typisch Nederlandse maatschappelijke concepten in het Engels.

“Voor veel buitenlanders is het moeilijk te begrijpen hoe uitgebreid het Nederlandse sociale vangnet is. Regelingen zoals de AOW, sociale bijstand en werkloosheidsuitkering zijn voor mensen in landen als India nauwelijks voor te stellen. Dat je als werkloze, gehandicapte of alleenstaande moeder met meerdere kinderen toch een redelijk inkomen kunt hebben, voelt voor velen onwerkelijk aan.” Volgens Choenni zorgt dit vangnet er ook voor dat mensen in Nederland ruimte hebben om zich cultureel te ontplooien en actief te zijn in het verenigingsleven. “Er zijn talloze verenigingen, stichtingen en vrijwilligers die zich belangeloos inzetten. Zelfs dat is in landen als India of in Suriname moeilijk te begrijpen. Daar zijn mensen vooral bezig met overleven. Ze hebben minder tijd en ruimte om zich met sociale activiteiten of vrijwilligerswerk bezig te houden.”

De Hindostaanse gemeenschap in Nederland heeft zich relatief snel sociaaleconomisch ontwikkeld. Kinderen van mensen uit de districten in Suriname – hun tweede generatie in Nederland – volgen nu academische opleidingen. Volgens Choenni heeft deze ontwikkeling ook te maken met de selectie voorafgaand aan de migratie naar Suriname.

“De mensen in India zijn zwaar geselecteerd voor de contractarbeid. Ze ondergingen drie medische keuringen. De …

...