Champions League of hulpbronnenvloek?

Vandaag kiest De Nationale Assemblée een president en vicepresident. Zullen zij visionairs blijken te zijn die een breed gedragen nationaal plan ontwikkelen dat olie en gas tot een zegen maakt en Suriname naar de Champions League leidt? Of blijven we op het niveau van de randdistricten spelen? Het is nog niet te laat, maar de komende jaren zijn cruciaal voor Suriname.“Zonder plan worden olie en gas in Suriname een vloek in plaats van een zegen,” klonk het onlangs op een feestje. De sfeer veranderde toen bleek dat de spreker wist waar hij het over had. Hij was drie jaar lang manager bij een bedrijf dat contractor is voor TotalEnergies in Guyana en is nu betrokken bij het gereedmaken van ons boorplatform.“Jullie hebben geen idee wat er staat te gebeuren,” vervolgde hij. “Suriname gaat onvoorbereid gigantische inkomsten tegemoet. Het is erop of eronder.”De spanning op het feestje steeg. We beseften ineens dat de Champions League waarin we dachten te belanden dankzij de olie- en gasinkomsten vanaf 2028, wellicht een illusie is. De groeiende kloof tussen arm en rijk en de toenemende corruptie doen vrezen dat we in de valkuil van de hulpbronnenvloek terechtkomen. In Guyana, zo vertelde de manager, kostte een eenkamerappartement vóór de toestroom van arbeidsmigranten gemiddeld 400 dollar. Nu is dat 3.000 dollar. Een hotelkamer steeg van 40 naar 400 dollar. Een taxirit van de luchthaven naar een hotel ging van 5 naar 25 dollar. Voedselprijzen zijn bijna tien keer zo hoog geworden en daardoor voor gewone mensen nagenoeg onbetaalbaar.Het valt de man op dat beleidsmakers in Suriname zich nauwelijks lijken te realiseren wat het land te wachten staat. Hij verwijst naar de voormalige directeur van Staatsolie, Rudolf Elias, die al negen jaar waarschuwt voor de zogenoemde ‘resource curse’ of hulpbronnenvloek. Deze vloek – ook wel bekend als de Dutch Disease – is de paradox van overvloed. Ze treedt op wanneer de snelle ontwikkeling van de olie- en gassector leidt tot de achteruitgang van andere sectoren, zoals landbouw en toerisme.We denken dan aan landen als Angola, Venezuela, Nigeria en Guyana, die rijk zijn aan olie en gas, maar waar inkomensongelijkheid enorm is. In Suriname zal de oliesector niet ‘te snel’ groeien, maar zich in Formule 1-tempo ontwikkelen. In Guyana leeft 50% van de bevolking onder de armoedegrens. In Venezuela, het land met de grootste olievoorraden ter wereld, is dat zelfs 94%. In Nigeria leeft één op de drie mensen in extreme armoede.Om dit te voorkomen is langetermijnplanning noodzakelijk. Zo’n plan moet ‘van iedereen’ zijn, anders werkt het niet. En het mag niet verdwijnen met de komst van een nieuwe regering. Waarom heeft geen enkele partij de afgelopen jaren de ideeën van Elias serieus genomen? Ook al zeggen politici het met hem eens te zijn dat er een nationaal gedragen plan moet komen, de actie blijft uit. Willen we dan misschien niet in de Champions League spelen?Dat zou jammer zijn, want het bezoek van ministers van Buitenlandse Zaken uit maar liefst vier continenten bewijst dat de olieontdekking voor onze kust Suriname op de wereldkaart heeft gezet. Hetzelfde geldt voor de prominente spelers uit de olie-industrie die vorige maand deelnamen aan de Suriname Energy, Oil & Gas Summit (SEOGS).Laten we ons op deze dag van presidents- en vicepresidentsverkiezingen bewust zijn van wat er op het spel staat. Meer dan ooit hebben we competente spelers nodig – zowel in de aanval als in de verdediging. En niet te vergeten: een voortreffelijke keeper die ons beschermt tegen grote verliezen.We hebben beleidsmakers nodig die elkaar vinden in de noodzaak om een langetermijnvisie te ontwikkelen, en programma’s door te rekenen om wensdenken te voorkomen. Het presenteren van goed doorgerekende programma’s kan bovendien het dramatisch afgenomen vertrouwen in de politiek helpen herstellen.Is het, aan de vooravond van vijftig jaar staatkundige onafhankelijkheid en met het oog op de olie- en gasinkomsten, niet hoog tijd dat politici een plan ontwikkelen voor de komende vijftig jaar? Om te slagen moet het plan breed gedragen worden en de steun krijgen van politiek, bedrijfsleven, vakbonden, inheemse bevolkingsgroepen en tribale gemeenschappen. Als de president een projectgroep in het leven roept om dit plan op te stellen en uit te voeren, zullen andere sectoren beschermd blijven, gierende inflatie uitblijven, en ongecontroleerde massale immigratie worden voorkomen.Zo’n plan kan ons naar de Champions League brengen en ons behoeden voor de hulpbronnenvloek.Cliff Cederboom

...