Caricom-verkiezingswaarnemers: Operationele en personeelsuitdagingen op verkiezingsdag

“Hoewel er enkele operationele en personeelsuitdagingen waren, waren de algemene verkiezingen van 25 mei 2025 over het algemeen vreedzaam en werden ze gehouden in een sfeer van sterke burgerlijke betrokkenheid en kameraadschap onder het Surinaamse volk.” Dat is de conclusie van de Caricom Verkiezingswaarnemersmissie (CEOM) in een voorlopige verklaring over de algemene, geheime en vrije verkiezingen die zondag in Suriname zijn gehouden. De CEOM zal een volledig rapport opstellen en indienen bij de secretaris-generaal van de Caribische Gemeenschap (Caricom), waarin aanbevelingen worden opgenomen over een beter verloop van toekomstige verkiezingen in het land.

Beeld Euritha Tjan A Way, Audry Wajwakana & Edwien BodjieADVERTISEMENT

Op de verkiezingsdag bezochten de Caricom-waarnemers 136 stembureaus in Commewijne, Coronie, Marowijne, Paramaribo, Saramacca en Wanica. Het team checkte daarbij de verschillende activiteiten, waaronder de opening van de stembureaus, het stemproces, de sluiting van de stembureaus en het tellen van de stemmen.ADVERTISEMENT

“Sommige stembureauleden leken ook een gebrek aan vertrouwen te vertonen in de uitvoering van hun taken”Caricom-verkiezingswaarnemers

Voor Paramaribo, waar zowel de opening als sluiting van stembureaus werd meegemaakt, was de conclusie dat de procedures werden gevolgd. De missie observeerde verder dat er voldoende aanbod was van de vereiste stemmaterialen op de stembureaus. Echter, verschillende stembureaus in Paramaribo hadden te maken met vertraagde openingen, waarbij sommige vertragingen meer dan anderhalf uur duurden. “Sommige stembureauleden leken ook een gebrek aan vertrouwen te vertonen in de uitvoering van hun taken. Deze factoren droegen bij aan vertragingen in het stemproces bij deze specifieke stembureaus”, aldus de CEOM.

Bij het bezoek aan stembureaus in verschillende districten was het voor de waarnemers duidelijk dat deze gunstig waren gelegen en gemakkelijk toegankelijk waren voor de meeste kiezers, inclusief degenen met fysieke beperkingen. Het stemmen werd over het algemeen op een ordelijke manier uitgevoerd en het merendeel van het stembureaupersoneel was efficiënt in de uitvoering van zijn taken.

(lees verder onder de )

In Marijkedorp werd deze kiezer in een rolstoel door een vertrouwenspersoon geholpen om het stemlokaal in te gaan.

Klachten

Vertegenwoordigers van politieke partijen, die het stemproces volgden, beklaagden zich erover dat ze niet duidelijk konden horen wanneer de namen van de kiezers werden opgeroepen. Als gevolg daarvan konden ze op sommige momenten de naam van de kiezer niet afvinken of noteren, vooral in gevallen waar de namen op elkaar leken.

Met betrekking tot de nieuwe stemhokjes werd opgemerkt dat de beschikbaarheid van drie of meer per stembureau, waaronder één voor rolstoelgebruikers, heeft bijgedragen aan de efficiëntie van het proces. Echter, er werd opgemerkt dat de plaatsing en configuratie van de stemhokjes kon worden verbeterd om de geheimhouding van de stemming te waarborgen.

(lees verder onder de )

Bij sommige stembureaus waren er vier stemhokken, inclusief een voor mensen in rolstoelen.

Na sluiting

Stemlokalen sloten stipt om zeven uur ‘s avonds en de afsluitprocedures werden over het algemeen nageleefd. Opgemerkt wordt dat de eerder genoemde uitdagingen met betrekking tot het personeelstekort en de training van het personeel ook invloed hadden op de ordelijke telling van de stembiljetten in enkele bezochte stemlokalen. Dit vereiste ingrijpen van het OKB-personeel.

De CEOM haalt aan dat tijdens het tellen van de stemmen vertegenwoordigers van politieke partijen zich zowel binnen als buiten de stemlokalen bevonden. “De aanwezigheid van sommige vertegenwoordigers binnen de lokalen geeft aan dat de verkiezingsfunctionarissen zich inspanden om de zorgen van belanghebbenden over de mogelijkheid om de keuze van de stemmer van buiten het lokaal te identificeren, te verlichten. De zorg werd als valide beschouwd op basis van de ervaring van de Caricom-waarnemers.”

(lees verder onder de )

Partijvertegenwoordigers buiten het stemlokaal.

Werkwijze

Na daartoe te zijn uitgenodigd, vaardigde het Caricom-secretariaat een team van acht man – verkiezingsprofessionals uit Antigua en Barbuda, de Bahama’s, Barbados, Guyana, Jamaica, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines en Trinidad en Tobago – af naar Suriname als waarnemers van de stembusgang. Ze werden ondersteund door drie medewerkers van het Caricom-secretariaat. De mensen arriveerden op 22 mei en verlieten Suriname dinsdag.

Om een adequate onafhankelijke, onpartijdige en eerlijke beoordeling te geven, had de CEOM zich tot doel gesteld om het gehele verkiezingsproces te observeren, inclusief de algemene sfeer en omgevingsomstandigheden waar onder de verkiezingen werden gehouden. Daarbij werden meegenomen de activiteiten bij de stembureaus op de dag van de verkiezingen, de telling van stemmen na sluiting van de stembureaus en het politieke klimaat na de aankondiging van de resultaten.

Bovendien werden kwalitatieve en kwantitatieve gegevens verzameld met betrekking tot het gehele verkiezingsproces, inclusief de algemene organisatie van de verkiezingen door de verkiezingsfunctionarissen en het gedrag van belanghebbenden, zoals politieke actoren, het maatschappelijke middenveld, de media en het kiezersvolk. Verder werden zaken die konden worden verbeterd geïdentificeerd en werden daartoe passende en tijdige aanbevelingen gedaan.

Overleg

Vóór …

...