Business Talk: ‘Olie en gas brengen veel kansen, maar ook valkuilen’

door

De tijd dringt. De wil en het potentieel zijn er, maar zonder versnelling in beleid, gerichte opleidingen en structurele samenwerking dreigt Suriname een deel van de boot te missen. Dat was de heldere boodschap waarmee een drukbezochte ‘Business Talk’,  georganiseerd door liefdadigheidsorganisatie Father and Mother Figure, in het Lalla Rookh-gebouw werd afgesloten. 

Tekst en beeld Edwien Bodjie

Helmut Haukes, topman van Haukes Group en ondervoorzitter van de Algemene Aannemersvereniging, vatte de boodschap kernachtig samenvatte: “Olie en gas  wachten niet. Als wij niet klaar zijn, doen anderen het wel. Laten we dat moment niet verspelen.”

“We moeten al in het basisonderwijs beginnen met het aantrekkelijk maken van techniek. Wachten tot het MBO is te laat”Inleider Helmut Haukes

Een opvallende brede oproep was om de blik niet uitsluitend op olie en gas te richten, maar ook de kansen te benutten die in andere sectoren, zoals duurzame energie, landbouw en lokale industrie, liggen. “De olie-industrie is een katalysator”, zei een panellid. “Maar echte vooruitgang vraagt dat we ook inzetten op sectoren die onafhankelijk van olie duurzaam kunnen groeien.”

Tekortkomingen genoemd

Op basis van het thema ‘Kansen en uitdagingen voor de constructiesector bij opkomst van Oil & Gas’ waarschuwden inleiders Haukes en Carissa Essed, coördinator Local Content Development bij Staatsolie, dat de opkomst van de olie- en gasindustrie Suriname ongekende economische vooruitzichten biedt, maar dat die wel urgente uitdagingen met zich meebrengt. Vooral de bouw- en constructiesector voelt die druk. Er is een nijpend tekort aan vakbekwaam personeel, er zijn zorgen over ongelijke kansen en veel ondernemers worstelen met trage beleidsvorming.

De rode draad in het betoog van Haukes was het tekort aan technisch geschoold personeel. “We hebben nu al mensen nodig”, stelde hij scherp. Zijn bedrijf investeert zelf in opleidingen, in samenwerking met onder meer de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB), maar dat is volgens hem niet genoeg. “We moeten al in het basisonderwijs beginnen met het aantrekkelijk maken van techniek. Wachten tot het MBO is te laat.”

Valkuilen

De instroom van internationale bedrijven, arbeiders en toeleveranciers leidt tot een structurele stijging in de vraag naar huisvesting, infrastructuur, logistiek en ondersteunende diensten. Lokale bouwbedrijven kunnen daar volgens Haukes van profiteren, mits ze goed zijn voorbereid. Hij wees er eveneens op dat ook de vraag naar medische zorg en voedselvoorziening zal toenemen, waarmee weer ruimte wordt geschapen voor innovatieve oplossingen binnen de gezondheidszorg en duurzame landbouw.

Tegelijkertijd waarschuwde hij voor valkuilen: regelgeving die onvoldoende aansluit bij de sectorpraktijk, stijgende bouwkosten door milieueisen en de constante dreiging van kapitaalkrachtige buitenlandse concurrentie die de lokale markt kan domineren als die niet snel professionaliseert.

Essed presenteerde een overzicht van lopende initiatieven door Staatsolie. Zo is met internationale oliebedrijven al ruim 2,5 miljoen US dollar geïnvesteerd in het upgraden van het Natin, worden via de SAO lasopleidingen gefinancierd en loopt er een uitwisselingsprogramma met technische scholen op Trinidad en Tobago. Staatsolie verkent bovendien samen met internationale oliebedrijven en subcontractors aanvullende trainingsmogelijkheden en ontwikkelt een Enterprise Development Center dat eind 2025 moet worden gelanceerd om gaten in de keten van toelevering en arbeid in kaart te brengen en aan te pakken.

Frustratie door overheid

Na de presentaties kregen zes panelleden het woord. In de zaal, die grotendeels bestond uit ondernemers, technici  en opleiders uit de staal-, las- en bouwsector, en vertegenwoordigers van koepelorganisaties zoals VSB en Asfa leefde vooral frustratie over de trage samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. Veel aanwezigen vertelden dat beleid en implementatie te lang duren, terwijl hun bedrijven nu al klaar zouden moeten zijn voor de internationale standaarden van olie en gas.

Haukes verwees in dat kader naar de bouw van de raffinaderij van Staatsolie langer dan tien jaar geleden, waar op grote schaal buitenlandse arbeiders zijn ingezet. “Die mensen zijn na oplevering van het werk vertrokken en namen ook de kennis die ze hier hebben opgedaan mee. Dat is geen duurzame ontwikkeling. Wij moeten zorgen dat onze mensen het werk ook kunnen doen.”

Beleid neemt tijd

Naomi Esajas-Friperson van het ministerie van Arbeid, Werkgelegenheid en Jeugdzaken zei dat er wel overleg is met de particuliere sector en dat er beleidsdocumenten zijn opgesteld. Ze vertelde ook over ondersteuning door onder meer de VSB en Asfa. Maar wetgeving en beleid vergen volgens haar tijd. Die boodschap leidde tot gemengde reacties, vooral omdat veel ondernemers hoopten op concrete en onmiddellijke actie.

Essed lichtte toe dat Staatsolie zich blijft inzetten voor het versterken van lokaal ondernemerschap. TotalEnergies is bijvoorbeeld bezig met een vacaturesite die enig inzicht geeft in de behoefte, maar Essed waarschuwde er voor dat deze beperkt is tot het Granmorgu-project en dus niet het volledige potentieel van de Surinaamse markt weerspiegelt. Verkeerde interpretatie van die cijfers kan volgens haar leiden tot onrealistische verwachtingen en scheve …