BRAIN DRAIN BELEID

Econoom en oud-minister van Financiën, Subhaas Mungra, DNA-kandidaten en medisch specialisten Jerrel Pawiroredjo en Keshawpersad Goerdat, hebben de aandacht gevestigd op brain drain als aanslag op de Surinaamse economie, met voorbeelden uit de zorg. Het beleid dat de regering Santokhi heeft gevoerd, beperkte zich tot zorgpersoneel en heeft een bestraffend en benauwend karakter. Het fenomeen pleegt een aanslag op het schaars opgeleide en ervaren kader, dat het economisch verkeer mogelijk maakt. Op momenten van extreme crisis, zoals kindersterfte, is het onderwerp een politieke speelbal. Maar het dagelijkse verval en de jaarlijkse stilstand die hierdoor ontstaan, zijn tijdens de verkiezingen, nauwelijks onderwerp van gesprek of verkiezingsprogramma’s geweest voor de vele politieke partijen en bewegingen die het publiek debat bepaalden. Er is gericht beleid op dit onderdeel nodig. Het achterlaten van have en goed is geen beslissing die men gemakkelijk neemt. Het komt meestal na een weloverwogen, sobere inschatting van de ontwikkeling die men in Suriname kan doormaken. Vaak verzwijgen wij juist in politiek gevoelige tijden, de realiteit van waar Surinaamse huishoudens en met name starters en hoogopgeleiden, mee te maken krijgen.
Huisvesting
De zogenaamde 7 procent rente faciliteit voorziet nog niet in een verdiencapaciteit en een koopkracht om ook in aanmerking te komen voor een hypotheek. Huisvesting raakt daarmee ver buiten beeld, ook voor hoogopgeleide tweeverdieners. Meerdere generaties wonen onder één dak of op één prasi, omdat zelfs het doel van een bescheiden perceel van 300 vierkante meter, met daarop 100 vierkante meter aan leefruimte verdeeld over drie kamers, zonder ondersteuning niet realiseerbaar is in de eerste twintig jaren aan arbeid. Regering na regering probeert dit te ondervangen met beloftes over volkswoningbouw, maar effectief, in de afgelopen 25 jaar, heeft geen van deze programma’s ooit meer dan een paar honderd woningen per jaar opgeleverd, op een achterstallig bestand van meer dan 50.000 hoogopgeleiden in woningnood. Deze druppels op een gloeiende plaat zullen nooit het gat dichten en meestal zijn hoogopgeleiden niet de doelgroep voor deze overheidsprogramma’s. Vervolgens zijn er de duizenden bereidsverklaringen voor perceellanden, die vaak helemaal geen bouwrijpe kavels betreffen en zelden tot werkelijke beschikkingen van grond leiden. Een startersgarantie van de overheid aan banken, de mogelijkheid van teruggave van betaalde hypotheekrente uit loonbelastingen van arbeiders, moeten huisvesting haalbaar en realiseerbaar maken, voordat men het pensioen of de dood in de ogen ziet, als wij brain drain willen stremmen.
Eeuwige werknemer of eindeloze hossel
Overheden en familiebedrijven bieden geen faciliteiten aan management talent om ooit aandelen of zeggenschap te verwerven in de grotere organisaties en dus voorbij een redelijk salaris, een matig pensioen, sturing te geven aan iets waar men in kan deelnemen. Werknemersopties en aandelenprogramma’s leiden tot een duurzame loyaliteit aan organisaties en een prestatiegestuurde mogelijkheid om werkelijk en blijvend financieel voordeel en zeggenschap te ontwikkelen. Dit stelsel heeft in onder meer de gezondheidszorg en de zakelijke dienstverlening, wereldwijd voor bloeiende carrières gezorgd. In het normaal bedrijfsleven en in de grotere organisaties, die in Suriname het meest afhankelijk zijn van het hoger kader, is dit taboe. Kunnen we werkelijk stellen dat men met SWM, EBS, Grassalco en SLM zo zou zijn omgesprongen als het eigen persoonlijk vermogen van topmanagement zou vallen en staan met hoe dit soort organisaties op de lange termijn, financieel presteerden? Hetzelfde geldt voor brain drain. Iemand die een behoorlijk pakket aan vermogen en invloed tegemoet kan zien na vijf, zeven of tien jaar, verbindt zich aan een loopbaan lokaal, op een manier die het buitenland minder snel aantrekkelijk maakt. Bedrijven weten prima het instrument van effecten, of het nou om obligaties of aandelen gaat, te vinden, wanneer het gaat om het aantrekken van kapitaal voor raffinaderijen, herkapitalisatie van banken. Maar de belangrijkste factor, namelijk arbeid, wordt als vanzelfsprekend behandeld en stroomt uiteindelijk het land uit.
Parttime mogelijkheden en zorg voor de omgeving
Heel vaak draagt de doelgroep die wegstroomt, tegelijkertijd met carriere ontwikkeling, zorg voor de directe omgeving. Opgroeiende kinderen, ouders met kwaaltjes en ongemakken. Juist het verantwoordelijkheidsgevoel dat leidt tot de keuze van een studie en het onderhouden van een productieve carrière, leidt ertoe dat men een magneet wordt voor de uitdagingen van de familie. Daarmee omgaan en daarin voorzien kost tijd. Die tijd zou vanuit werkgevers, met ondersteuning van fondsen en voorzieningen vanuit de overheid, gegund moeten worden, zodat lokaal kader behouden wordt. Iemand die van meerwaarde is met meer dan alleen het financiële, maakt een heel andere overweging, voordat men afstand schept tussen zichzelf en de naasten die van hun aanwezigheid en inspanningen afhankelijk zijn.
Vooruitzicht
Het is van belang over dit onderwerp niet alleen in gouden kooien of roestige tralies te denken, maar om daadwerkelijk een beter waardevoorstel te bieden aan degenen die het land …

...