Boeroe-erfenis binnen hart van Saramacca

door

door Steven Seedo

PARAMARIBO — Op 20 juni viert de Boeroe-gemeenschap 180 jaar vestiging in Suriname. Tegelijkertijd nadert een schaars belichte mijlpaal: de proclamatie van het district Saramacca, dit jaar precies 235 jaar geleden. Twee historische momenten, geworteld in dezelfde bodem, verweven in hetzelfde verhaal.

Wat in 1845 begon als een koloniaal landbouwexperiment, groeide uit tot een blijvende aanwezigheid. De Boeroes – Nederlandse boerenfamilies, voornamelijk afkomstig uit Overijssel en Gelderland – werden onder moeilijke omstandigheden naar Suriname gebracht. Ze vestigden zich onder meer in Groningen, Saramacca en legden met doorzettingsvermogen de basis voor wat later een herkenbare agrarische traditie zou worden. De namen, boerderijen, irrigatiewerken en landbouwkundige kennis die zij achterlieten, dragen nog altijd hun stempel.

Veelstemmige historie

Toch is het verhaal van de Boeroes slechts een laag in de geschiedenis van het district. Lang vóór de komst van deze koloniale pioniers kende het gebied al een rijke geschiedenis. Saramacca werd officieel geproclameerd in 1790 en fungeerde als ontmoetingspunt van meerdere werelden: de marrons, die zich er vestigden na hun strijd voor vrijheid, inheemse volken, die de regio sinds oudsher bewoonden en later contractarbeiders van diverse afkomsten.

De gezamenlijke viering van 180 jaar Boeroes en 235 jaar Saramacca is daarom geen toeval, maar een erkenning van de gedeelde geschiedenis. Volgens Erick Rijsdijk, voorzitter van Stichting Sranan Boeroes, is het belangrijk om deze momenten niet los van elkaar te zien. “Het is meer dan een jubileum”, stelt hij in gesprek met de Ware Tijd. “Het is een collectieve herinnering aan wie we zijn en hoe we samen verder willen. Wij werken in dit kader ook samen met Stichting Boeroe Konmakandra in Nederland, omdat ons erfgoed zich uitstrekt over continenten en generaties.”

Erfgoed als educatieve opdracht

De stichting blikt met trots terug, maar kijkt ook vooruit. De viering van het jubileum gaat gepaard met culturele evenementen, historisch bewustzijn en bovenal een oproep tot dialoog.

Parallel aan de viering van 180 jaar Boeroes staat het 235-jarige bestaan van district Saramacca. Quinton Zondervan, ondervoorzitter van stichting Sukru Patu Saramacca, vertelt aan de Ware Tijd dat zijn organisatie educatieve projecten rond de herdenking van 235 jaar Saramacca, met nadruk op jongeren en onderwijs, initieert. “De geschiedenis van dit district is te waardevol om in archieven te blijven liggen”, meent Zondervan. “We willen het verhaal doorgeven via moderne, toegankelijke middelen die jongeren aanspreken.”

De stichting werkt aan een educatief gedenkboek dat op scholen zal worden gebruikt én aan een documentaire die niet alleen de geschiedenis van Saramacca en de rol van de Boeroes belicht, maar ook de sociaaleconomische ontwikkeling van het district in beeld brengt. Ook komt er een landelijk schoolprogramma waarin jongeren via workshops, een wedstrijd en presentaties hun erfgoed leren verkennen en verwoorden. “Het is niet genoeg om slechts te vieren”, vervolgt Zondervan. “We moeten ook onderwijzen, archiveren en verbinden. Alleen zo geven we 235 jaar betekenis voor de komende generatie.”