Bisschop Choennie: Elke geboorte is een teken van hoop

door

“De geboorte van Christus betekent een nieuw begin voor de mensheid. Elk kind dat geboren wordt is een teken van hoop. Elk pasgeboren kind draagt de mogelijkheid om de wereld ten goede te veranderen.” Zo begon bisschop Karel Choennie dinsdagavond zijn kerstpreek, waarin hij het thema ‘hoop’ belichtte.

Op 29 december is de plechtige opening van het jubeljaar met het thema: ‘Pelgrims van hoop’. Het document waarmee de paus het heilige jaar afkondigde, gaf hij als titel: ‘De hoop stelt niet teleur.’ De menswording van God in Christus was de vervulling van de belofte van God zelf en van de hoop die de mensheid koesterde vanaf de val van de eerste mens om bevrijd te worden van de zonde en de dood die eeuwig zouden duren. Het duurde eeuwen voordat die hoop in vervulling kon gaan, maar hoop stelt nooit teleur! In deze brief wil ik met u nadenken over de betekenis van hoop voor onszelf en de samenleving.
Wat is hoop?”Ik wil een onderscheid maken tussen hoop met een kleine letter en Hoop met een hoofdletter. Hoop met een kleine letter is de wens om iets wat er nog niet is werkelijkheid te laten worden. Wanneer ik zeg dat ik hoop dat het morgen niet zal regenen, bedoel ik hetzelfde als wanneer ik zeg: ik wens dat het morgen niet regent. Hoop daarentegen is meer dan een verlangen of een emotie of iets van ons cognitief vermogen. Hoop is een gave van God. Het is pure genade. Ieder mens wordt ermee geboren. Zonder de Hoop kan een mens niet bestaan. De Hoop projecteert ons leven vooruit. 

Wij verlangen voortdurend de mens te worden die wij idealiter kunnen zijn of de mens die God ons bedoeld heeft te zijn toen Hij ieder van ons schiep naar Zijn beeld en gelijkenis als een uniek schepsel met een uniek levensdoel. Hoop houdt ons staande wanneer wij geen grond meer voelen onder onze voeten. Hoop drijft ons voort wanneer menselijkerwijs er geen reden meer is om een positieve uitkomst te verwachten. De ultieme reden van onze hoop ligt in het feit dat God Christus uit de doden heeft opgewekt. De dood heeft niet langer het laatste woord. Het leek erop dat met de dood en de begrafenis van Jezus alle hoop op de verlossing tevergeefs was geweest, maar juist toen deed God de hoop van de mensheid in vervulling gaan. Hoop stelt nooit teleur! De christen kan alles in deze wereld verduren, zelfs de ergste ongelukken, rampen, oorlogen en vervolging, omdat hij weet dat hij eens met Christus zal verrijzen.

Hoop als deugdHoop is een van drie Goddelijke deugden. We noemen ze vaak in één adem: geloof, hoop en liefde. Paulus zelf zegt dat de liefde de grootste is, maar in feite liggen ze in elkaars verlengde. Uiteindelijk hopen wij dat onze liefde iets uithaalt in deze dwaze wereld en dat ons geloof eens werkelijkheid zal worden als we God van aangezicht tot aangezicht zullen zien. Hoewel de hoop pure genade is, moet die toch gewekt worden evenals bij de liefde. Het zijn de mensen om ons heen die de liefde in ons wekken en versterken maar wanneer de liefde in ons eenmaal gewekt is en ons waardig heeft bevonden, dan drijft de liefde ons voort. Zo gaat het ook met de hoop. Het is eigenlijk onjuist om te zeggen: Ik heb hoop, neen, hoop heeft ons. De hoop doet ons onszelf overstijgen en voert ons tot hoogten die we nooit hadden kunnen bevroeden. Hoop komt niet voort uit de kracht van de mens zelf. God heeft die hoop in ieder van ons geplant. 

Deze drie deugden zijn dus wezenlijk anders dan de zogenaamde kardinale deugden. Die moeten wij aanleren. Deze zijn verstandigheid, rechtvaardigheid, gematigdheid en dapperheid. Samen met de drie goddelijke deugden vormen zij de zeven christelijke deugden die het menselijk leven doen slagen. Deugden moeten beoefend worden en het is in de beoefening daarvan dat ze een kompas worden op onze levensreis als pelgrims van hoop. Deugden zijn van belang omdat ze het individu helpen zich te integreren in de maatschappij. Hoop is uiteindelijk niet slechts gericht op het individu maar op het koninkrijk van God. Ons ultieme verlangen is dat Gods koninkrijk zich mag vestigen op aarde. We bidden daarvoor iedere dag minstens drie keren in het Onze Vader: Uw koninkrijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel.
Hoop verjongt de mensIn Jesaja lezen wij in hoofdstuk 40 vers 31: ‘… zij die hopen op de HEER, vernieuwen hun kracht en slaan hun vleugels uit als adelaars; zij lopen en worden niet moe, zij rennen en raken niet uitgeput.’ Thomas van Aquino schreef: ‘Jong zijn is de oorzaak van de hoop.’ We zeggen immers: ‘De jeugd heeft de toekomst.’ Jongeren hebben een natuurlijke drang om te ondernemen. Maar zou dat betekenen dat ouderen niet meer hopen? Het heeft niets met leeftijd te maken. Jonge mensen die niets meer hopen te bereiken in hun leven zijn oud terwijl oude mensen die hopen dat hun verlangens in vervulling gaan jong van geest blijven. Als mens leven we voortdurend in de spanning tussen wat er nu is en wat er behoort te zijn. Hoop is de energie die ons voortduwt om wat er …