Biografie Siegmien Staphorst: ‘Ze heeft een onuitwisbare impact gemaakt op de samenleving’

door

“Siegmien, what can we give you in return?” Siegmien, wat kunnen wij jou teruggeven? Met deze vraag benadrukte Marilyn Aaron-Denz de blijvende impact die Siegmien Staphorst op haar en vele anderen heeft. Met de biografie ‘Siegmien Staphorst, haar leven en werk’ uitte Aaron-Denz haar dankbaarheid en bewondering voor Staphorst die ze vergelijkt met het respect dat studenten in de film ‘To Sir, with Love’ voelden voor hun leraar, gespeeld door Sydney Poitier.
Tekst en beeld Audry Wajwakana

In de sfeervolle Nakszaal werd het boek woensdagavond onder grote publieke belangstelling gepresenteerd. De avond stond in het teken van waardering en erkenning voor Staphorst. “Zij heeft door haar leven en werk een onuitwisbare impact gemaakt op de Surinaamse samenleving”, benadrukte de auteur.
De presentatie was er één met loftuitingen, liederen van onder meer de jongerenzanggroep Naks Diffrenti Siri en persoonlijke anekdotes via video-opnames. Staphorst, die straalde, werd niet alleen geëerd voor haar prestaties, maar ook voor haar rol als bron van kracht en inspiratie voor velen.

“We propageren vrouwen met niet alleen een trackrecord, maar ook met normen, waarden en integriteit”

(Veer)kracht
Aaron-Denz, geschiedenisdocent en counselor, heeft zeven jaar aan de biografie gewerkt. Na haar studie ‘Geschiedenis’ op de Anton de Kom Universiteit van Suriname volgde zij bij Maurits Hassankan de cursus ‘Biografie schrijven’. Als onderdeel daarvan schreef zij een minibiografie over Staphorst, waarna ze met diens toestemming besloot het verhaal uit te werken. Het was een proces dat haar persoonlijk raakte, omdat het haar eerste biografie was en omdat zij de wens voelde om een levensverhaal vast te leggen dat zowel kracht als veerkracht uitstraalt.
De auteur noemt het een eer om Staphorst die zij bewondert om haar integriteit en vastberadenheid te mogen portretteren. “In de titel vindt u terug wat haar gemaakt heeft tot de sterke persoonlijkheid zoals we die kennen: ze geeft – samen met anderen – al veertig plus jaren het sociaal maatschappelijk landschap van Suriname vorm en kleur.” Daarom ook de ondertitel ‘Still I Rise’, vergelijkbaar met de mythische feniks. Deze verwijst naar het vermogen van Staphorst om telkens weer op te staan, ondanks de vele uitdagingen die zij in haar leven is tegengekomen.
Moeder als rolmodel
De biografie is opgedeeld in twee delen: het privé en het openbare leven van Staphorst. Haar privéleven biedt een blik op haar afkomst, de sterke familiebanden en haar opvoeding, die haar karakter hebben gevormd. Geboren in een groot gezin, moest zij op jonge leeftijd veel verantwoordelijkheden dragen. Haar ouders hadden een bakkerij en als de werknemers niet kwamen opdragen, moesten de kinderen inspringen.
Toen haar ouders gingen scheiden en haar moeder uit huis ging, nam Staphorst als oudste kind de ‘business’ van haar moeder over. Zo ook de huishoudelijke taken en de zorg voor haar broertjes, zusjes en pleegzusjes. Staphorst was toen dertien jaar. Desondanks was haar moeder haar belangrijkste rolmodel, want zij inspireerde haar met discipline en een no-nonsense houding. Deze eigenschappen zou Staphorst later meenemen in haar werk en haar strijd voor maatschappelijke gelijkheid.
Minister
Het publieke deel van het boek beschrijft hoe Staphorst zich vanaf haar jonge jaren inzette voor sociale rechtvaardigheid en vrouwenrechten. Karin Refos, communicatie-expert en zelf ook vrouwenactiviste, hield een korte presentatie van het boek, waarin zij meer inging van de rol van Staphorst in veranderingsprocessen binnen Suriname. Vanaf de jaren zeventig was ze betrokken bij de oprichting en bevordering van maatschappelijke organisaties zoals de Nationale Vrouwen Beweging en Naks.
Het boek belicht ook haar korte, maar veelbetekenende politieke carrière. Ze werd in 1980 minister van Sociale Zaken en Volkshuisvesting, maar nam kort daarop ontslag omdat ze zich niet kon verenigen met het politieke beleid. Haar reden hiervoor verwoordt ze nuchter en openhartig in het boek waaruit Refos een passage voorlas. “Ik merkte dat ik niet zelf besluiten kon nemen, maar ik ben iemand die vrij wil zijn; ik wil zelfstandig zijn, altijd onafhankelijk en ik wil staan achter alles wat ik doe. Wanneer ik voor de spiegel sta, wil ik zeggen, ‘yes, that’s the lady I like’. Ik wil trots zijn op mezelf en ik kon dat niet zijn toen ik minister was, dus ik ben ermee gestopt”, aldus het citaat.
Refos sloot haar presentatie af met de woorden: “We propageren vrouwen met niet alleen een trackrecord, maar ook met normen, waarden en integriteit. Dat is Siegmien Staphorst.” Daarna volgde een kort interview waarin Refos aan Staphorst vragen stelde over haar jeugd en familie.
De avond werd afgesloten met een video waarin vrienden en collega’s elk een persoonlijke boodschap voor Staphorst uitspraken. Aaron-Denz overhandigde het boek officieel aan Staphorst, die het ontving met een glimlach van dankbaarheid. Het publiek gaf haar een staande ovatie.