Bini haalt partijprogramma’s door de mangel: Weinig concreets, veel vaagheid en onrealistische plannen

door

Het Bureau voor Informatieverzameling en Nationale Inzichten (Bini) heeft de verkiezingsprogramma’s van negen politieke partijen grondig geëvalueerd en concludeert dat er aanzienlijke verschillen zijn in de kwaliteit en de ernst waarmee deze zijn opgesteld. Volgens het Bini-rapport ‘Wie scoort, wie faalt?’ leveren alleen DA ’91, A20 en NDP de meest gestructureerde documenten voor de stembusgang op 25 mei. Partijen als Pertjajah Luhur (PL) en Optsu blijven steken in herhaling, vaagheid of onrealistische plannen. Wat vrijwel overal ontbreekt, is prioritering, financiering, institutionele verankering en planning.

Tekst Ivan CairoADVERTISEMENT

BeeldADVERTISEMENT

Voor de kiezer is het van cruciaal belang om zich niet te laten leiden door populistische beloftes, maar door uitvoerbaarheid, visie en consistentie. Bini roept partijen op om te investeren in strategische beleidsvorming en de kiezer om kritisch te kijken naar inhoud, niet alleen naar beloftes.

A20

A20 presenteert een ambitieus en uitgebreid programma met een sterke focus op corruptiebestrijding, transparantie en moreel leiderschap. De partij pleit onder meer voor een transparantieportaal, verplichte vermogensopgaven en een anticorruptie-taskforce. Ook wil ze een hervorming van het presidentiële systeem en benoemingen op basis van competentie in plaats van politieke loyaliteit.

Toch mist het programma concrete uitvoering: er is geen wetgevingsroute, institutionele verankering of financiële haalbaarheidsanalyse. De visie is sterk gericht op het uitbannen van corruptie, maar de uitvoerbaarheid is laag door een overschatting van de overheidsstructuren en digitaliseringscapaciteit. Voorstellen zoals een ’technisch kabinet’ missen democratische legitimiteit. Het programma toont visie, maar geen praktische vertaalslag.

Abop

Het programma van Abop is breed en sociaal georiënteerd, met verwijzingen naar de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs). Er zijn aandachtspunten voor welzijn, jongeren, onderwijs en rampenbeheer. Toch is de beleidsuitwerking vaak vaag en mist de partij een uitgewerkte implementatieaanpak. Plannen leunen zwaar op toekomstige olie-inkomsten en besteden weinig aandacht aan institutionele vernieuwing.

Hoewel Abop erkent dat transparantie en governance belangrijk zijn, ontbreken concrete voorstellen en juridische mechanismen. Bini merkt op dat het programma veel standpunten bevat zonder planmatige opbouw of fasering. De afwezigheid van scenario’s, prioritering en kostenschattingen maakt het geheel ambitieus, maar weinig realistisch.

BEP

BEP richt zich op sociale rechtvaardigheid, mensenrechten en jongerenbeleid. Er is aandacht voor spreiding van welvaart en decentralisatie. Ook het ondernemerschap krijgt invulling met concrete voorstellen. Toch waarschuwt Bini voor enkele risicovolle ideeën, zoals het instellen van een ‘ontwikkelingsleger’.

De partij blijft vaag over financiering, wetgeving en institutionele hervorming. Zaken als milieubeleid blijven onderbelicht. BEP scoort positief op idealisme en inclusie, maar onvoldoende op uitvoerbaarheid en beleidsplanning.

DA ’91

DA ’91 levert één van de meest doordachte programma’s. Het is gestructureerd in twee fasen, bevat investeringsplannen, kostenramingen en tussentijdse meetmomenten. De partij maakt een koppeling tussen duurzame groei, mensenrechten en governance. Er is aandacht voor internationale samenwerking, belastingwetgeving en transparantie.

Toch bevat het programma herhalingen en blijft het soms te algemeen. De situatieanalyse is beperkt. Bini waardeert de strategische denklijn en het financieel-economische bewustzijn, maar ziet ruimte voor meer detail in institutionele verankering en uitvoeringskaders. Desondanks is DA ’91 één van de weinige partijen die prioriteiten koppelt aan middelen en tijd.

NDP

De NDP presenteert een systematisch opgebouwd programma met duidelijke hoofdstukken, doelen en beleidsmaatregelen. Elk hoofdstuk bevat een inleiding, probleemanalyse, acties en een samenvatting. Het programma is visionair en ambitieus, met aandacht voor economisch herstel, sociale rechtvaardigheid en staatsversterking.

Toch blijft de uitvoerbaarheid beperkt: er zijn te veel plannen zonder prioritering, kostenplaatje of inschatting van de uitvoeringscapaciteit. Bini prijst de structuur en visie, maar wijst op het risico van een beleidsmatige wirwar zonder coördinatie. Olie-inkomsten worden impliciet ingecalculeerd zonder scenarioanalyse.

NPS

De NPS biedt een leesbaar en thematisch gebalanceerd programma, met aandacht voor economie, milieu, onderwijs, infrastructuur en zorg. Er is nadruk op ondernemerschap, kenniseconomie en ethisch bestuur. De gezondheidszorgparagraaf wordt als één van de betere beoordeeld.

Toch mist het programma prioritering, kosteninschatting en juridische kaders. Duurzame mijnbouw wordt onterecht gepresenteerd als realistisch. Er is geen langetermijnvisie op de olie-inkomstenperiode na 2028. Het geheel leest als een goede wensenlijst, maar is te weinig uitgewerkt als beleidsdocument.

Optsu

Optsu heeft enkele opvallende ideeën, zoals decentralisatie en een nationaal toekomstplan. De partij stelt sociale ontwikkeling van gezinnen centraal en erkent het belang van olie-inkomsten. Maar het programma is volgens Bini onsamenhangend, onvolledig en onrealistisch.

Ideeën zoals de verplaatsing van de hoofdstad missen draagvlak en uitvoerbaarheid. Er is geen aandacht voor mensenrechten, checks and balances of institutionele versterking. Participatie wordt gekoppeld aan subsidieprikkels, wat het democratische gehalte ondermijnt.

Pertjajah Luhur (PL)

Het programma van PL is nagenoeg een kopie van het vorige verkiezingsprogramma (2020-2025). Dit duidt op gebrek aan vernieuwing en voorbereiding. Wel worden belangrijke thema’s genoemd, zoals decentralisatie, corruptiebestrijding en sociaal beleid.

Toch ontbreken concrete beleidsvoorstellen, wetgevingstrajecten en implementatiepaden. Veel van de genoemde beleidsvoornemens zijn al ingevoerd …