Bij boekpresentatie Roy Khemradj blijkt: ‘Heri libi te na dede, Frank Essed wroko gi Sranan’

door

Tekst en beeld Euritha Tjan A Way

PARAMARIBO — “Als er zo iemand was in de regering, dan had ik een klankbord.” Meer impliciete woorden zijn eigenlijk ondenkbaar, zeker omdat ze werden geuit door Annand Jagesar, directeur van Staatsolie, die de miljarden offshore olie-industrie in Suriname in goede banen moet helpen leiden.

De uitspraak getuigt niet alleen van het gebrek aan grote denkers in Suriname, maar ook van hoe omvangrijk de visionaire nalatenschap van Essed wel is. Jagesar deed zijn markante uitspraak dinsdagavond bij de presentatie van het boek ‘Frank Essed, de mobilisatie van het eigene’. Het boek is geschreven door Roy Khemradj en is in Courtyard by Marriott gepresenteerd aan het publiek in Suriname.

“Ik wilde niet dat dit boek, dat gaat over iemand van wie op het graf stond ‘Heri libi te na dede a feti gi Sranan‘, zou worden gefinancierd door een fonds in Nederland”Auteur Roy Khemradj

Financiering Staatsolie

Staatsolie kreeg, naast de familie van Frank Essed en oud-president Ramsewak Shankar, ook een exemplar overhandigd. Dat boek nam directeur Jagesar in ontvangst. Staatsolie is de financierder van het 590 pagina’s tellende boek. “Eerst wilde de directeur er niets van weten. Want hij zei: ‘we doen niet aan politiek’. Maar na twee Zoom-gesprekken wist ik hem ervan te overtuigen het wel te doen. Simpelweg omdat het belangrijkste plan dat Essed had geschreven voor de decentrale ontwikkeling van Suriname als titel heeft: ‘De mobilisatie van het eigene’. Dat leek heel veel op de slogan van Staatsolie: ‘Geloof in eigen kunnen’”, verklaarde Khemradj.

Hij benaderde een aantal instanties in Suriname om aan financiering te komen. “Ik wilde niet dat dit boek, dat gaat over iemand van wie op het graf stond ‘Heri libi te na dede a feti gi Sranan’, zou worden gefinancierd door een fonds in Nederland. Ik heb dus allerlei fondsen en instanties in Suriname aangeschreven en ik kreeg eindelijk positief antwoord van Staatsolie.”

West-Suriname

In het boek beschrijft Khemradj het visionaire karakter van het leiderschap van Frank Essed. Ruim voordat de NPS bijvoorbeeld sprak over onafhankelijkheid had Essed al geschreven over een zelfstandig Suriname en daartoe stappen gezet.

De mislukking van het West-Suriname-project wordt ook onterecht toegeschreven aan Essed. Toen investeerder Reynolds Metals Company, die aan bauxietwinning wilde doen in West-Suriname, geen heil meer zag in het project heeft de regering van Suriname gevraagd aan Suralco en Billiton om het onderzoek te doen om met een plan te komen om het project toch door te laten gaan. “Dat duurde lang, maar in 1981 gaven ze aan dat ze er heil in zagen het project voort te zetten. Ook de Wereldbank had toen aangegeven dat ze het zou willen financieren.”

Echter, volgens Khemradj was het de toenmalige militaire leiding, die samen met de politici van de Palu, aangaf dat ze er geen heil meer in zag. “Omdat dat hoorde bij het oude. Dat vind ik jammer.”

Vanwege deze feiten vindt Khemradj dat de uitspraken ‘spoorweg van ergens naar nergens’ en het ‘mislukte West-Suriname-project’ onterecht worden gekoppeld aan de naam Frank Essed. “Het project is niet mislukt, het is niet doorgegaan”, aldus de schrijver die deze week op verschillende plekken het boek zal presenteren. Eén daarvan is bij Naks op 8 januari.