Bezorgde bewoners Pikin Saron klagen over vervuiling: ‘Chinezen werken met dat spul uit zakken op concessie Grassalco’

door

In de stem van kapitein Clarise Moera-Awalie van Pikin Saron klinkt bezorgdheid. De inheemsen van dit dorp maken zich zorgen om de vervuiling van het water in hun leefomgeving. “Het is al een paar jaren vervuild, maar de afgelopen tijd zien we toch dat het steeds erger wordt en we willen weten wat daar de oorzaak van is”, zegt de kapitein tegen de Ware Tijd.

Tekst en beeld Euritha Tjan A Way

Er bestaat een vermoeden dat het vervuilde water komt van de Maripaston-concessie van het staatsmijnbouwbedrijf Grassalco. “We hebben de directeur, meneer Rozenhout, in november vorig jaar al gevraagd om een onderzoek. Hij heeft gezegd dat het zou komen, maar we hebben niets meer gehoord”, zegt Moera-Awalie. Ze bevestigt dat de dorpsbewoners een brief hebben geschreven naar de voorzitter van De Nationale Assemblee, Ashwin Adhin. “We zijn allemaal bezorgd.”

“Laten de bevoegde autoriteiten komen onderzoeken wat er hier precies aan de hand is. Dan zijn we gerust”Pikin Saron-kapitein Clarise Moera-Awalie

Kikkers

In de brief die geen naam bevat maar wel een telefoonnummer, staat dat Chinezen goud zoeken in de Maripaston-concessie van Grassalco “met schadelijke stoffen en vormen van cyanide soorten”. Dat zorgt volgens hen voor vervuiling van de kreken, waarvan het dorp afhankelijk is voor drinkwater en irrigatie van landbouwgronden.

Moera-Awalie bevestigt gezien te hebben dat Chinezen met “iets uit zakken” werken op de concessie van Grassalco. “Ze graven een soort bedje in het zand en dan gaat de inhoud van die zakken erin. Maar ze hebben ons toen gezegd dat het niet giftig is”, zegt het dorpshoofd dat aangeeft een bezoek te hebben gebracht aan de concessie.

Dat hebben de Chinezen toen aangetoond door te wijzen op kikkers die aanwezig waren in het gebied. “Maar toen één van onze jonge dorpsbewoners in het gebied werkte en in het water terechtkwam waar werd gewerkt door de Chinezen heeft hij een grote wond aan zijn voet gehad, die maar niet wilde genezen”, vertelt Moera-Awalie.

Gravity control-systeem

Grassalco-directeur Wesley Rozenhout zegt in reactie op vragen van de Ware Tijd dat het niet zo is dat op de concessie met schadelijke chemicaliën wordt gewerkt. “Er werken daar wel Chinezen. Ze helpen ons met het goudwinningsproces en de verwerking van bakasanti”, verklaart hij.

Op de site van Grassalco staat dat goud via het gravity control-systeem wordt gewonnen en dat het bedrijf is gecertificeerd voor het merk ‘Grasshopper gold’ dat uiteindelijk op de markt komt. “Dus we gebruiken geen chemicaliën.”

Rozenhout geeft verder aan dat het bedrijf onder zijn leiding weer is begonnen met het produceren van goud, omdat er kosten werden gemaakt om de operatie draaiende te houden. “En het bedrijf zat in de rode cijfers, dus er was dringend een oplossing nodig”, zegt Rozenhout, die trots is dat het bedrijf er door zijn noeste arbeid beter voor staat.

Veiligheid

Volgens hem speelt er iets anders met de bewoners van Pikin Saron. “De inheemsen zijn boos, omdat wij het werken in de pit een paar maanden geleden hebben stopgezet. Het was voor ons niet te doen omdat we constant te maken kregen met inheemse mannen die uit de pit die tweehonderd meter diep is, materiaal wilden halen om te zoeken naar goud. Wegens problemen met de veiligheid hebben we dat stopgezet.”

Echter, het bedrijf heeft pas op 23 juli gemeld aan het personeel dat de operatie op Maripaston  voorlopig is stopgezet. De brief vanuit de bezorgde Pikin Saron-bewoners naar de assembleevoorzitter is gedateerd 21 juli.

In het schrijven van Grassalco meldt Rozenhout dat het een kwestie van veiligheid is dat de werkzaamheden tijdelijk zijn stopgezet. “Na de overval op Maripaston op 2 mei 2023, hebben we gevraagd om ondersteuning voor de beveiliging in de vorm van militairen of politieagenten die ons kunnen helpen met de bewaking. Dat is geweigerd.”

Het stuit Rozenhout tegen de borst dat bedrijven als Zijin en Newmont wel met beveiliging van de militairen en politieagenten werken, maar voor Grassalco is er geen ruimte. “Wij hebben de overheid toen gevraagd om de wapens die in beslag zijn genomen na de aanval door de inheemsen in mei 2023 aan ons te retourneren, zodat we onze veiligheid weer zelf kunnen regelen, maar ook dat is nog niet gebeurd.”

Door diefstal en meer gevallen die bezorgdheid oproepen, is toen volgens Rozenhout besloten om de productie stil te zetten. “Daardoor kunnen ze de pit niet meer in, want als die stil ligt vult het zich met water.” En dat zette volgens Rozenhout kwaad bloed. “We hebben echt ons best gedaan om de inheemsen een plek te geven om te werken, maar ze willen niet. Ze werken zelf ook langs de waterwegen in het dorp.”

Rozenhout zegt dat de Maripaston-concessie precies in het midden zit van een andere, veel grotere concessie. “Dus misschien komt de vervuiling daar vandaan”, oppert hij.

Geen goud

Moera-Awalie bevestigt dat Grassalco enkele inheemsen in het dorp een plek had aangewezen om te werken. “Maar er is geen goud daar of je moet met grote machines werken. Die hebben we zelf niet en we mogen van Grassalco geen andere investeerders met machines brengen. Dan worden ze vernietigd.”

Moera-Awalie klinkt gebelgd wanneer ze de beschuldigingen van Rozenhout hoort aan het adres van de inheemsen. “Zo is dat van Pikin Saron in mei 2023 begonnen. Er was een zwaar bewapende groep van Ronnie Brunswijk op de concessie. Kennelijk was er een goudader gevonden en onze jongens mochten niet in de buurt daar komen, terwijl Brunswijk dat wel had toegezegd. Dat heeft voor problemen gezorgd”, zegt het dorpshoofd.

Jin Chan

Een arbeider die voor Chinese ondernemers heeft gewerkt op onder meer de concessie van Grassalco zegt tegen de Ware Tijd dat er wel wordt gewerkt met het chemische Jin Chan. Wegens een lopende rechtszaak tegen een volgens zijn zeggen groep machtige Chinese ondernemers wil hij anoniem blijven.

Hij weet dat de Chinese goudzoekers banden hebben met voormalig vicepresident Ronnie Brunswijk. Hij vermoedt dat zij dan via zijn zoon Burney Brunswijk, die op de website van Grassalco staat vermeld als president-commissaris, op de goudconcessie van Maripaston kunnen werken.

Rozenhout met deze informatie geconfronteerd zegt tegen de Ware Tijd dat niet moet worden geloofd wat in de wandelgangen wordt gezegd. “Er is een radioprogramma over Grassalco en ook een tv-programma. Ik ben er vaker aan het woord en daarmee zijn we het meest transparante staatsbedrijf. Zo alleen krijgen mensen de juiste informatie. Ze kunnen ook altijd bellen om vragen te stellen”, aldus Rozenhout.

Afzet

Moera-Awalie spreekt ook van een zorgwekkende situatie wanneer wordt gekeken naar de werkzaamheden van de Chinezen in de nabijgelegen omgeving. Ze noemt Kwakoegron, Villa Brazil en meer plekken waarvan ze heeft gehoord en gezien dat ze aan goudwinning doen met “dat spul in een zak”.

“We hebben echt ons best gedaan om de inheemsen een plek te geven om te werken, maar ze willen niet. Ze werken zelf ook langs de waterwegen in het dorp”Grassalco-directeur Wesley Rozenhout

De bewoners van Pikin Saron, die de brief hebben geschreven aan Adhin, vrezen dat de vervuiling hen ook afzet zal kosten. In een vraaggesprek met de Ware Tijd bevestigen zij de brief te hebben geschreven. Uit angst voor represaille hebben ze er geen naam onder geschreven. “Onze mensen gaan naar Paramaribo met hun koopwaar. Als de mensen in Paramaribo weten dat het hier zo vervuild is, gaan ze onze producten niet meer willen kopen. Wat moeten we dan doen?” uit één van de briefschrijvers zich bezorgd. “Daarom hebben we gevraagd om een onderzoek. Laten de bevoegde autoriteiten komen onderzoeken wat er hier precies aan de hand is. Dan zijn we gerust”, aldus Moera-Awalie.

Navraag bij de Nationale Milieu Autoriteit (NMA) leert dat Grassalco om informatie heeft gevraagd toen  werd opgeroepen tot registratie van bedrijven die werken met Jin Chan. Daarna is niets meer vernomen van het bedrijf. Ook heeft Grassalco de NMA niet gevraagd om een onderzoek.