BESCHOUWING — Reist Santokhi echt (te) veel?

Het jaar 2024 is volgens menigeen in Suriname de geschiedenis ingegaan als het jaar waarin president Chandrikapersad Santokhi opvallend veel naar het buitenland ging. Iedere maand stapte hij minimaal één keer op het vliegtuig, meestal met omvangrijke delegaties. Maar reist hij echt (te) veel of valt het eigenlijk wel mee?

Tekst Armand Snijders

Beeld kabinet van de president

Oppositieleden Ronny Asabina (BEP) en Melvin Bouva (NDP) hebben onlangs weer eens felle kritiek geuit op het reisgedrag van de president, die volgens hen af en toe “op vakantie komt naar Suriname”. Dat is behoorlijk overdreven, maar in de samenleving overheerst wel het gevoel dat het staatshoofd aanmerkelijk meer tijd moet besteden aan binnenlandse zaken. Daar is wat voor te zeggen, maar iedereen zal begrijpen dat het ook van het grootste belang is dat Suriname regelmatig op hoog niveau in het buitenland wordt vertegenwoordigd.

“Santokhi heeft vorig jaar twaalf reizen gemaakt, tegenover tien in 2023”

De president is vaak de aangewezen persoon om dat te doen; in sommige andere gevallen kunnen zijn ministers of anderen het uitstekend af om de belangen te behartigen. Het gaat er vooral om om daar een juiste balans in te vinden.

Dat hij het belangrijk vond om iedere COP-conferentie bij te wonen – van Glasgow tot recentelijk Baku – is bijvoorbeeld door vrijwel iedereen bekritiseerd. Er komen relatief weinig regeringsleiders op af en het is ieder jaar hetzelfde verhaal dat daar wordt afgestoken, terwijl uiteindelijk zelden iets wordt bereikt.

Suriname zou daar dus uitstekend kunnen worden vertegenwoordigd door de minister van Ruimtelijke Ordening en Milieu, die overigens ook op de conferentie was. Echter, Santokhi koos daar niet voor en reisde zelf iedere keer met even omvangrijke en onduidelijke delegaties af.

Bühnepraat

En daar zit misschien wel de grootste pijn bij de samenleving. Terwijl Suriname door een diepe crisis ging – en nog steeds gaat – is de reislust van de leiders onverstoorbaar doorgegaan. Af en toe riep de president wel dat voortaan alleen nog toestemming zou worden gegeven voor de hoogst noodzakelijke reizen, maar daar kwam nooit wat van terecht. Het was vooral bühnepraat, in een poging het volk voor de gek te houden.

Minister Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking is een warm pleitbezorger voor de reislust van de president. Want deze dienstreizen brengen op jaarbasis zo’n honderd miljoen US dollar op via internationale samenwerkingen, zo beweert hij. “Het wordt dus vijf keer terugverdiend” dankzij “het buitenlandbeleid dat resultaatgericht is en zichzelf terugbetaalt”. Maar deze woorden, uitgesproken via Radio ABC, kon hij niet onderbouwen met concrete cijfers waar dit uit zou moeten blijken. En zijn reputatie is na bijna vijf jaar zo afgebrokkeld dat nog maar weinig mensen geloof hebben in wat hij zegt.

Openheid en transparantie

Ook kon hij geen specifieke bedragen noemen over de kosten van de buitenlandse reizen van de president, omdat “deze afhankelijk zijn van de bestemming en de duur van het verblijf, terwijl de mate van financiële ondersteuning van andere landen kan variëren”. Dat is vreemd voor een regering die het steeds maar weer heeft over openheid en transparantie. Dat geldt kennelijk niet voor buitenlandse reizen.

Dat is al een doorn in ieders oog sinds het aantreden van deze regering. De leden reizen er ongestoord op los zonder dat vaak het doel van al dat gereis duidelijk is en vooral de omvang van de delegaties en de kosten angstvallig geheim worden gehouden. Hierdoor wordt in de samenleving het vermoeden versterkt dat vooral family and friends en partijgenoten van die reisjes meeprofiteren.

De pot verwijt de ketel

Trouwens, Santokhi voerde recentelijk een extra argument aan waarom hij zoveel dienstreizen maakt. “Het reizen is nodig omdat Suriname tien jaar lang geen president had op internationale stage”, beweerde hij, verwijzend naar zijn voorganger Desi Bouterse die vanwege zijn drugsveroordeling in Nederland slechts beperkt kon reizen.

Het land zou daardoor geïsoleerd zijn geraakt en volgens Santokhi is er wantrouwen ontstaan en het vertrouwen is afgenomen, “want je was daar niet om standpunten in te nemen en je stem te laten horen”. Echter, het is nooit bewezen dat Suriname in een isolement is geraakt door de veroordeelde president.

Bovendien reisde Bouterse wel regelmatig naar het buitenland, ook al was het aantal landen beperkt dat hij ongestoord kon bezoeken. Zo kon hij naar de jaarlijkse VN-vergadering in New York, woonde hij de begrafenis van Nelson Mandela in Zuid-Afrika bij en werd ook ontvangen door president Xi Jinping van China.

En Bouterse had een vicepresident die hem kon vertegenwoordigen in den vreemde, een ‘luxe’ die Santokhi niet heeft: want zijn plaatsvervanger is een echte gevangene in eigen land vanwege zijn drugsveroordelingen in Nederland én Frankrijk. Het is eigenlijk dus een misplaatst ‘de pot …

...