BESCHOUWING — Een vrouw aan het roer: Jenny Simons en de belofte van een nieuw hoofdstuk

De verkiezing van Jennifer Geerlings-Simons zondag tot president van Suriname markeert een historisch moment. Voor het eerst in bijna een halve eeuw van staatkundige onafhankelijkheid wordt het hoogste ambt in het land bekleed door een vrouw. Haar verkiezing valt samen met de aanloop naar de viering van vijftig jaar onafhankelijkheid: een symbolische samenkomst van verleden, heden en toekomst. Maar achter het glasheldere moment van progressie schuilt een veel complexere realiteit. Geerlings-Simons stapt een politieke arena binnen die nog steeds wordt gedomineerd door mannelijke machtsstructuren, partijbelangen en ideologische gevechten. Haar mandaat is stevig – 34 van de 51 zetels – maar toch fragiel en haar pad is bezaaid met valkuilen.

Tekst Ivan Cairo

Beeld Bentik Paulus

Simons is geen nieuwkomer in de Surinaamse politiek. Als voormalig voorzitter van De Nationale Assemblee en boegbeeld van de Nationale Democratische Partij (NDP) kent ze het klappen van de zweep. Toch begint haar presidentschap onder het gewicht van een complexe erfenis. Immers, ze leidt de partij die decennialang gedomineerd werd door de figuur van Desi Bouterse – een man die geliefd én verguisd werd, maar bovenal de politieke koers van het land meebepaalde.

“Het is aan Simons om de deur naar de toekomst te openen. Een toekomst waarin het leiderschap van een vrouw niet langer bijzonder is, maar vanzelfsprekend”

Het zal de grootste opgave van Simons worden: zich bevrijden van Bouterses lange schaduw. Niet door openlijk met zijn nalatenschap te breken, maar door een eigen koers te varen die recht doet aan het tijdperk waarin Suriname zich nu bevindt. De vraag is niet of ze loyaal is aan de partij, maar of ze in staat zal zijn de partij te moderniseren en los te weken van het verleden. Haar geloofwaardigheid als leider zal mede afhangen van de mate waarin ze afstand kan nemen van het oude machtsdenken dat de NDP decennialang kenmerkte.

Laveren tussen haviken en hervormers

De politieke realiteit waarin Simons haar presidentschap aanvangt is bijzonder fragiel. Hoewel haar regenboogcoalitie over een ruime meerderheid beschikt, bestaat deze uit zes uiteenlopende partijen – elk met hun eigen achterban, ideologische prioriteiten en verwachtingen. In zo’n context ligt het gevaar van verlamming op de loer. Prioriteitsbotsingen zullen onvermijdelijk zijn, zeker op gevoelige dossiers zoals grondbeleid, onderwijs, corruptiebestrijding en de aanpak van economische ongelijkheid.

Tegelijkertijd zal ze intern moeten laveren tussen de zogeheten haviken binnen haar eigen partij – degenen die heimwee hebben naar het verleden en vastgeroest zijn in een autoritaire structuur en denken – en de meer gematigde krachten die hervormingen willen en democratische vernieuwing nastreven. Simons heeft altijd bekend gestaan als een meester van de procedure en het debat, maar het presidentschap vereist nu ook politieke moed en bereidheid tot confrontatie, ook binnen haar eigen kamp. De vraag is of ze sterk genoeg staat om de partijdiscipline te handhaven zonder toe te geven aan de druk van het oude establishment.

Verwachtingen

Wat wordt er van haar verwacht? In de eerste plaats leiderschap met visie. Suriname staat voor enorme uitdagingen: een kwetsbare economie, een fragiel rechtsbestel, toenemende internationale druk op het gebied van governance, en een jonge bevolking die snakt naar werkgelegenheid, perspectief en stabiliteit. Simons zal het politieke vertrouwen moeten herstellen in een samenleving die moe is van schandalen en politieke stagnatie. Dat betekent transparantie, rekenschap, maar ook empathie. Een stijl van regeren die eerder dienstbaar is dan dominant.

Ten tweede wordt er verwacht dat ze bruggen slaat – tussen de verschillende bevolkingsgroepen, tussen generaties, tussen stad en district, en tussen oude politieke reflexen en nieuwe democratische idealen. De symboliek van haar verkiezing als eerste vrouwelijke president is krachtig, maar symboliek alleen zal niet volstaan. Ze zal moeten bewijzen dat haar leiderschap niet slechts een overwinning is voor de vrouwenemancipatie, maar voor de kwaliteit van Surinaams bestuur als geheel.

Kansen

Toch biedt dit moment ook kansen. Precies omdat haar verkiezing plaatsvindt op de drempel van een halve eeuw onafhankelijkheid, krijgt Simons de gelegenheid om die geschiedenis een nieuwe richting te geven. Ze kan het voortouw nemen in het formuleren van een nationale toekomstvisie die verder kijkt dan de volgende verkiezing. Haar ervaring in de assemblee kan daarbij een troef zijn: ze weet hoe wetgeving werkt, hoe compromissen gesmeed worden, en hoe politieke processen gestuurd kunnen worden.

Het Surinaamse volk heeft met haar verkiezing gekozen voor stabiliteit, herkenning, maar ook voor hoop op verandering. De kracht van haar presidentschap zal liggen in de balans tussen continuïteit en vernieuwing. Tussen het beschermen van wat waardevol is uit het verleden, en het loslaten van wat niet langer dient.

Simons’ presidentschap belooft een spannend en bepalend hoofdstuk te worden in de Surinaamse geschiedenis. Niet alleen omdat ze vrouw is in een mannenwereld, maar omdat ze aan het roer staat op een kantelpunt – tussen …

...