BESCHOUWING — Dood van Bouterse is zegen voor Santokhi

Hij zal het natuurlijk nooit toegeven, maar president Chandrikapersad Santokhi zal na de ontvangst van het nieuws van de dood van zijn voorganger Desi Bouterse waarschijnlijk een vreugdedansje hebben gemaakt. Want daardoor is een van de venijnige angels die hem uiteindelijk zouden kunnen opbreken, uit de weg genomen.

Tekst Armand SnijdersBeeld dWT archief

Zolang Bouterse – die in december vorig jaar in hoger beroep tot twintig jaar cel werd veroordeeld – nog vrij rondliep, zou Santokhi het verwijt krijgen dat hij verantwoordelijk was dat de ex-dictator kon vluchten. Sindsdien bestaat de indruk in de samenleving dat de verantwoordelijke inlichtingendiensten de situatie totaal verkeerd hadden ingeschat, al dan niet in opdracht van ‘hogerhand’. Er zijn zelfs hardnekkige geruchten dat Bouterse dankzij de steun die hij van hen zou hebben gekregen, de benen had kunnen nemen.

“Het is publiek geheim dat Santokhi sinds hij president is meermalen bij Bouterse thuis is geweest”

Verzoeken genegeerd

Deze geruchten zijn nooit door de regering ontkend en omdat het Openbaar Ministerie zich ogenschijnlijk weinig moeite getroostte om de voorvluchtige op te sporen, werden de vermoedens alleen maar versterkt. Santokhi had daar in één keer een einde kunnen maken door de beschuldigingen door een onafhankelijk team of de procureur-generaal te laten onderzoeken. Maar hij negeerde de verzoeken daartoe en liet de hele kwestie op zijn beloop.

Nu Bouterse dood is, komt er vrijwel zeker geen onderzoek naar zijn vlucht. En zal ook nooit bekend worden in hoeverre Santokhi daar mogelijk zelf een rol bij heeft gespeeld.

Dat is immers niet ondenkbaar aangezien de twee elkaar al vele jaren kenden en nooit echt vijandig tegenover elkaar hebben gestaan. Bovendien is het publiek geheim dat Santokhi sinds hij president is meermalen bij Bouterse thuis is geweest.

Kort na zijn verkiezing medio 2020 was hij ook tot diep in de nacht heimelijk aanwezig thuis bij Bouterse te Leonsberg. Volgens zeggen van mensen die daarbij aanwezig waren, werden vooral landszaken besproken.

Het is bekend dat Santokhi diep in zijn hart bewondering had voor de gevallen politieke leider, die hem bepaalde adviezen gaf en aan wie hij zich op meerdere fronten probeerde te spiegelen. Dus wie weet wat voor – al dan niet schimmige – zaakjes daar zijn besproken en welke afspraken zijn gemaakt.

Vreselijk lastig dilemma

De veroordeling en de daaropvolgende vlucht van Bouterse was uiteindelijk de beste oplossing voor een vreselijk lastig dilemma van Santokhi, die natuurlijk al veel verder vooruitkijkt. Hij moet op basis van de huidige – onbetrouwbare – peilingen er ernstig rekening mee houden dat zijn VHP bij de verkiezingen van 25 mei 2025 gevoelige klappen zal krijgen en om in het machtscentrum te blijven de NDP hard nodig zal hebben. Door Bouterse op te sluiten, zou hij op weinig sympathie vanuit het paarse kamp kunnen rekenen.

“Brunswijk liet na het overlijden weer eens uitgebreid van zich horen en onthulde dat Bouterse kort voor zijn dood nog ’s naar hem had gemaild”

Door hem ongemoeid te laten, hield hij de deur naar de NDP open. Die had hij overigens in april 2012 als oppositieleider dichtgegooid toen hij na de aanname van de omstreden amnestiewet had verklaard dat die wet eerst van tafel moest voordat over samenwerking gesproken kon worden.

Twee jaar later was hij als een blad aan de boom omgedraaid en zag hij daartoe wel mogelijkheden, maar dat hij dat dan wel moest uit te leggen aan zijn achterban. Na mei 2025 samenwerken, zal nu dus op weinig weerstand meer stuiten, ook omdat het meest vervelende dilemma – gratie voor Bouterse – in één klap als sneeuw voor de zon is verdwenen.

Strafbaar feit Brunswijk

Helemaal gerust kan Santokhi echter niet zijn over het tijdperk na Bouterse. En dat heeft hij te wijten aan – wie anders – Ronnie Brunswijk. Die liet na het overlijden weer eens uitgebreid van zich horen en onthulde dat Bouterse kort voor zijn dood nog ’s naar hem had gemaild. Hij beweerde dat ze samen een lange geschiedenis hebben en dat hij tot diens dood contact met de ex-dictator had.

Hoewel niemand in Suriname dat echt zal verbazen, is het natuurlijk zeer opmerkelijk dat de tweede man van het land mogelijk op de hoogte was van de verblijfplaats van de voortvluchtige Bouterse. Hij had daar melding van moeten maken, maar heeft dat nagelaten. Dat is een strafbaar feit en zou voor het Openbaar Ministerie in ieder geval aanleiding moeten zijn om hem voor verhoor op te roepen en opheldering te vragen.

Dreigingen zienderogen afgenomen

Het verklaart waarschijnlijk ook waarom Bouterse nooit is opgepakt. De minister van Justitie en Politie, Kenneth Amoksi, is immers een partijgenoot van Abop en danst – zoals alle bewindslieden van die partij – braaf naar de pijpen van zijn voorzitter. Het bewijs daartoe werd zaterdag weer geleverd toen Amoksi …

...