BESCHOUWING — De vermoorde onschuld van Xaviera Jessurun

door

Ex-activiste Xaviera Jessurun klaagt steen en been dat haar goede naam en eer worden aangetast doordat zij door het Openbaar Ministerie (OM) als verdachte is aangemerkt in de affaire van de Surinaamse Luchtvaartmaatschappij (SLM). Vooral de onafhankelijke media krijgen van haar de wind van voren en worden door haar beticht van inbreuk te plegen op haar “privacy en recht op familieleven”. Dat zijn dezelfde media die door Jessurun werden omarmd toen zij ten strijde trok tegen de gevestigde orde. Nu ze zelf deel uitmaakt van die orde en de fundamenten van de glazen kooi waarin zij verblijft, beginnen te weg vallen, piept ze opeens anders en speelt ze de vermoorde onschuld.

Tekst Armand Snijders

Beeld Terence Oosterwolde

Jessurun begrijpt niet dat de samenleving – doordat ze zo nadrukkelijk op de voorgrond is getreden – vrijwel iedere stap die zij doet volgt en op een weegschaal legt. Dat is inherent aan het zijn van een ‘publieke figuur’, een benaming die ze zichzelf sinds 2017 willens en wetens heeft laten aanmeten. Vóór die tijd was ze een ‘gewone burger’ die een marginaal bestaan leidde.

“Los van wat haar allemaal nog naar aanleiding van de SLM-affaire te wachten staat, is haar brave en activistische imago voorgoed aan gruzelementen”

Na een studie in het buitenland in de luchtvaartbranche, was ze sinds mei 2005 directeur van het bedrijf Aviation Management Consulting Services en van 2006 tot 2008 station manager bij Martinair. Boze tongen beweren dat dit laatste geen succes was en dat Martinair mede door haar toedoen al snel weer vertrok uit Suriname. Jaren later mocht ze leiding geven aan het toen al zinkende schip van het Seedorf-stadion in Para. Ook daar vertrok ze zonder zichtbare resultaten te hebben bereikt.

‘Stem Slim’-campagne

In 2017 deed ze voor het eerst echt publiekelijk van haar spreken met de ‘Stem Slim’-campagne, die onderdeel was van het protest tegen het desastreuze beleid van president Desi Bouterse. Ze ging daartoe met de actiegroep The Next Generation en anderen de straat op. Later pleitte ze bij de procureur-generaal voor vervolging van de inmiddels voortvluchtige en veroordeelde ex-minister van Financiën, Gillmore Hoefdraad. Daarnaast zat ze enige tijd in het Actiecomité Alcoa. En voor de verkiezingen van 2020 wierp zij zich op als de motor achter de ‘Stem Slim’-campagne.

Ze vestigde in die periode haar naam als activiste en leek haar roeping – strijden tegen het onrecht en vooral tegen de door-en-door corrupte politiek – te hebben gevonden. Ze dwong daarmee het nodige respect af en vijzelde daardoor haar enigszins geschonden imago weer wat op.

Maar na de verkiezingen van 2020 was Jessurun die roeping opeens vergeten en werd zij door de nieuw aangetreden president Chandrikapersad Santokhi beloond voor het feit dat zij aan zijn klinkende overwinning had bijgedragen: ze werd tot president-commissaris van de SLM benoemd. Daarvoor werd ze goed betaald, maar ze realiseerde zich kennelijk niet dat ze in een politiek wespennest terecht zou komen, waarbij ze moest trekken aan een paard dat welbeschouwd al dood was.

Gebrekkige opleiding en ervaring

Ze was maar al te trots dat de president háár had uitverkoren, zeker gezien haar gebrekkige opleiding en ervaring. Ze had weliswaar een marginale luchtvaartstudie achter de rug, maar had nooit leiding gegeven aan een luchtvaartorganisatie, die organisatorisch bovendien uiterst beroerd in elkaar stak. Met directeur Paul de Haan en juridisch adviseur Prenobe Bissessur, beiden ook aangesteld door Santokhi, moest zij de SLM weer op het juiste spoor brengen.

Het is inmiddels bekend hoe dat uiteindelijk is afgelopen: de twee mannen maakten er een puinhoop van – waar de raad van commissarissen en Jessurun niet tegen optraden – en moesten in augustus 2022 het land ontvluchten. Mede daardoor slaagde zij er niet in het bedrijf naar grotere hoogten te tillen.

Santokhi, die haar eerder dat jaar nog enthousiast had voorgedragen voor de zware functie, liet haar als een baksteen vallen en dwong haar terug te treden. Een paar maanden later startte het OM een gerechtelijk vooronderzoek, waarin zij, De Haan en Bissessur uiteindelijk als verdachten naar voren kwamen.

Adviseur van Ramdin

Terwijl Jessurun bij Santokhi uit de gratie was geraakt en het verdachtenbankje voor haar in zicht kwam, zag toenmalig minister Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking iets in haar en nam haar in dienst als zijn adviseur. Dat gebeurde al vrij snel na haar gedwongen vertrek bij de SLM. Echter, dat kwam pas maanden later aan het licht toen zij op ’s tijdens  buitenlandse reizen verscheen, eerst in Dubai en later in Parijs.

Nadat Ramdin tot secretaris-generaal bij de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) in Washington was gekozen, kreeg ze daar een baan, waar ze naar verluidt een bovengemiddeld salaris voor ontvangt. Mede daarom en gezien haar beperkte ervaring, ligt ze daar nu ook onder vuur en daar zal haar status als verdachte in de SLM-affaire geen goed aan doen.

Jessurun wordt als een gevallen moraalridder bestempeld die nu is verwikkeld in schandalen die ze ooit fel bestreed. Los van wat haar allemaal nog naar aanleiding van de SLM-affaire te wachten staat, is haar brave en activistische imago voorgoed aan gruzelementen. En niet door toedoen van het OM en de media, zoals zij wil doen geloven, maar door haar eigen handelingen, vermoedelijk vooral gedreven door haar innige wens om bij de elite te horen. Dat heeft ze nu weliswaar bereikt – niet zozeer vanwege haar vaardigheden, maar wel dankzij haar banden binnen de VHP en vooral haar relatie met Ramdin. Echter, wel tegen een heel hoge prijs.