BESCHOUWING — De (on)zin van al die vrije dagen

door

Er is weer eens veel te doen om de vele nationale vrije dagen die er in Suriname zijn. Het land telt er ieder jaar zo’n zestien. Afhankelijk van de regering die er op dat moment zit, soms zelfs één of twee meer. De betekenis van veel van die dagen ontgaat veel mensen. Ze zijn doorgaans prettig voor een deel van de werkende klasse, maar komen de productiviteit in het bedrijfsleven en vooral bij de overheid niet ten goede. Van de nieuwe regering mag worden verwacht dat ze orde in de chaos van de vrije dagen brengt.

Tekst Armand Snijders

Beeld Biza

De werkenden en scholieren mochten vrijdag weer eens thuisblijven in verband met het feit dat 180 jaar geleden de eerste boeroes voet op Surinaamse bodem zetten. De nazaten waren blij met de erkenning die ze kregen, ook al was de beslissing van president Chandrikaperdad Santokhi om dit tot vrije dag te verheffen vooral ingegeven omdat het verkiezingsjaar is. En ook Boeroes mogen stemmen.

“Zadel niet de hele samenleving op met een gedenkdag voor een bepaalde groep die heel het land grotendeels verlamt”

Wat de nakomelingen van de Hollande boeren zelf betreft, was die vrije dag eigenlijk niet nodig. “We zouden in Suriname ernaar toe moeten om op één dag, gezamenlijk, de aankomst van alle bevolkingsgroepen te vieren”, zei voorzitter Erick Rijsdijk van de stichting Sranan Boeroes tijdens de herdenking op vrijdag. En daarmee sloeg hij de spijker op de kop, want bijna iedere groep heeft één of meer vrije dagen in het jaar en er zijn nog tal van anderen die vinden dat zij daar misschien ook recht op hebben, zoals de Joodse gemeenschap, de bakra, moksi of dogla.

Bromkidyari

Maar dat is ondoenlijk en gaat ten koste van de totale economie. Er gaan stemmen op om al die groepen die zich ooit in Suriname hebben gevestigd – van inheemsen tot Chinezen en alles wat daar tussen zit – gezamenlijk één vrije dag te geven waarop ze hun verworvenheden door de eeuwen heen kunnen herdenken of vieren. Dat zal gevoelig liggen bij alle groeperingen, maar door alle immigratiedagen worden alvast heel wat vrije dagen opgedoekt. Vier al die immigraties bijvoorbeeld op 9 augustus (nu nog Dag der Inheemsen). Immers, dat is het moment dat het begin van die bromkidyari die Suriname nu is. Daar zal geen landgenoot tegen kunnen zijn.

En daarnaast moeten Ketikoti op 1 juli en Srefidensi op 25 november als belangrijkste gedenkdagen worden aangehouden. Dat zijn heel gedenkwaardige dagen die op het leven van iedere Surinamer een impact hebben gehad. Inderdaad: óók de afschaffing van de slavernij, dat is niet alleen een gedenkdag voor Afro-Surinamers. Het is dé aanleiding geweest dat de contractarbeiders uit China, Brits- en Nederlands-Indië hiernaartoe werden gehaald, dus ook voor hen zou dat een memorabele dag moeten zijn.

In eigen kring herdenken

Kerst als christelijke feestdag en Nieuwjaar kunnen gewoon blijven. Het zijn feestdagen, die de meeste Surinamers al sinds mensenheugenis vieren. Maar ook de christenen, die rijkelijk zijn bedeeld met vrije dagen, zullen offers moeten brengen. Goede Vrijdag en Tweede Paasdag kunnen eventueel wel worden geschrapt, aan één dag hebben we wel genoeg om de kruisiging en wederopstanding van Christus te herdenken. Maar daar kan nog een discussie over worden gevoerd. Immers, ook Tweede Pinksterdag is jaren geleden afgeschaft om ‘ruimte’ te maken voor een ‘bevolkingsgroep’ vrije dag.

Alle andere dagen, zoals Holi Phagwa, Divali, Dag dan de Arbeid, Ied-ul Fitre, Ied-ul-Adha, Chinees en Javaans Nieuwjaar mogen worden geschrapt en kunnen, indien gewenst, in eigen kring worden gevierd/herdacht. Desnoods wordt er in de wet een bepaling opgenomen dat werkenden het recht hebben op sommige van deze dagen verlof te nemen. Maar zadel niet de hele samenleving op met een gedenkdag voor een bepaalde groep en die heel het land grotendeels verlamt.

Dat heeft vaak ingrijpende gevolgen voor bijvoorbeeld dagloners, die ons land heel veel telt. Die verdienen doorgaans een dag-, week- of maandloon voor alleen de gewerkte dagen, dat is dus voor de dagen waarop zij van de overheid hebben mógen werken. Over de verplichte vrije dagen krijgt men normaliter geen loon. Dan is het niet eerlijk dat zij maar moeten zien hoe ze hun gezin onderhouden.

Aantal dagen saneren

Er wordt van hogerhand wel regelmatig geroepen dat het mes in de feestdagen moet. Wijlen president Desi Bouterse vond bij zijn aantreden in 2010 bijvoorbeeld ook dat Surinamers wel erg vaak vierend, gedenkend en herdenkend thuis mochten zitten. Hij stelde zelfs een heuse commissie Nationale Vrije Dagen Suriname in onder leiding van NDP-nestor en oud-minister Soewarto Moestadja, die zich bezig moest houden met de vraag hoe het aantal van – toen nog – vijftien feestdagen kon worden gesaneerd.

Dat diezelfde regering-Bouterse vrijwel direct 25 februari – de …