Beryl Vreden: ‘Het is droevig gesteld met ons leiderschap’

‘Surinaamse leiders hebben er niks van begrepen’

“Vaak genoeg hoor je mensen zeggen dat iemand een geboren leider is. Een grotere onzin bestaat bijna niet. Leiderschap betekent dat je bepaalde vaardigheden hebt aangeleerd. En je wordt niet geboren met vaardigheden, die leer je.” Dat zei leiderschapsspecialist Beryl Vreden tijdens de lezing ‘Politiek leiderschap en integriteit in Suriname’, die werd georganiseerd door de Women Power & Politics Foundation in AndJiro’s Restaurant aan de Nassylaan.ADVERTISEMENT

Tekst en beeld Edwien BodjieADVERTISEMENT

Vreden ging donderdagavond uitgebreid in op leiderschap en politiek in al hun facetten. Een uur lang deelde ze haar visie over hoe leiderschap wereldwijd wordt ingevuld en hoe dat in Suriname tekortschiet. “Het is droevig gesteld met ons leiderschap. Surinaamse leiders hebben er niks van begrepen. Ze snappen ook niet dat je pas succesvol bent wanneer je omgeving succesvol is. Ze snappen er helemaal niks van!” uitte ze zich.

“Een leider moet mensen ergens naartoe kunnen brengen. Hij of zij moet een visie kunnen uitleggen. Zonder visie ben je geen leider”

Vreden spaarde het Surinaamse politieke establishment niet. Over corruptie in het land was ze ronduit kritisch: “Een corrupt persoon in China maakt zichzelf af. In Japan wordt hij afgemaakt. In Europa treed je zelf af en word je in de gevangenis gegooid. In Suriname dient een corrupt persoon zich aan om door te gaan.”

Geen nieuwigheid

Het rammelt volgens haar al lang aan goed leiderschap in Suriname. Als voorbeeld noemde ze de komst van de Afobakadam, waarbij dorpen onder water werden gezet om elektriciteit op te wekken. “Een groot deel van het land kreeg goedkope stroom, terwijl de mensen die zich hebben opgeofferd met lege handen zijn achtergebleven.”

Ook het uitblijven van naleving van het vonnis van het Inter-Amerikaanse Hof voor de Rechten van de Mens over grondenrechten van inheemsen, marrons en andere tribale volken noemde ze pijnlijk. En dan kwam nog de zaak van Pikin Saron. “Daar zijn de eigenaren van de gronden doodgeschoten, omdat ze opkwamen voor bescherming van hun gebied. Anderen zijn veroordeeld.”

De inleider haalde ook een recent bezoek aan van een Surinaamse parlementsdelegatie aan India. “Ze gingen de band versterken met het parlement van India. Maar weten ze wel dat India vandaag de dag nauwelijks nog iets voorstelt qua democratie?”

Zonder visie geen leider

Tegenwoordig denken mensen volgens Vreden vaak dat iemand met veel volgers op sociale media automatisch een leider is. In Suriname leeft dat idee – “als je duizenden mensen achter je hebt, ben je een goede leider” – sterk. “Maar dat klopt niet”, benadrukte Vreden. “Een leider moet mensen ergens naartoe kunnen brengen. Hij of zij moet een visie kunnen uitleggen. Zonder visie ben je geen leider.”

Volgens haar moet een leider kunnen zeggen: “Op korte termijn doen we dit en dat, op deze manier, zodat we op lange termijn ons gezamenlijke doel bereiken.” Zonder zo’n plan, zei ze, is er geen sprake van leiderschap.

Eenheidsvorming

Over leiderschap op het hoogste niveau, de president, was ze duidelijk. “Wanneer je leider bent in een land als Suriname, een multi-etnische samenleving, dan moet je je anders profileren dan in een mono-etnisch land, zoals Zwitserland of Zweden. De geschiedenis is daar ook anders verlopen. Dat verklaart het verschil in hoe leiderschap wordt ingevuld.”

Een Surinaamse leider moet volgens haar uitgaan van één mensheid. “Niet meerdere mensheden. Uit die ene mensheid zijn verschillende stammen voortgekomen. Daarom spreek ik liever van stammen dan van rassen.”

Als leider in zo’n diverse samenleving is het volgens Vreden essentieel om te verbinden. “Je moet al die stammen, etnische groepen dus, samenbrengen tot een eenheid.”

Ze haalde Samora Machel, voormalig president van Mozambique, aan. “Hij zei: ‘Als je in een multi-etnische omgeving leeft, dan moet je ervoor zorgen dat de stamgeest niet wordt gedood’. Daarmee bedoelde hij niet dat Hindostanen, Javanen of marrons moeten verdwijnen, maar juist dat hun culturele rijkdom samen een mozaïek moet vormen: positief en in eenheid.”

Maar in Suriname, stelde ze, worden de verschillen juist negatief ingezet. “Leiders die hun stamgeest niet overstijgen, zullen eerder mensen uit hun eigen groep bevoordelen. Wat je dan ziet, is dat mensen worden benoemd op plekken waar ze niet thuishoren, zonder de juiste capaciteiten. Dat is levensgevaarlijk. Dat ís corruptie.”

Het gevolg is volgens haar dat omdat de benoemde persoon het werk niet aankan, iemand anders het alsnog moet doen. “Dan betaal je twee mensen voor één functie. Dat is diefstal van het volk.”

Kolonisatie

Ook leidt het tot verdeel-en-heersbeleid, waarschuwde ze. “Je bevoordeelt één groep, die zich dan superieur gaat voelen. De leider beseft niet dat we nog steeds leven in een postkoloniale situatie en dat hij zo de deur naar kolonisatie weer openzet.”

Tot slot …

...