Bel en Aikman debuteren op ‘De Parade’ met theaterstuk ‘Kow Gwe’

door

Theatermakers Geoffri Bel en Kim Aikman maken hun debuut op het rondreizende theaterfestival ‘De Parade’ met hun zelfgeschreven voorstelling ‘Kow Gwe’. Het stuk, dat vanaf 6 augustus te zien is in Amsterdam en later deze maand in Utrecht, behandelt het thema van migratie vanuit persoonlijk perspectief. De twee Surinaams-Nederlandse acteurs vertellen in deze productie het verhaal van hun eigen oversteek van Suriname naar Nederland, inmiddels tien jaar geleden.

Tekst en beeld Shanavon Arsomedjo

‘Kow Gwe’ gaat over wat er komt kijken bij het emigreren naar een nieuw land. De voorstelling laat zien hoe het is om als jonge Surinamer te verhuizen naar Nederland, met dromen over een carrière in het theater. Beiden deden dat tien jaar geleden om een theateropleiding te volgen. In Nederland werden zij geconfronteerd met een totaal andere realiteit dan waar ze vandaan kwamen. De cultuur, het sociale leven, het klimaat, het eten en de omgangsvormen verschilden allemaal van wat zij gewend waren.

Herkenning bij breder publiek

De makers noemen het belangrijk om dit soort persoonlijke migratieverhalen te vertellen, omdat veel mensen niet weten wat daarbij komt kijken. “Heel veel mensen, vooral het Paradepubliek, weten hier niets van. Door ons stuk te zien, krijgen ze dat mee”, zegt Bel tegen de Ware Tijd.

Hoewel het onderwerp serieus is, heeft Aikman, die verantwoordelijk is voor het script, ervoor gezorgd dat het toegankelijk blijft. “Er zitten humoristische dialogen en luchtige scènes in. Dat maakt het voor het publiek makkelijker verteerbaar”, verklaart ze.

Tijdens eerdere voorstellingen in Rotterdam bleek dat de thematiek van ‘Kow Gwe’ herkenning oproept bij bezoekers uit andere migratieachtergronden, zoals die van Curaçao of andere delen van het Caribisch Gebied. Volgens Aikman en Bel zijn er duidelijke raakvlakken in de ervaringen van mensen die om verschillende redenen naar Nederland zijn verhuisd. Dat maakt het stuk volgens hen niet alleen relevant voor mensen met Surinaamse roots, maar ook voor een breder publiek. De Amsterdamse editie van het stuk op ‘De Parade’ is tot nu toe goed ontvangen. De belangstelling is groot.

Vervolg ‘Kot’ Abra’

In ‘Kow Gwe’ worden de verschillen tussen de Surinaamse en Nederlandse samenleving nadrukkelijk belicht. Volgens Aikman, die eerder het stuk ‘Kot’ Abra’ schreef over de migratiegolf tijdens de Surinaamse onafhankelijkheid in de jaren zeventig ligt dit thema haar na aan het hart. “Ik kreeg bij het schrijven van dit stuk de vrijheid om het onderwerp te kiezen. De producent was geïnteresseerd in een vervolg op ‘Kot’ Abra’. Zo ontstond ‘Kow Gwe’.”

De titel van de voorstelling betekent ‘laat ons gaan’ in het Sranantongo en verwijst naar de dubbele gevoelens van vertrek en afscheid die horen bij migratie. In het stuk krijgen bezoekers ook culturele elementen mee uit beide landen: gewoontes, maatschappelijke omgang en persoonlijke ervaringen worden tegenover elkaar geplaatst.

Suriname als rode draad

De Surinaamse identiteit van de makers komt niet alleen tot uiting in de inhoud, maar ook in de vorm. Al hun producties tot nu toe hebben een Surinaamse titel. Volgens Aikman is dat een bewuste keuze. “We zijn Surinaamse makers. In alles dat we maken zal een stuk Suriname terug te vinden zijn. Dat kunnen we niet vermijden.”

Ondanks hun tienjarige verblijf in Nederland ervaren de makers nog steeds obstakels. Het verkrijgen van subsidie voor hun projecten is één van de grootste uitdagingen. Bel licht toe: “In Nederland is het belangrijk om te weten hoe je de wegen naar de fondsen moet bewandelen. We zijn nog steeds bezig om dat goed uit te zoeken.”

Toch zijn er stappen gezet. Het tweetal werkt nu met zijn eigen productiehuis en is verbonden aan theaterbureau Via Rudolphi, wat hen de mogelijkheid gaf om ‘Kow Gwe’ op ‘De Parade’ te brengen. Het duo is dankbaar voor de ondersteuning van actrice en theatermaker Helen Kamperveen, die hen artistiek begeleidt en hielp bij het verbreden van hun netwerk.

Behalve de artistieke ontwikkeling, speelt persoonlijke stabiliteit een belangrijke rol voor de makers. Aikman zegt nu pas het gevoel te hebben dat zij begint te aarden in Nederland. “Het is belangrijk om persoonlijk stabiel te zijn. Dat zorgt er ook voor dat je carrière goed kan verlopen. Het is bijzonder om met je eigen productie op zo’n festival te staan”, zegt ze. “We werken al dertien jaar samen en om dit nu samen te doen, voelt als thuiskomen.”

Plannen voor Suriname

Hoewel hun werk in Nederland goed wordt ontvangen, blijven de makers ook gericht op hun geboorteland. Bel en Aikman willen actief bijdragen aan de verdere ontwikkeling van theater in Suriname.

Ze zijn bezig met de voorbereiding van een nieuw project ‘Play Portal’, waarin zij samen met twee autodidacte theatermakers uit Suriname een voorstelling zullen maken. Deze productie moet zowel in Suriname als in Nederland worden gespeeld. Het doel is om kennis te delen en Surinaamse acteurs ervaring te laten opdoen met het theatercircuit in Nederland.

Volgens hen moet de voorstelling in Suriname worden opgevoerd, waarna het stuk naar Nederland zal worden gehaald voor een theaterfestival. “We willen een project doen dat echt een verbinding vormt tussen Suriname en Nederland. Het is belangrijk dat Surinaamse makers ook zien en ervaren hoe het eraan toe gaat buiten hun land.”

Het is ook de bedoeling om het stuk ‘Kot’ Abra’ dat al enkele jaren geleden in Suriname zou worden opgevoerd, eindelijk te spelen. Voor Aikman zou een ideale situatie zijn om de helft van het jaar in Suriname te wonen en te werken en de andere helft in Nederland. Aangezien dat nu praktisch niet haalbaar is, wordt ingezet op tijdelijke projecten met impact aan beide kanten van de oceaan.

‘De Parade’ is een jaarlijks reizend theaterfestival in Nederland en het enige rondreizende theatergezelschap ter wereld. Het kenmerkt zich door kleinschalige voorstellingen in tenten op een open terrein, vaak in een informele en toegankelijke sfeer. Deelnemers variëren van gevestigde gezelschappen tot jonge makers met vernieuwende producties. Op ‘De Parade’ zijn zo’n tachtig theater-, dans, mime- en muziekvoorstellingen van ongeveer dertig minuten voor jong en oud.  Het merendeel van de voorstellingen is speciaal voor het festival gemaakt. Bron: De Parade