Befaamde kunstdief gestraft voor fraude met uitkering overleden Surinaamse vader

Het leek eerder deze maand een strafzaak, zoals er wel meer plaatsvinden in Nederland: een man die zich ten overstaan van de politierechter moest verantwoorden voor fraude met een uitkering. Maar het bijzondere in dit geval was dat de 52-jarige verdachte Octave ‘Okkie’ Durham tien jaar lang het geld had opgestreken van zijn overleden Surinaamse vader. Maar bovenal dat hij in 2002 ‘wereldberoemd’ werd door twee schilderijen van Vincent van Gogh uit het gelijknamige museum te stelen.

Beeld The New York TimesADVERTISEMENT

Durham leed lange tijd een weinig indrukwekkend bestaan in Amsterdam, waar hij was geboren en opgevoed. Hij was het ‘product’ van een in Paramaribo geboren en opgegroeide vader en een moeder uit de provincie Noord-Brabant.

“Dure auto’s, vrouwen en klokken interesseren me niet meer”

Zijn vader maakte in Amsterdam naam als beruchte drugsdealer op de destijds al even beruchte Zeedijk. Voor zijn zoon, die dus opgroeide in het criminele circuit, was dat niet altijd gemakkelijk. Maar er waren ook leuke momenten. “Ik ben vijf keer naar Suriname geweest met die ouwe van me. Dat was echt helemaal te gek!” blikte hij ooit terug.

Van de drugshandel moest hij niets hebben. Hij begon zijn criminele carrière met het stelen van autoradio’s en vooral heel veel winkeldiefstallen. Later stapte hij over op inbraken in bedrijven. Hij verwierf een naam vanwege zijn grondige voorbereiding en grote technische kennis. Hij pleegde zelfs bankovervallen, maar gebruikte nooit geweld.

Van Gogh Museum

Op 7 december 2002 zette Durham de kraak van zijn leven en stal samen met een kompaan twee schilderijen ter waarde van tientallen miljoenen euro’s uit het Amsterdamse Van Gogh Museum. Eigenlijk hadden ze het voorzien op Van Goghs absolute meesterwerk ‘De Aardappeleters’ maar dat was te groot om mee te nemen. Ze gingen er uiteindelijk vandoor met ‘Zeegezicht bij Scheveningen’ uit 1882 en ‘Het uitgaan van de Hervormde Kerk te Nuenen’ uit 1884.

De inbraak was wereldnieuws en Nederland was in shock dat zulke kostbare werken waren gestolen. De werken werden verkocht aan de beruchte Italiaanse maffiabaas Rafael Imperiale, waarna het duo in het geld zwom en in weelde baadde. Ze verkasten naar de Spaanse badplaats Marbella om uit handen van de politie te blijven, want die kwam hen beetje bij beetje op het spoor.

‘Haren van een neger’

In november 2003 werden de twee aangehouden. Mede op basis van DNA-bewijs wordt Durham in 2005 in hoger beroep veroordeeld tot 3,5 jaar cel. Zijn advocaat bleef volhouden dat er geen bewijs was en haar cliënt onschuldig was. Hij werd alleen veroordeeld omdat er in het museum een pet was gevonden waar “haren van een neger” op zaten.

In 2017 gaf hij uiteindelijk toe achter de diefstal te hebben gezeten, waarna hij weer volop in de schijnwerpers kwam te staan om zijn verhaal te doen. Het leverde hem zelfs een interview in de The New York Times op, waarin hij ook zijn Surinaamse roots aanhaalde. En in 2020 verscheen de biografie ‘Meesterdief: De Bizarre Belevenissen van Van Gogh-rover Okkie Durham’, waarin hij ‘Nederlands bekendste beroepsinbreker’ wordt genoemd.

Uitkering vader

Dat Durham onlangs voor de rechter moest verschijnen, had niets met de Van Gogh-roof te maken. Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt hem van uitkeringsfraude. Na het overlijden van zijn vader in 2013, streek Durham ruim tien jaar onterecht diens uitkering op.

Bij de behandeling van zijn zaak was vooral veel pers. “Ik ben dat wel gewend”, zei hij daarover. Die opmerking ontlokte een glimlach bij de politierechter. Op de gang was hij al begroet door parketwachten. “Ik kom hier nu al bijna veertig jaar”, verzuchtte hij in onvervalst Amsterdams tegen de politierechter. “Ik had er een abonnement op.”

Durham bekende in de fout te zijn gegaan. “Ik woonde al jaren met mijn dochter bij mijn vader. Het huurcontract van zijn sociale huurwoning stond alleen niet op mijn naam. Na zijn dood was ik als de dood om mijn huis kwijt te raken. Ik stond toen op een dodenlijst en om me heen werd de één na de ander doodgeschoten. Ik wist dat ik ooit tegen de lamp zou lopen vanwege de uitkering van mijn vader, dat is nu. Ik ben eigenlijk heel opgelucht.”

Werkstraf

Het leven in de misdaad heeft hij, naar eigen zeggen, vaarwel gezegd. Maar een reguliere baan vinden, gaat moeilijk. Hoewel hij dolgraag aan de slag wil als ervaringsdeskundige of als jongerenwerker, blijven de aanbiedingen uit. “Ik kreeg altijd alle deuren in de stad open. Maar de deur naar een normaal bestaan lukt me maar niet.”

“Ik stond toen op een dodenlijst en om me heen werd de één na de ander doodgeschoten”

Volgens het OM had Durham ruim 127.000 euro aan uitkeringsgeld verduisterd en witgewassen. De officier vroeg daarom om een gevangenisstraf van …

...