Baltische staten stappen over op Europees elektriciteitsnet

Estland, Letland en Litouwen meldden zondag dat ze hun elektriciteitssystemen succesvol hebben gesynchroniseerd met het Europese continentale elektriciteitsnet, een dag nadat ze de tientallen jaren oude energieverbindingen met Rusland en Wit-Rusland hadden verbroken.Voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, prees het besluit, waar jaren aan is gewerkt, in een toespraak tijdens een ceremonie in Vilnius met de leiders van de drie landen als het startsein voor een nieuw tijdperk van vrijheid voor de regio.”Deze ketens van elektriciteitskabels die je met vijandige buren verbinden, behoren tot het verleden”, aldus von der Leyen.De complexe overgang van het regime naar het grondgebied van de voormalige Sovjet-Unie werd al jarenlang bediscussieerd, maar kreeg meer momentum nadat Moskou in 2014 de Krim annexeerde en in 2022 Oekraïne binnenviel.Het doel is om de drie Baltische landen nauwer te integreren met de Europese Unie en de energiezekerheid van de regio te vergroten.Nadat ze zich zaterdag hadden afgesloten van het IPS/UPS-netwerk, dat in de jaren vijftig door de Sovjet-Unie was opgezet en nu door Rusland wordt beheerd, knipten de Baltische landen de grensoverschrijdende hoogspanningsleidingen in het oosten van Letland door, op zo’n 100 meter van de Russische grens. Ze deelden stukjes afgeknipte draad uit aan enthousiaste omstanders als aandenken.AlarmDe regio van de Baltische Zee is in opperste staat van paraatheid na stroomkabel-, telecom- en gasleidingstoringen tussen de Baltische staten en Zweden of Finland. Deze werden vermoedelijk veroorzaakt door schepen die ankers over de zeebodem sleepten na de Russische invasie van Oekraïne.Rusland ontkent elke betrokkenheid.Polen en de Baltische staten zetten marine-eenheden, elitepolitie-eenheden en helikopters in om het gebied in de gaten te houden nadat in december een onderzeese elektriciteitsverbinding van Finland naar Estland werd beschadigd. Ondertussen begon het Litouwse leger met oefeningen om de landverbinding met Polen te beschermen.Analisten zeggen dat verdere schade aan de verbindingen de energieprijzen in de Baltische staten naar niveaus kan stuwen die niet meer zijn gezien sinds de invasie van Oekraïne, toen de energieprijzen stegen.Het IPS/UPS-netwerk was de laatste overgebleven verbinding met Rusland voor de drie landen. Deze landen werden begin jaren negentig, na de val van de Sovjet-Unie, opnieuw onafhankelijke naties en sloten zich in 2004 aan bij de Europese Unie en de NAVO.De drie fervente aanhangers van Kiev zijn gestopt met de aankoop van stroom uit Rusland na de inval van Moskou in Oekraïne. Ze vertrouwen er nog steeds op dat het Russische elektriciteitsnet de frequenties controleert en netwerken stabiliseert om stroomuitval te voorkomen.Analisten zeggen dat voor het handhaven van een constante stroomvoorziening een stabiele netfrequentie nodig is. Die kan in een groot gesynchroniseerd gebied zoals Rusland of continentaal Europa op lange termijn gemakkelijker worden bereikt dan wat de Baltische landen zelf kunnen doen.Voor Rusland betekent de ontkoppeling dat de exclave Kaliningrad, gelegen tussen Litouwen, Polen en de Oostzee, wordt afgesneden van het Russische elektriciteitsnet. Het land moet dus alleen zijn eigen elektriciteitsnet onderhouden.Het Kremlin zei dat het alle nodige maatregelen heeft genomen om een ononderbroken, betrouwbare werking van zijn elektriciteitsnet te garanderen, waaronder de bouw van verschillende gasgestookte elektriciteitscentrales in Kaliningrad.

...