Arbeidsverhoudingen vereisen geduld en tact

We hebben een zeer interessante zaak nu weer gaande bij de EBS waar een vakbondsvoorzitter weer wordt ontslagen, nu op staande voet en voor de tweede keer. Wij dachten dat het ontslaan van vakbondsvoorzitters, nog erbij van zulke grote bonden als de EBS, een heel moeilijke tot onmogelijke zaak is. Slechts bij grove overtredingen en strafbare feiten zou een bedrijf een vakbondsvoorzitter moeten kunnen ontslaan. De eerste keer is een ontslagprocedure afgewend door bemiddeling. Wat het nu gaat worden is onbekend nog.

Het gaat er soms heel hard aan toe in bedrijven tussen bondsvoorzitters en directeuren. Dat is part of the game, dat is onderdeel van de democratie, ook de onze. Onze vakbondsvoorzitters zijn heel vaak bang voor rancune en daarom stellen ze zich onderdanig op naar machtige directeuren toe. In het vakbondswerk nemen vrijheid van meningsuiting en expressie een heel belangrijke plaats in. Van vakbondsvoorzitters wordt verwacht dat ze vooraan lopen in de strijd om rechtvaardigheid. Ze vertegenwoordigen de bond in en buiten rechte. Alles wat mooi is en alles wat minder mooi is, komt heel vaak uit de mond van de voorzitters. Ook media-optredens en interviews zijn onderdeel van het werk van de vakbondsvoorzitter en in een vrije samenleving behoort men geen blad voor de mond te nemen.

De Surinaamse samenleving is een vrije samenleving. Te oordelen naar hetgeen nu gaande is, zou het gaan om het woord ‘grappenmaker’ dat door de vakbondsvoorzitter zou zijn gebruikt. Nu menen wij dat wanneer de strijd heel hevig is, zulke woorden kunnen worden gebruikt en moeten grote directeuren een beroep doen op hun professionele incasseringsvermogen. Men moet zich sportief opstellen, het is niet ongewoon in het vakbondswerk. Men moet altijd ernaar streven om respect van elkaar af te dwingen, ook tijdens hoogtijdagen. Men moet letten op wat men tentoonstelt en of men daardoor serieus zal worden genomen of niet. Of dat bepaalde publiekelijke handelingen niet als intimidatie van werknemers kunnen worden opgevat.

In elk geval menen wij dat een ontslag van een vakbondsvoorzitter om een uitspraak als hier het geval zou zijn, na uitgebreide overwegingen moet plaatsvinden. Meerdere personen moeten erover gaan, vanuit verschillende invalshoeken moet ernaar worden gekeken en het besluit moet niet worden genomen door de persoon die emotioneel in de zaak betrokken is, dus tegen wie de uitspraken zouden zijn gedaan. Een vakbondsvoorzitter zou om leugens met een zeker oogmerk niet eens ontslagen kunnen worden, laat staan over opvattingen die hij heeft over een bepaalde persoon in het bedrijf. In Suriname is er nog geen goed beeld wat vrijheid van expressie is in relatie tot vakbonden.

De situatie in Nederland is dat vakbondsvertegenwoordigers een bijzondere ontslagbescherming genieten. Ze kunnen niet zomaar ontslagen worden, maar enkel om dringende redenen die vooraf door de arbeidsrechtbank zijn erkend, of om economische of technische redenen die door het bevoegde paritair comité of de arbeidsrechtbank zijn erkend. Er is dus een zekere mate van ontslagbescherming voor werknemersvertegenwoordigers. Dit verwijst naar situaties waarbij het gedrag van de werknemer zo ernstig is dat verder samenwerken onmogelijk is. Voorbeelden zijn diefstal, geweld, of het herhaaldelijk negeren van instructies.

Dit betreffen situaties waarbij het bedrijf genoodzaakt is om te reorganiseren, bijvoorbeeld door sluiting van afdelingen of technologische veranderingen. In dergelijke gevallen moet de werkgever aantonen dat het ontslag van de vakbondsvertegenwoordiger noodzakelijk is.

Bij een ontslag om dringende redenen moet de werkgever de vakbondsafvaardiging en de vakbond die de afgevaardigde heeft voorgedragen, informeren. De vakbond heeft dan zeven dagen de tijd om bezwaar te maken. Als er bezwaar is, moet het geschil worden voorgelegd aan het verzoeningsbureau van het paritair comité. Als er na 30 dagen geen unaniem akkoord is, kan de arbeidsrechtbank de zaak behandelen. Bescherming na verkiezingen: De ontslagbescherming geldt ook voor kandidaten die niet verkozen zijn, maar wel deelnamen aan de verkiezingen. In sommige gevallen geldt deze bescherming tot 2 jaar na de bekendmaking van de verkiezingsuitslag.

Het is belangrijk om te benadrukken dat het ontslag van een vakbondsvertegenwoordiger niet zomaar mag gebeuren en dat er een strenge procedure gevolgd moet worden. Werkgevers moeten ook rekening houden met de redenen voor ontslag en ervoor zorgen dat deze geen verband houden met de uitoefening van het mandaat van de vakbondsvertegenwoordiger. Ontslag is in dit soort zaken niet de oplossing maar goed en aanhoudend dialoog, in tijden van crisis en in tijden van vrede.

Het ontslaan van een vakbondsleider kan juridisch complex zijn, omdat het automatisch als onterecht ontslag kan worden beschouwd als het verband houdt met hun vakbondsactiviteiten. Wat er nu gaande is schijnt wel verband te houden met vakbondswerk. Werknemers, inclusief vakbondsvertegenwoordigers, zijn over het algemeen beschermd tegen ontslag vanwege deelname aan vakbondsactiviteiten. Er zijn specifieke wetten en regels om vakbondsleden en -vertegenwoordigers te beschermen tegen oneerlijke behandeling, waaronder ontslag, vanwege hun vakbondsbetrokkenheid.

Met het ontslag van vakbondsvoorzitters moet heel voorzichtig worden omgegaan, tenzij ze strafbare feiten in het kader van hun werk plegen. Daar moet de rode lijn min of meer liggen. We zijn hier nog niet eens in de buurt van de rode lijn.

...