‘Algemeen belang weegt zwaarder dan partijbelangen bij verkiezingen’

door Wilfred Leeuwin

PARAMARIBO — “Het zou onverantwoord zijn geweest toe te geven aan de eisen van politieke partijen die juridische stappen ondernemen tegen de staat en de verkiezingsautoriteiten en daardoor de voortgang van de verkiezingen in gevaar brengen. Er is een belangenafweging gemaakt en in dit geval is gekozen voor het belang van de staat boven het individuele belang van de partijen”, legde persrechter Ishwarpersad Sonai woensdag uit tijdens een toelichting op de recente vonnissen van het Hof van Justitie in de zaken aangespannen door de NDP, De Nieuwe Leeuw, A20 en Volkspartij Leefbaar Suriname (VLS).ADVERTISEMENT

Volgens Sonai zou het honoreren van de eisen van deze partijen de verkiezingen van 25 mei in gevaar hebben gebracht. “Er is daarom een belangenafweging gemaakt in het voordeel van het algemene belang”, aldus de rechter.

“In een kort geding zijn er beperkingen: geen getuigen, geen deskundigen en dus ook geen diepgaand feitenonderzoek”

Geen van de partijen is door het hof in het gelijk gesteld; er is slechts geoordeeld dat het aannemelijk is dat zij hun kandidatenlijsten correct hebben ingediend. “Maar dat is iets wat alleen in een bodemprocedure definitief kan worden vastgesteld”, benadrukte Sonai.

De persrechter lichtte toe dat belangenafweging een structureel onderdeel is van de rechtspraak. In deze gevallen woog het belang van een ordentelijk verkiezingsproces zwaarder dan het individuele belang van de betrokken partijen. Hoewel in de vonnissen 20 april werd genoemd als cruciale datum voor het normaal voortgang vinden van de verkiezingen, betekende dat niet dat na die datum geen rechtszaken meer konden worden behandeld. “Rechtsingang moet gegarandeerd blijven en dat eindigt met een vonnis, ook na 20 april.”

Beperkingen kort geding

De rechter weersprak dat het hof de partijen “aan het lijntje” heeft gehouden. Integendeel, volgens hem hadden de politieke groeperingen vanaf het begin kunnen kiezen voor een bodemprocedure. “In een kort geding zijn er beperkingen: geen getuigen, geen deskundigen en dus ook geen diepgaand feitenonderzoek”, legde hij uit. Het is aan partijen zelf om voor de bodemrechter te kiezen als ze dat noodzakelijk achten.

In één van de vonnissen werd zelfs verwezen naar de mogelijkheid van strafrechtelijk onderzoek, iets wat buiten de reikwijdte van een kort geding valt. “Dat kan alleen in een bodemprocedure worden onderzocht”, aldus de persrechter.

Sonai gaf verder aan dat in de vonnissen nergens staat dat aan VLS op 19 april een toezegging is gedaan door hofpresident Dinesh Sewratan, dat, ondanks het overschrijden van de deadline van 20 april, alsnog voorzieningen zouden worden getroffen. Hij reageerde op beweringen van VLS dat een dergelijke toezegging zou zijn gedaan in een informeel overleg.

Fouten verkiezingsdiensten

Wat betreft de proceskosten die door de staat moeten worden gedragen, verklaarde Sonai dat dit voortvloeit uit het feit dat het verweer van de staat – dat de partijen niet correct te werk zouden zijn gegaan bij het indienen van hun kandidatenlijsten – door het hof is afgewezen.

Over vermeende tekortkomingen van de verkiezingsautoriteiten wilde Sonai zich niet uitlaten. Volgens hem heeft het hof zich uitsluitend uitgesproken over de rechtszaken van de politieke partijen. Wel erkende hij dat er fouten zijn gemaakt door de verkiezingsdiensten, zoals het uitblijven van publicaties en fouten in stembiljetten. “Maar als de politieke partijen dat niet aanvoeren, kan de rechter daar niet uit eigen beweging op ingaan”, verduidelijkte hij.

Sonai wilde ook geen oordeel vellen over de mogelijke belangenverstrengeling van de president, die enerzijds een beroepsorgaan vormt binnen het verkiezingsproces en anderzijds partijvoorzitter is. “Dat is een zaak voor de wetgever.”

...