Afdwingen van pensioenpremies door de rechter 

door

In het Surinaams Juristenblad 2025 nummer 1 is een interessant artikel gepubliceerd van de heer Marc Banneberg, getiteld: “Kan de rechter worden ingeroepen om afdracht van pensioenpremies af te dwingen en zo ja, door wie en op welke gronden?” Onderstaand wordt de essentie van het artikel weergegeven. 

Banneberg heeft in zijn onderzocht welke rechtsmiddelen ter beschikking staan voor de Surinaamse werkgever dan wel het pensioenfonds om afdracht van pensioenpremies af te dwingen. Met afdracht wordt betaling van de premie aan het pensioenfonds bedoeld. 

Pensioenopbouw via de werkgever

Pensioen kan op aantal manieren worden opgebouwd. De Algemene Oudedagsvoorziening (AOV) fungeert als een basispensioen. Daarnaast vindt in de private sector via de werkgever verplichte pensioenopbouw plaats. Ook kan via eigen pensioenverzekeringen pensioen worden opgebouwd. 

Banneberg richt zich in zijn artikel uitsluitend op het via de werkgever opgebouwd pensioen. Hierbij is er sprake van een omslagstelsel, hetgeen inhoudt een stelsel waarbij de pensioenuitkeringen betaald worden door de benodigde premies in een bepaald jaar door de werkenden op dat moment te laten betalen. Het niet innen van de pensioenpremies heeft derhalve een direct gevolg voor de pensioengerechtigden, aangezien er minder middelen aanwezig zijn voor de uitbetaling van het pensioen aan hen. 

De hoogte van de premie voor de particuliere sector in Suriname is wettelijk vastgelegd in de Wet Algemeen Pensioenfonds 2014 (de Wet). Deze Wet is niet van toepassing op ambtenaren en geldt voor werknemers in de particuliere sector. 

In de Wet wordt vermeld hoe de premie wordt vastgesteld. Fiscaal wordt de inhouding beschouwd als bruto uitgestelde loon, daar de werknemer over dit bedrag geen loonbelasting betaalt bij de inhouding. De werkgever voldoet de premie aan een pensioenfonds. In de meeste gevallen worden de fondsen in de private sector beheerd door het Algemeen Pensioenfonds. Echter kan het ook een eigen pensioenfonds van de werkgever betreffen. 

Wettelijk kader

Iedere Surinaamse werkgever is met de invoering van de Wet verplicht om een pensioenregeling te treffen met zijn werknemers. Er was geen algehele, wettelijke verplichting vóór de inwerkingtreding van de Wet. Afdracht van het pensioen geschiedde voornamelijk op basis van een contactuele toezegging. Indien de toezegging was gedaan, maar de hoogte van het pensioen niet was geregeld, was de werkgever gehouden een redelijk pensioen aan de werknemer te verstrekken. 

Met de invoering van de Wet is de werkgever verplicht een deel van het loon van de werknemer in te houden en dit deel als premie af te dragen aan het Algemeen Pensioenfonds tezamen met het werkgeversdeel. Tussen partijen kan de wettelijke verplichting tot het afdragen van de premie niet worden uitgesloten, omdat dit dwingend recht is. 

Door de Pensioenraad kunnen er sancties worden opgelegd aan de werkgever die niet (tijdig) pensioenpremies afdraagt. Verder kan er zelfs vervangende hechtenis aan de werkgever worden opgelegd door de rechter indien de boetes niet worden betaald door de werkgever. 

Kan een werkgever afdracht afdwingen

In dit verband zijn de verplichtingen van de werknemer, zoals geregeld in artikel 11 van de Wet, relevant. Deze verplichtingen houden in dat de werknemer erop moet toezien dat de werkgever de gemaakte afspraken nakomt. Zodra de werknemer constateert dat de premie niet wordt afgedragen, dient hij dit direct te melden bij het Algemeen Pensioenfonds.

Banneberg merkt op dat een juridische procedure tegen de werkgever niet altijd bijdraagt aan een goede arbeidsverhouding. Daarom verdient overleg, waar mogelijk, de voorkeur.

Schadevergoeding 

Wat te doen indien de werknemer nooit is aangemeld bij het pensioenfonds, terwijl dat wel had moeten?

In een case bij de Rechtbank in Oost-Brabant heeft een werknemer een schadevergoeding gevorderd van de werkgever die gelijk was aan de totaal verschuldigde premiesom. Alsnog aanmelden had in casu geen zin meer, omdat de werknemer niet meer werkzaam was bij het bedrijf. 

De vordering werd toegewezen en de werkgever werd verplicht om de pensioenpremie rechtstreeks aan de werknemer te vergoeden om de vorm van schadevergoeding. Het beroep van de werkgever op verjaring en rechtsverwerking werd afgewezen. 

Verjaring 

Bij het afdwingen van de premieafdracht dient rekening te worden gehouden met de verjaringstermijn opgenomen in ons Burgerlijk Wetboek. De verjaringstermijn voor rechtsvorderingen is in beginsel vijf jaar. 

Indien er tevens schadevergoeding wordt gevorderd naast een vordering tot afdracht, dan verjaart de vordering van de schadevergoeding pas na dertig jaar. 

Conclusie 

De Rechter kan – op verzoek van zowel door de werknemer als de pensioenuitvoerder – de werkgever verplichten om de premieafdracht te doen. Een dergelijke vordering zal afhankelijk van alle omstandigheden van de zaak door de rechter worden toe- of afgewezen. De rechter moet daarbij afwegen welke gewicht hij aan een eventueel door de werkgever gestelde financiële positie toekent.  

Kewita B. Soerjoesing LL.B.