ACT Guianas over nota van wijziging wet collectieve rechten: Terug naar af

door

INGEZONDEN

Wat een krachtige en historisch belangrijke Nota van Wijzigingen op de Concept-Raamwet Collectieve Rechten van Inheemse en Tribale Volken had kunnen zijn, is uitgemond in een voorstel dat niet alleen teleurstellend, maar ook respectloos is jegens de rechthebbenden. Vrijdag 21 februari had een historische mijlpaal kunnen zijn voor Suriname, niet alleen voor de inheemse en tribale volken, maar ook voor het bedrijfsleven en andere belanghebbenden die gebaat zijn bij juridische duidelijkheid over deze fundamentele rechten.

Helaas is deze kans onbenut gebleven. Suriname, als een van de laatste landen in de regio die nog geen wettelijke erkenning heeft gegeven aan de rechten van inheemse en tribale volken, had kunnen leren van bestaande voorbeelden om met een solide en toekomstbestendige wet terug te keren in de Nationale Assemblee.

“De ontwikkelingen van gisteren tonen duidelijk aan dat de regering niet serieus is in haar intentie om een eerlijke en rechtvaardige versie van de wet naar het parlement te brengen en goedgekeurd te krijgen”

Een wet die niet alleen recht doet aan historische en collectieve rechten, maar ook aansluit bij actuele mondiale vraagstukken rond klimaatverandering en biodiversiteit, waarbij inheemse en tribale volken een cruciale rol spelen. Eerder overeengekomen en breed gedragen artikelen zijn zonder duidelijke rechtvaardiging verwijderd, zoals de bepaling dat inheemse volken de oorspronkelijke bewoners van Suriname zijn.

Daarnaast is volledig voorbijgegaan aan internationale verdragen en rechterlijke uitspraken waarin de Staat Suriname is verplicht om collectieve rechten te erkennen. Waar collectief eigendom eerder een fundamenteel uitgangspunt was, is dit nu gereduceerd tot een systeem waarin gemeenschappen enkel domeingrond kunnen aanvragen via een entiteit die hen zou moeten vertegenwoordigen.

Deze ingrijpende wijzigingen lijken in besloten kring te zijn doorgevoerd, wat in strijd is met de FPIC-procedure (Free, Prior and Informed Consent). Bovendien wekt het onderbrengen van deze wet onder het ministerie van Grondbeleid en Bosbeheer (GBB) de indruk dat de wet voornamelijk wordt benaderd als een regulier gronduitgifteproces, in plaats van als een erkenning van fundamentele collectieve rechten.

Hoewel vrijwel elk artikel in de Nota van Wijzigingen vragen oproept, is het nu niet relevant om op elk punt afzonderlijk in te gaan. De kern van de zaak blijft dat de huidige aanpak en voorgestelde wijzigingen getuigen van een eenzijdig en ontransparant proces, gericht op de snelle goedkeuring van een conceptwet die, hoewel niet perfect, met deze wijzigingen onaanvaardbaar is.

Beleidsprioriteit

De regering heeft namelijk nagelaten een samenhangend en helder beleid te formuleren over collectieve rechten. Bovendien hanteren ministers binnen de coalitie hun eigen interpretatie van de conceptwet, zonder een gezamenlijke visie of concrete rolverdeling.

Reeds in 2021 was het duidelijk dat de regering dit proces niet leidde en geen strategisch plan had om inheemse en tribale volken, samen met de rest van de gemeenschap, te verenigen rond deze wetgeving. Nadat de president van Suriname, de wet had ingediend, is er weinig “ownership” of betrokkenheid vanuit een werkministerie of de RvM tentoongesteld.

Terwijl het parlement het initiatief nam om het proces in gang te zetten, werd tegelijkertijd een reeks commissies geïnstalleerd met uiteenlopende inzichten, te midden van een zwakke regeringsstructuur zonder eenduidige richting of sterke voortrekkers. Dit heeft kennelijk geleid tot een situatie waarin óf een bepaalde groep de vrije hand heeft gekregen, óf de wet op haastige wijze goedgekeurd moest worden in aanloop naar de verkiezingen.

De ontwikkelingen van gisteren tonen duidelijk aan dat de regering niet serieus is in haar intentie om een eerlijke en rechtvaardige versie van de wet naar het parlement te brengen en goedgekeurd te krijgen. Dit gebrek aan visie en inzicht in de basisvoorwaarden voor duurzame ontwikkeling beperkt niet alleen de rechten van inheemse en tribale volken, maar belemmert ook hun kansen op volledige deelname aan decentralisatieprocessen en besluitvorming.

Het verzwakt de ambities die dezelfde regering nationaal en internationaal verkondigt met betrekking tot inclusiviteit van de beschermers van onze 90+ bosbedekking het geen zij graag promoot. Sinds 2021, toen de president de eerste versie van de conceptwet aan het parlement presenteerde, zijn aanzienlijke inspanningen geleverd omdraagvlak te creëren en betrokkenheid te vergroten bij de gemeenschappen, door het ondersteunen van de dialoog en consultaties die hebben geleid tot de totstandkoming van de concept-Raamwet Collectieve Rechten van Inheemse en Tribale Volken.

De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die worden geplaatst komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.