Achterstandsgroepen en natievorming

door

Novembermaand, Srefidensimaand.  Op 25 november herdenken we de zoveelste jaardag van Suriname als onafhankelijke republiek. Tijd om weer stil te staan bij onze nationale conditie.  In een Whatsappgroep werd gereageerd op een groepsfoto van vijftien jonge mensen, vier mannen en elf vrouwen, volgens het onderschrift rechters in opleiding.  Iemand schreef spottend: “Mooie bromki dyari”, omdat de meeste mensen leken op Hindostanen. Er was maar één vrouw die leek op een Afro-Surinamer.  De foto en de discussie erover in de whatsapp groep zijn het beginpunt van mijn overdenking vandaag.  De foto, de oordelen en de meningen erover brengen de problematiek van natievorming scherp in beeld.  Suriname is een multinationale maatschappij en de samenstellende naties cq etnische groepen vertonen belangrijke verschillen.  Sommige verschillen maken geen verschil uit. Andere verschillen komen in botsing met waarden en normen die wij belangrijk vinden.  De spottende opmerking van “bromki dyari” kwam van iemand voor wie kennelijk de waarde van gelijke vertegenwoordiging, van alle nationale bloemen in elk nationaal boeket, belangrijk is.
“Bromki dyari”: rechters in opleidingAlle bloemen van het veld in elk boeket
In sommige situaties willen we elke bloem van het veld in ons boeket zien. In andere situaties hoeft dat niet.  Weinig mensen maken zich druk over het feit dat de meeste restaurants worden gerund door mensen van de Javaanse natie en de Chinese natie. Of dat de meeste ondernemers in de transport sector komen uit de Hindostaanse natie. Of dat de meeste jongens in het nationaal elftal komen Marrons zijn..  We mogen ons zorgen maken als bijna alle rechters komen uit de Hindoestaanse natie, of als er te weinig doktoren zijn afkomstig uit de Inheemse natie.    Frank Essed was van oordeel dat het van belang is dat alle etnische groepen zichtbaar zijn op belangrijke posten in de maatschappij, met name in de instituten van de staat en in de professies, onder de artsen, advokaten, in de directies van grote organisaties, zeg maar in de professional managerial class.  Ik ben het met hem eens.
Dr.Ir. Frank Essed (1919-1988)Remedial action
Ik sprak niet zo lang geleden hierover met Michael Loswijk, een van de trekkers van de intitiatiefgroep “NPS Vanouds” (een groep die in de NPS vernieuwing wil, maar dan verankerd in traditionele waarden – waarover een andere keer meer).  Loswijk is een fervent voorstander van “remedial action”  om de sociale achterstanden van Inheemsen en Afro-Surinamers te vereffenen.  Hij wil dat er maatregelen en acties moeten komen om de gelijkheid in publieke sectoren te garanderen, met name in de professionele beroepen. In 2012 heb ik met hem en zijn vader, dominee Loswijk, na een Keti Koti lezing van de VHP in De Olifant, op de parkeerplaats nog een tijd staan napraten over hoe de gesignaleerde achterstanden van de Afro-Surinamers moeten worden weggewerkt.  Toen, ruim 12 jaar geleden, was ik het niet eens met de speciale voorzieningen die hij nodig achtte.  Ik zag het toen slechts als een zaak van het rechttrekken van materiële ongelijkheid. .  Een zaak van politieke economische herverdeling.  Alhoewel ik nog steeds denk dat de kern van het probleem ligt in de onbeteugelde hegemonie van het grootkapitaal, besef ik nu beter dat cultuur en identiteit belangrijke aspecten zijn van de achterstand van bepaalde groepen.
Michael Loswijk Een ecologische visie
Deze ommekeer in mijn denken heeft te maken met het feit dat het me eindelijk gelukt is om mijn Marxistische belief system te overstijgen. Ik ben met een ecologische bril naar de relaties tussen belangenroepen gaan kijken. Het Marxisme heeft een enge antropocentrische kijk op de geschiedenis.  De leer zegt dat klassenstrijd tussen economische belangengroepen de motor is van de geschiedenis. Die leerstelling was in de 19de eeuw een grote stap voorwaarts in het denken over de politieke geschiedenis, dat tot dan toe was blijven steken in metafysische en idealistische voorstellingen. Maar die leerstelling voldoet niet meer als instrument van overleving, laat staan vooruitgang, in  deze tijd van klimaatverandering en wereldwijde vernietiging van ecosystemen door industrie en landbouw.  Het blijkt dat onze geschiedenis in grote mate afhangt van interacties met andere levende organismen en met niet levende entiteiten zoals oceanen, rivieren en gebergten.
Samenleving als ecosysteem van culturele bubbles In 2023 kwam ik op het idee van de  samenleving als een ecosysteem van culturele bubbles, waarin elk individu, elke groep zich een habitat bouwt, een “bubble”, een eigen leefwereld, bestaande uit culturele (materiële en geestelijke)  elementen. Een ecosysteem is een samenhangende geheel dat zichzelf in stand houdt door de interacties van ontelbare organismen die elk voor zich een habitat bouwen en in stand houden. De waterspin houdt zich zonder ophouden bezig met het onderhouden van zijn zuurstofbubble onder het wateroppervlak.  Bevers zijn continu bezig met het samenvoegen van takken en boomstammen om hun …