ACHTERGROND — Wereldwijde cocaïnehandel: Minder drugstransporten onderschept, maar geen reden voor feest

Er is een dalende lijn te zien van cocaïnetransporten die in de populaire Europese havens, zoals Antwerpen en Rotterdam worden onderschept. Ook in de Surinaamse haven wordt nog nauwelijks cocaïne gevonden. Echter, dat is geen reden voor de autoriteiten om achterover te gaan leunen en feest te gaan vieren. “De coke is er nog, maar een groot deel zien we gewoon niet meer”, zegt de Antwerpse politiebaas Yves Driesen.
Tekst Armand Snijders

Beeld Getty Images/Joe Readle
Bij de bekendmaking van de jaarlijkse inbeslagnames kon de Belgische douane traditiegetrouw elk jaar komen met spectaculaire drugsvangsten. Met 2023 als voorlopig hoogtepunt: 121 ton in beslag genomen cocaïne. Maar aan de reeks records komt dit jaar een even spectaculair einde. In 2024 werd tot nu minder dan veertig ton onderschept.

“De regering zegt wel dat ze drugscriminaliteit wil bestrijden, maar in werkelijkheid geeft ze ons niet de tools”
Politieagent
Yves Driesen geeft in de Belgische krant Gazet van Antwerpen toe dat de volumes cocaïne die zijn medewerkers in beslag nemen duidelijk afnemen, terwijl daarentegen het aantal onderscheppingen niet is gedaald. “We zitten nu aan zo’n honderd inbeslagnames, terwijl het jaarlijkse gemiddelde rond de 120 ligt. Qua volume zitten we nu dus ongeveer op iets meer dan 35 ton cocaïne. Afgezet tegen de voorgaande jaren is dat aan de lage kant. De zendingen die we pakken zijn qua volume dus opvallend kleiner.”
Routes verlegd
In Nederland dezelfde trend; er is dit jaar aanzienlijk minder cocaïne onderschept. Bij de douane in België en Nederland denken ze dat de criminelen hun routes hebben verlegd naar andere havens. Dat zou komen door de steeds strengere controles in Antwerpen en Rotterdam, die dus duidelijk vruchten afwerpen.
Nu lijkt het marktaandeel van Turkse en Duitse havens toe te nemen. Driesen reageert daarop: “Als die hypothese klopt, zou je toch verwachten dat er in andere havens opmerkelijk meer in beslag wordt genomen? Maar dat is niet het geval. Ik denk daarom dat het probleem veel complexer is.”
In de bronlanden Colombia en Ecuador dalen de hoeveelheden cocaïne die in beslag worden genomen namelijk eveneens. Terwijl het hoofd van de anti-drugsafdeling van de Amerikaanse ambassade in de hoofdstad Bogotá juist zegt dat de omvang van de oogsten van cocabladeren in het land naar recordhoogten is gestegen, mede doordat er minder plantages worden vernietigd.
Toename productie van cocablad
De productie van cocablad wordt in de Verenigde Staten nauwlettend in de gaten gehouden door het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Witte Huis. Ook de anti-misdaadorganisatie van de Verenigde Naties (UNODC) heeft een coca-monitoringprogramma. Dat gebeurt door een analyse van satellietbeelden en van marktprijzen in de grote cocaproducerende landen Bolivia, Peru en Colombia.
Maar die toenemende hoeveelheid cocaïne moet toch op de één of andere manier naar Europa worden gebracht, wat dus zou betekenen dat de drugsmaffia steeds nieuwe manieren verzint om een zeer winstgevende handel op de plaats van bestemming te krijgen, concludeert ook Driesen. Maar hoe de drugsbaronnen te werk gaan, blijft grotendeels een mysterie.
Veel drugs met kleine boten
De Ecuadoraanse miljoenenstad Guayaquil is nog altijd de nummer één vertrekhaven voor drugs. De rederijen Marck en MSC hebben hun activiteiten daarom gestaakt in de containerterminal, wat een broeinest van drugscriminelen is. Marck is verhuisd naar een terminal aan de monding van de rivier, waar de kans op ‘contaminatie’ van containers kleiner is. MSC heeft zijn activiteiten verplaatst naar een terminal die een betere reputatie heeft op het vlak van beveiliging. Dit zou mogelijk een impact kunnen hebben op het feit dat van daaruit minder cocaïne vertrekt.
Ook de Colombiaanse havenstad Barranquilla is een populaire plaats om cocaïne in één van de vele schepen te verstoppen. Maar het begint er op te lijken dat veel drugs met kleine boten vanaf het noorden van het Zuid-Amerikaanse continent via de eilanden in het Caribisch Gebied naar Europa worden vervoerd.
De Nederlandse en Amerikaanse kustwacht in de regio hadden de afgelopen maanden in ieder geval de handen vol aan het onderscheppen van drugssmokkelaars. Bij verschillende acties werd bijna tienduizend kilo van het verboden goedje in beslag genomen. Dat lijkt veel maar is een schijntje wat er wordt gesmokkeld.
Drie stappen voor
De ladingen worden vooral langs de uitgebreide kusten van Colombia, Venezuela, Guyana en Suriname ongezien aan boord gebracht. Het feit dat er de laatste tijd nauwelijks nog drugs in Suriname worden onderschept, moet de autoriteiten wel zorgen baren.
Ministers Kenneth Amoksi van Justitie en Politie gaf in april van dit jaar zelf toe dat er jaarlijks “vier- tot zeshonderd droppings van cocaïne in Suriname plaatsvinden”. De gemiddelde vracht per keer bedraagt zo’n 450 kilo, wat betekent dat ieder jaar zo’n 27.000 kilo …

...