Claudetta Toney Universiteit opent deuren voor Surinaams technisch talent

door

‘We willen mensen die net buiten de boot zijn gevallen een nieuwe kans geven’

“De term ‘universiteit’ wordt in Suriname soms losjes gebruikt, maar wij willen een instelling neerzetten, die academisch onderwijs aanbiedt op het niveau van de Anton de Kom Universiteit”, zegt bio-organisch en radio farmaceutisch wetenschapper Victorine Pinas tegen de Ware Tijd. Ze richtte op 5 juni de Claudetta Toney University of Suriname for Chemistry, Engineering and Research (CT-Uscer), op. De instelling zal zowel bachelor- als masteropleidingen aanbieden.

Tekst Audry Wajwakana

Beeld Audry Wajwakana & privécollectie

In november start de universiteit officieel met een zogenoemde pre-bacheloropleiding, gericht op chemie, engineering en onderzoek. Dit traject is bedoeld voor mensen die hun VWO- of HBO-opleiding niet hebben afgerond, maar wel de potentie hebben om een universitaire studie te volgen. “We willen mensen die net buiten de boot zijn gevallen een nieuwe kans geven. Het gaat ons erom dat iedereen de kans krijgt om zich academisch te ontwikkelen”, verklaart Pinas.

“Claudetta Toney is een pionier op het gebied van natuurlijke medicatie in Suriname en heeft in stilte ontzettend veel mensen en projecten geholpen, vaak zonder ooit publieke erkenning te vragen”

Chemie

De universiteit is volgens haar meer dan alleen een opleidingsinstituut. Het draait niet alleen om diploma’s, maar vooral om het herkennen en ontwikkelen van iemands ware roeping. “Veel Surinamers kiezen werk vanuit financiële noodzaak, terwijl hun echte talent onbenut blijft. De universiteit wil mensen helpen hun passie te ontdekken en doelgericht te ontwikkelen. Niet iedereen wordt arts of chemicus, maar iedereen heeft iets waarin hij of zij kan uitblinken.”

CT-Uscer richt zich op techniek met een sterke focus op chemie, engineering en wetenschappelijk onderzoek. “Chemie is overal. Of je nu werkt in een ziekenhuis, op een ministerie, bij Staatsolie of op een school. Chemische kennis is essentieel. Het is de sleutel tot veel maatschappelijke uitdagingen. Denk aan voedselveiligheid, bodemonderzoek of het analyseren van ingevoerde producten. Op dit moment missen we in Suriname vaak de kennis om zelf diepgaande analyses te maken. Wij willen mensen opleiden die dat wél kunnen.”

CT-Uscer biedt ook kansen voor en aan mensen die al actief zijn in sectoren, zoals landbouw, maar zich er verder in willen verdiepen. “Stel, iemand is geïnteresseerd in landbouw of beoefent die al kleinschalig. Dan kan onze opleiding helpen om te begrijpen hoe je de grond optimaal kunt benutten, bijvoorbeeld met natuurlijke compost. Zo zorg je dat planten gezond groeien. En dat draait allemaal om chemie. De biochemische processen in planten zijn fundamenteel en kennis daarvan maakt een enorm verschil.”

Engineering

Naast chemie richt de universiteit zich sterk op engineering; het bedenken en maken van dingen. Pinas stelt dat Suriname veel mensen met creatieve ideeën en technische vaardigheden heeft. Alleen krijgen zij zelden de kans om die verder te ontwikkelen. “Dat vind ik jammer. We roepen vaak dat er geen kader is, maar we geven mensen ook niet de ruimte om zich tot dat niveau te ontwikkelen. Dat wil ik veranderen.”

De universiteit wil daarom ruimte creëren voor innovatief en toekomstgericht denken. Pinas denkt aan mensen die hun eigen auto, drone, graafmachine of zelfs vliegtuig willen ontwerpen. “Die creativiteit moeten we koesteren. Natuurlijk hebben we mechanical engineers nodig, maar daar zijn er al genoeg van. Wij willen juist mensen opleiden die bijvoorbeeld oplossingen bedenken voor de bijproducten van onze olie- en gasindustrie. Wat komt er vrij bij de productie? Hoe beïnvloedt dat ons milieu? En hoe kunnen we die effecten beperken, bijvoorbeeld met nieuwe filtersystemen? Dát is engineering met impact. En die mensen hebben we over een paar jaar hard nodig.”

Instaptraject

Toelating tot de universiteit vraagt een vooropleiding, maar die hoeft niet altijd formeel te zijn, benadrukt Pinas. “We kijken altijd eerst waar iemand staat. Soms hebben mensen geen diploma, maar wel jarenlange praktijkervaring. Waarom zouden zij worden uitgesloten? Denk aan iemand die al jaren in een ziekenhuis werkt als assistent en allerlei laboratoriumtaken uitvoert, soms zelfs beter dan een opgeleide laborant. Die persoon heeft alleen het theoretische kader nooit meegekregen. Wij willen die kennis aanvullen, zodat die ervaring volledig tot zijn recht komt.”

CT-Uscer biedt daarom instaptrajecten aan voor mensen met praktijkervaring. “Zodra die mensen snappen waarom ze bepaalde dingen doen, gaan ze opbloeien. Ze krijgen de juiste theoretische basis aangereikt en kunnen dan écht stappen zetten. Daarbij maken we gebruik van moderne technologie: laboratorium- en engineeringwerk gebeuren tegenwoordig grotendeels digitaal. Toch blijft ook het klassieke tekenen belangrijk; we combineren oude en nieuwe methodes om creativiteit optimaal te ondersteunen.”

Afhankelijk van het traject kunnen studenten hun opleiding afsluiten met een bachelor- of masterdiploma. “In de toekomst willen we ook PhD-opleidingen aanbieden, zodat mensen in Suriname de mogelijkheid krijgen om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te doen.”

Naamgeving als eerbetoon

Pinas was verbonden aan de Anton de Kom Universiteit van Suriname, maar is twee jaar geleden haar eigen weg gegaan, nadat ze daar niet meer nodig was. “De universiteit koos voor andere mensen en dat was het moment waarop ik besloot mijn eigen pad te volgen.”

Haar universiteit is bewust vernoemd naar Claudetta Toney, omdat zij behalve de drijvende kracht achter de universiteit, ook de persoon is die jaren geleden Pinas’ potentie heeft gezien en haar daarin altijd heeft gesteund. “Ze is een pionier op het gebied van natuurlijke medicatie in Suriname en heeft in stilte ontzettend veel mensen en projecten geholpen, vaak zonder ooit publieke erkenning te vragen”, legt Pinas uit.

Precies zoals Anton de Kom met een universiteit is geëerd, wil Pinas  aan Toney, die nu tachtig jaar is, de erkenning geven die ze verdient.  “Ze heeft mij het gevoel gegeven dat ik vanuit moeilijke omstandigheden kon opstaan”, zegt Pinas. De universiteit start in het multifunctioneel centrum te Poelepantje, dat eveneens naar Toney is vernoemd.

Voorbereiding

Verzoek om erkenning van het instituut door het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur zal spoedig worden ingediend. Voor de naaste toekomst wordt ook gedacht aan accreditatie, maar voor het pre-bachelor traject dat in november begint, is die nog niet nodig. In 2026 zal met de bacheloropleiding worden gestart, waarvoor het instituut de officiële accreditatieprocedure zal inzetten.

Vrijdag is er een infoavond, waarbij Pinas uitleg zal geven over de opleidingen, toelatingsmogelijkheden en toekomstvisie en zal het laboratorium worden gepresenteerd en gedemonstreerd. “Het maakt gebruik van ‘lab-on-a-chip’-technologie. Daarmee kunnen snel en efficiënt analyses worden uitgevoerd, wat vooral handig is bij onderzoek naar natuurgeneesmiddelen.”

De benodigde apparatuur wordt binnen zes tot acht weken in Suriname verwacht. Ook inrichting van de collegezaal is onderweg. Voor haar universiteit heeft Pinas inmiddels een deskundig team van collega’s. “Ik heb een breed internationaal netwerk, met collega’s aan onder meer de KU Leuven, de Universiteit van Amsterdam en de Poolse Universiteit in Krakau.”

“Het gaat ons erom dat iedereen de kans krijgt om zich academisch te ontwikkelen”

Voor de bacheloropleiding werkt ze uitsluitend met Surinaamse docenten. De meeste van hen bevinden zich in de afrondende fase van hun masteropleiding. Zodra zij hun titel hebben behaald, kunnen ze ook lesgeven in het bachelorprogramma.

Pinas benadrukt geen docenten te zullen aannemen die zijn verbonden aan de Anton de Kom Universiteit. “Dat zou belangenconflict opleveren en ik vind dat niet correct. Wel kunnen we als universiteiten samenwerken.” Waar expertise ontbreekt, zal IC-Uscer tijdelijk buitenlandse specialisten inschakelen.

Nadat ze door de Anton de Kom Universiteit aan de kant werd gezet, besloot Victorine Pinas haar eigen pad te volgen wat resulteerde in de nieuwe universiteit.