VES: Hervorming gezondheidszorg: Kans op echte verandering onder vrouwelijk leiderschap

Met het aantreden van een nieuwe regering in juli 2025 komt er een belangrijke nationale opdracht op tafel: de modernisering van de Surinaamse gezondheidszorg. De zes coalitiepartijen – NDP, NPS, ABOP, BEP, A20 en PL – hebben het belang van toegankelijke, kwalitatieve en betaalbare zorg onderstreept in hun verkiezingsprogramma’s. Toch blijkt uit een analyse van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), in samenwerking met het Burger Initiatief voor Participatie en Goed Bestuur, dat er fundamentele tekortkomingen zijn in de beleidsvoorstellen van deze partijen.De VES wijst erop dat gezondheidszorg niet enkel een medisch, maar ook een economisch vraagstuk is. De sector legt een steeds groter beslag op de staatsbegroting, terwijl het systeem structureel uit balans is geraakt door jarenlange onevenwichtige investeringen. Een goed zorgbeleid vereist keuzes, onderbouwd met gegevens en gericht op efficiënt gebruik van schaarse middelen. In het vakblad INZICHT besteedt de VES verdere aandacht aan deze kwestie. Kritiekpunten op partijprogramma’s: gebrek aan visie en cijfersDe partijprogramma’s bevatten vooral algemene beloften. Uitspraken zoals “gezondheidszorg is een mensenrecht” of “verpleegkundigen moeten beter betaald worden” worden niet onderbouwd met beleidsmaatregelen, noch met ramingen van kosten, verwachte zorgvraag of uitvoeringsstrategieën. Concrete plannen voor huisartsenposten of betere medicijnvoorziening missen een structurele aanpak.Een ander belangrijk punt van kritiek is dat de partijen vasthouden aan een verouderd zorgmodel, gebaseerd op de klassieke indeling van primaire, secundaire en tertiaire zorg. Er wordt nagelaten om over te stappen op moderne, geïntegreerde zorgmodellen zoals zorgstraten, waarin preventie, diagnose, behandeling en nazorg als één geheel worden georganiseerd.Preventie komt in bijna alle programma’s voor als modewoord, maar is zelden verbonden met de rest van de zorgcyclus. Ook ontbreken kwantitatieve gegevens over ziekteprevalentie, patiëntenstromen of capaciteitsbehoeften. Partijen hebben dus geen feitelijke basis voor het plannen of financieren van hun voorstellen.Opvallend is ook dat er geen financiële onderbouwing wordt gegeven. Zelfs basisinformatie over de huidige uitgavenstructuur van ziekenhuizen ontbreekt. Dit maakt het onmogelijk om kosten-batenanalyses uit te voeren of prioriteiten te stellen. Zonder dit inzicht blijven uitspraken over “meer geld voor de zorg” hol en potentieel schadelijk.Inbreng traditionele geneeskunst en het belang van kwaliteitsborgingEen interessant nieuw element is de opname van traditionele geneeskunst in de partijprogramma’s van A20, BEP en ABOP. De VES onderstreept het belang van deze stap, maar benadrukt ook dat kwaliteitsborging cruciaal is. Patiënten moeten verzekerd zijn van veilige en effectieve behandelingen, ook binnen dit kader.VES 10-stappenplan: blauwdruk voor modern zorgbeleidZorginhoudelijke vernieuwing1. Voer gespecialiseerde zorgstraten in voor de tien grootste ziektebeelden. Deze vervangen het bestaande gefragmenteerde model. Koppel preventie direct aan zorgstraten zodat deze maatwerk wordt, afgestemd op het ziektebeeld. Integreer diagnose, behandeling en nazorg binnen elk traject, inclusief lokale preventiecampagnes en gerichte voorlichting.2. Stel medische uitkomsten centraal. Zorgverleners moeten jaarlijks de kwaliteit van hun behandelingen en patiënttevredenheid rapporteren.Structurele transparantie en kwaliteitsbeheer3. Installeer beëdigde medische kwaliteitscontroleurs die data valideren.4. Verplicht publicatie van financiële jaarverslagen voor alle zorgverleners, in ruil voor beloningen.5. Implementeer Time-Driven Activity-Based Costing om de werkelijke zorgkosten per patiënt en behandeling inzichtelijk te maken.Institutionele ontwikkeling en menselijk kapitaal6. Verzelfstandig overheidsziekenhuizen (AZP, Wanica, ’s Lands Hospitaal, MMC Nickerie) en geef hen mandaat om te specialiseren.7. Schaf numerus fixus af voor medische- en verpleegkundige opleidingen en benut digitale leermiddelen voor schaalvergroting.8. Geef medische PSA-kaarten aan buitenlandse BIG-geregistreerde medische specialisten.Financiële duurzaamheid en prikkels9. Stimuleer private investeringen via fiscale voordelen.10. Hervorm de beloningsstructuur van zorgverleners op basis van meetbare geleverde prestaties.De bal ligt bij de eerste vrouwelijke president – tevens artsVoor de nieuwe president van Suriname, de eerste vrouw én arts in deze functie, is dit hét moment om haar belofte Ó kenki a systeem – om te zetten in daden. De gezondheidszorg in Suriname heeft geen behoefte aan vage beloften, maar aan visie, data en leiderschap. De vraag is nu: zal deze regering daadwerkelijk durven kiezen voor fundamentele hervormingen? Of blijft de zorg nog vijf jaar hangen in symptoombestrijding?
Documenten:

...