Roeplal: Journalistiek, geen gevecht met politici; strijd voor waarheid

door

Raoul Roeplal tijdens de presentatie van het tv-programma ‘Suriname Kiest’ op ABC.

Interview over verkiezingsverslaggeving, ethiek en de rol van de journalistIn aanloop naar de verkiezingen spreekt journalist Raoul Roeplal (radio en tv ABC) openhartig over zijn visie op het vak, zijn ervaringen met politieke verslaggeving, en de uitdagingen van onafhankelijke journalistiek in Suriname. In een interview met Go Suriname geeft de journalist zijn visie over macht, integriteit, doorvragen en de rol van de media als waakhond van de democratie.“Politici zijn gesprekspartners. Geen tegenstanders, maar ook geen bondgenoten,” zegt Roeplal. In een land als Suriname, waar structurele openbaarheid van bestuur ontbreekt, is de journalist vaak afhankelijk van politici als informatiebron. “Dat vraagt om een bijzonder evenwicht. Je moet professioneel genoeg zijn om het gesprek aan te gaan, maar tegelijk kritisch blijven. Onafhankelijkheid is essentieel.”Die balans is niet altijd eenvoudig. Een kritische vraag kan een relatie onder druk zetten, maar het vermijden van confrontatie ondermijnt de essentie van journalistiek. “Het gaat er niet om of iemand je aardig vindt. Het gaat om transparantie, feiten en verantwoording.”Waakhond met een scherpe neus voor waarheidRoeplal is helder over de rol van de journalist in een democratie: “We moeten controleren, verifiëren, en het publiek informeren. Dat is onze plicht. De media hebben meer dan eens een correctieve werking gehad. Ook al geven machthebbers dat niet altijd toe, publicaties kunnen echt iets in beweging zetten.”Zijn aanpak is grondig. Hij controleert bronnen, stelt vragen die tot de kern gaan, en geeft ruimte aan de stem van de burger. “Je moet durven doorvragen. Zelfs als het ongemakkelijk wordt. En je moet kritisch zijn – ook naar jezelf.”Verleiding en manipulatie: een subtiele dansIn verkiezingstijd proberen politici vaker invloed uit te oefenen. Ze benaderen journalisten met zogenaamd exclusieve informatie, vaak in ruil voor gunstige berichtgeving. Roeplal weegt in zulke gevallen direct de relevantie af. “Is het nieuwswaardig? Is het verifieerbaar? En waarom word ik juist nu benaderd?”Die vragen zijn essentieel, want politieke beïnvloeding is zelden expliciet. “Het begint met kleine dingen. Maar zodra je toelaat dat je onafhankelijkheid onder druk komt, verlies je je geloofwaardigheid. Daar moet je voor waken.”Professioneel blijven in een kleine samenlevingVriendschappelijke banden met politici zijn in Suriname bijna onvermijdelijk. “We komen elkaar overal tegen – op recepties, in de buurt, in familieverband. Maar dat mag nooit betekenen dat je journalistieke scherpte verliest.”Voor Roeplal is professionele afstand een bewuste keuze. “Je kunt vriendelijk zijn, maar zodra er sprake is van een belangenconflict, moet je afstand nemen. Als journalist ben je altijd in dienst van het publiek – nooit van je persoonlijke netwerk.”Politieke geloofwaardigheid: de daden sprekenWat maakt een politicus geloofwaardig? Voor Roeplal zijn er drie criteria: doen wat je zegt, transparantie en consistentie. “Woorden zijn mooi, maar daden zeggen alles. De trackrecord van een politicus vertelt je meer dan elk verkiezingsprogramma.”Toch is hij voorzichtig met vertrouwen. “Zelfs wie betrouwbaar lijkt, kan verrassen. Optimisme moet altijd gepaard gaan met waakzaamheid.”Interviewtechniek: herkennen van ontwijking en oprechtheid“Een eerlijk antwoord is direct, concreet, zonder omwegen. Ontwijking zie je aan omhaal van woorden, filosofisch gezwam, of teruggrijpen naar het verleden.” Roeplal weet precies wanneer hij zijn vraag moet herhalen, of scherper moet stellen.Als politici bewust informatie achterhouden, confronteert hij hen met bekende feiten. “En als ze blijven draaien, benoem ik dat in mijn verslag. Transparantie moet niet alleen geëist worden – je moet ze erin dwingen.”Voorbereiding is alles – ook op verkiezingsdagOp verkiezingsdag draait alles om voorbereiding. In zijn rol bij ABC is Roeplal dit jaar vooral actief achter de schermen, maar de principes blijven gelden: “Je moet dossiers bij de hand hebben, locaties kennen, weten wat er op het spel staat.”Zijn team maakt gebruik van liveblogs, radio-updates, televisie-uitzendingen en online platforms. “We werken samen, delen informatie, en zorgen dat snelheid niet ten koste gaat van betrouwbaarheid.”Sociale media: informatiebron én risicofactorFacebook, WhatsApp en andere platforms spelen een steeds grotere rol. “Ze zijn onze digitale straathoek,” zegt Roeplal. “Daar hoor je wat er leeft. Maar ze zijn ook gevaarlijk, want desinformatie verspreidt zich razendsnel.”Het team maakt gebruik van fact-checkingtools en eigen bronnen om berichten te verifiëren. “We kijken naar patronen, herkomst van berichten, en vergelijken data. Zo scheiden we geruchten van feiten.”“Bij kiezers zie je vaak sociaal wenselijke antwoorden – vooral als ze in groepen zijn. Bij politici krijg je vooral campagnepraat.” De uitdaging is om daar doorheen te breken, met scherpe vragen, herhaling, en achtergrondkennis.Data als journalistiek instrumentData-analyse is cruciaal om trends te signaleren. “Als een ressort plots 5.000 extra stemmers telt, wil ik weten waarom. Zijn er nieuwe inschrijvingen? Migratie? Is het logisch, of wijst het op iets anders?”Roeplal gebruikt statistische vergelijking, bevolkingsdata en historische opkomstcijfers om afwijkingen te detecteren. “Data liegt niet – als je weet hoe je moet kijken.”Vertrouwen in de democratie begint bij opkomstEen lage opkomst is meer dan een cijfer. “Het is een alarmsignaal. Mensen voelen zich niet vertegenwoordigd. Ze geloven niet dat hun stem iets verandert.” Volgens Roeplal is dat een ernstig democratisch tekort. “Als journalist moet je dat benoemen én verklaren.”“Laat je niet leiden door hypes. Werk nauwkeurig. Check alles. En werk samen. In het Journalistencollectief Verkiezingen 2025 is die samenwerking sterker dan ooit.” Roeplal benadrukt ook zelfreflectie: “Objectiviteit …