Invoering van acht boeken per 1 mei 2025 is onwijs

Jennifer van Dijk-Silos

De Surinaamse wetgeving staat op het punt om een enorme verandering te ondergaan: per 1 mei 2025 zullen acht deelboeken van het nieuwe Burgerlijk Wetboek (NBW) en het nieuwe Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering tegelijk in werking treden. Hoewel deze hervorming al officieel is aangekondigd, waarschuwt jurist Jennifer van Dijk-Silos voor ernstige risico’s bij deze haastige invoering. Zij pleit voor uitstel of gefaseerde invoering, om chaos en beroepsfouten in de rechtspraktijk te voorkomen.Onvoldoende voorbereiding juristenDe Stichting Centrum voor Democratie en Rechtspleging biedt sinds kort een omscholingsleergang aan over het NBW, bestaande uit ongeveer 44 dagdelen verdeeld over negen modules. Deze leergang biedt slechts een kernachtige introductie. Verdere verdiepingsopleidingen zullen nodig zijn. Als de wetten ingaan vóórdat juristen voldoende zijn omgeschoold, zullen veel advocaten, notarissen en rechters niet in staat zijn de nieuwe wetten correct toe te passen. Dit schaadt het vertrouwen dat justitiabelen moeten kunnen hebben in hun rechtsbijstand en de rechtspraak.Problemen voor advocaten en rechtersVan de ruim 260 advocaten volgen momenteel slechts ongeveer 50 de omscholingsmodules, waarvan de afronding pas over enkele maanden wordt verwacht. Bovendien heeft geen enkele advocaat tegen 1 mei alle deelgebieden volledig onder de knie. Meer dan 100 advocaten moeten nog beginnen aan het traject. Ook rechters staan onder druk. Hoewel civiele rechters als eersten zijn gestart met de modules, hebben ook zij te weinig tijd gekregen om de enorme hoeveelheid nieuwe bepalingen diepgaand te bestuderen.Knopen bij notarissen en het bedrijfslevenNotarissen ondervinden eveneens grote praktische knelpunten. Zij moeten hun modelakten volledig aanpassen en nieuwe verplichtingen verwerken, waarvoor geen onderlinge afspraken zijn gemaakt. Dit zal leiden tot ernstige vertragingen in hun werkzaamheden.Daarnaast moeten veel rechtspersonen – stichtingen, naamloze vennootschappen en andere ondernemingen – hun statuten en interne structuren aanpassen. Het bedrijfsleven is echter nog onvoldoende geïnformeerd, en bedrijfsjuristen zijn veelal nog niet omgeschoold. Notarissen zullen waarschijnlijk niet in staat zijn om binnen afzienbare tijd alle noodzakelijke statutenwijzigingen door te voeren, wat het handelsverkeer ernstig kan stremmen en bijkomende economische schade kan veroorzaken.Gevolgen voor juridisch onderwijsOok op de Anton de Kom Universiteit van Suriname zijn er grote achterstanden. Een aanzienlijk deel van de juridische docenten is nog niet omgeschoold en het curriculum is nog niet volledig aangepast aan de nieuwe wetgeving. Dit betekent dat studenten gebrekkig zullen worden opgeleid, met als gevolg toekomstige juristen die onvoldoende zijn voorbereid op het nieuwe recht.OplossingsrichtingenVolgens Van Dijk-Silos zouden de nieuwe wetten pas in werking moeten treden nadat alle juristen – rechters, advocaten en notarissen – volledig zijn opgeleid. Indien een volledig uitstel onhaalbaar wordt geacht, pleit zij voor een gefaseerde invoering:- Boeken 3 en 6 (verbintenissenrecht en algemeen contractenrecht) kunnen relatief veilig per 1 mei 2025 worden ingevoerd, omdat zij grotendeels aansluiten bij het bestaande recht.- Boeken 1 en 4 (personen-, familierecht en erfrecht) bevatten grote veranderingen en zouden pas zes maanden tot een jaar later moeten ingaan, zodat ook burgers zich beter kunnen voorbereiden.- Boek 2 (ondernemingsrecht) is grotendeels nieuw en complex; het bedrijfsleven moet minimaal een jaar de tijd krijgen om zich aan te passen vóór invoering.- Boek 7 (bijzondere overeenkomsten) zou deels samen met Boeken 3 en 6 kunnen worden ingevoerd, maar delen die samenhangen met Boek 2, zoals personenvennootschappen, moeten wachten tot na invoering van Boek 2.- Boek 8 (verkeer- en vervoersrecht) hangt samen met Boek 2 en 6 en zou tegelijk daarmee of daarna moeten worden ingevoerd.Het nieuwe Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering brengt risico’s van procesfouten met zich mee. Invoering hiervan zou alleen verstandig zijn wanneer rechters en advocaten het nieuwe procesrecht goed beheersen. De invoering kan samengaan met de invoering van de eerste boeken (Boek 3, 6 en delen van Boek 7).ConclusieEen onmiddellijke invoering van alle acht boeken van het nieuwe Burgerlijk Wetboek en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering op 1 mei 2025 is onverantwoord. Uitstel of gefaseerde invoering is noodzakelijk om chaos in de rechtspraktijk, schade aan het rechtsvertrouwen en economische verstoringen te voorkomen. Alleen een zorgvuldig voorbereide transitie kan de beoogde modernisering van het Surinaamse rechtssysteem succesvol maken.U kunt het gehele artikel hier downloaden.
Documenten:

...