Over vernieuwing en wat gelijk moet blijven en waarom ouderen betere bestuurders zijn dan jongeren

Srefidensi staat voor een Surinaamse samenleving die zich van generatie op generatie continueert in de wereld. Een dominant, overkoepelend, samenbindend waardensysteem, dat aanvaard wordt door alle groepen, is een voorwaarde voor een levensvatbare, functionerende plurale samenleving – een samenleving die zich als culturele, historische en geografische entiteit handhaaft. Een samenleving die creatief is en producten, geschriften, kunstwerken en ideeen voortbrengt volgens patronen die van generatie op generatie herkenbaar blijven als “Surinaams”. Niet een enkel boek van een enkele goede schrijver, maar een tableau van boeken en producten van vele schrijvers, van dichters, muzikanten en schilders brengt een bepaalde geest tot uitdrukking, een sfeer, een ambiance, die als “Surinaams” herkenbaar is en blijft van generatie op generatie.

Suriname bestaat al vele generaties. Dat geeft aan dat er een Surinaamse cultuur bestaat. De Surinaamse cultuur is niet de cultuur van de Creolen, noch de cultuur van de Hindostanen , Javanen of Indianen, alhoewel ze er allemaal deel van zijn. De Surinaamse cultuur is geen melting pot waarin alle ingredienten opgaan.. De Surinaamse cultuur is voor een groot deel informeel en niet expliciet te vinden in de diverse producten en ideeen die worden voortgebracht, maar in de onzichtbare verbanden die het mogelijk maken dat mensen die dingen en ideeen maken. De Surinaamse cultuur is eerder de pot dan de soep er in.
Er is een Surinaamse cultuur met wetten, tradities, technieken , een eigen taal, een taal met Nederlandse en Sranan modules die in allerlei combinaties gebruikt worden in verschillende situaties. Kennis van hoe en wanneer we omschakelen is een voorbeeld van de informele cultuur die het land bijeen houdt. Ik keek gisteravond op de tv naar een vergadering van de VHP. De sprekers gebruikten naast Nederlandse en Sranan modules ook Hindoestaanse. En we begrijpen als Surinamers het hoe en waarom. De Surinaamse cultuur is het geheel van grotendeels halfbewuste opvattingen en gedragingen, vanzelfsprekendheden, dat ervoor zorgt dat het land in technisch en bestuurskundig opzicht blijft draaien, dat conflicten worden beheerst en mensen kunnen leven. Veel is ondergronds of onttrekt zich aan onze waarneming. Andere mensen kunnen soms vanaf een afstand de typisch Surinaamse patronen die zich in ons leven voordoen beter waarnemen dan wijzelf.
Paradoxale bindingen
Etnocentrisme, en de worsteling daarmee, is een van de patronen van de Surinaamse cultuur. De krachten die op het eerste gezicht versnipperend lijken te werken, hebben het paradoxale effect van stabiliteit. Culturen verzetten zich tegen andere culturen. Cultuur-groepen nemen afstand van elkaar. Door de toegenomen sociale afstand nemen de kansen op conflictueeze ontmoetingen af. Er zijn meer paradoxale dingen die onze samenleving in stand houden. We hebben het altijd over assimilatie en vergeten te kijken naar de belangrijke functie van schismogenese. Schismogenese is de opzettelijke benadrukking van het eigene versus het andere. Groepen scheiden zich af en zetten zich af tegen andere groepen. Op het eerste gezicht lijkt dat ongewenst in het kader van natievorming, maar het helpt de groepen een habitat, een leefruimte, voor zichzelf te maken in het culturele en politieke ecosysteem van de plurale samenleving.
En dan is er ook nog onze gemeenschappelijke natuur. Alle mensen worden verwekt, worden geboren, groeien op worden oud en sterven. We worden gedragen in de buiken en armen van medemensen. Er zijn universele menselijke ervaringen, die elk van ons in andere mensen kan herkennen, gevoelens die wij mee kunnen voelen, omdat wij allemaal mensen zijn. Het zijn deze gelijke ervaring en dit medeleven die de bron zijn van ethische waarden en normen die van generatie op generatie worden herbevestigd en die elke generatie opnieuw op zijn eigen wijze moet zien te realiseren:
 behandel anderen zoals jij zelf behandeld wil worden;
 het bestuur en de rechter moeten gelijke gevallen een gelijke behandeling geven.
Generativiteit
Een gezonde samenleving is productief en creatief, dus vernieuwend, veranderend. Maar de producten die door zo’n samenleving worden voortgebracht, hebben een bepaald karakter, een stijl, die steeds herkenbaar blijft en door alles trekt wat gemaakt wordt, van generatie op generatie. Die herkenbaarheid, dat unieke Surinaamse, is bezig te verdwijnen. En dat is te betreuren. Het is een teken van verzwakkende generativiteit. Als de generativiteit afneemt, dat wil zeggen dat dingen en ideeen niet meer gemaakt worden om de samenleving te herscheppen, maar alleen maar als marketing stunt, dan valt de samenleving uiteen. Generativiteit is meer dan de productie van afzonderlijke dingen. Het is de productie van dingen voor zelfhandhaving. Generativiteit brengt dingen voort die van generatie op generatie herkenbaar blijven als producten van deze speciale samenleving. Het gevolg van afnemende generativiteit is achteruitgang op alle levensgebieden. Met name cultureel, maar ook economisch. Een belangrijke oorzaak van onze afnemende generativiteit is dat de onopmerkelijke gewoonten, de nergens op schrift gestelde “best practices” die ons …

...