Filipijnen sturen ex-president Duterte naar ICC voor moorden

Mensen steken kaarsen aan bij foto’s van slachtoffers van Duterte’s drugsoorlog na de arrestatie van voormalig Filipijns president Rodrigo Duterte, in Quezon City, Filipijnen. (Foto: Reuters)

De voormalige leider van de Filipijnen, Rodrigo Duterte, is dinsdag naar Den Haag gestuurd, enkele uren nadat hij in Manilla was gearresteerd op verzoek van het Internationaal Strafhof (ICC) als onderdeel van het onderzoek naar de ‘oorlog tegen drugs’ die zijn presidentschap kenmerkte.Duterte, een eigenzinnige oud-burgemeester en voormalig officier van justitie die van 2016 tot 2022 aan het hoofd stond van de Filipijnen , werd dinsdagochtend gearresteerd. Dit is de grootste stap tot nu toe in het onderzoek van het ICC naar vermeende misdaden tegen de menselijkheid tijdens een hardhandige aanpak van de drugshandel, waarbij duizenden mensen omkwamen en die wereldwijd werd veroordeeld.Duterte (79) zou het eerste voormalige Aziatische staatshoofd kunnen worden dat terechtstaat bij het ICC.”Het vliegtuig is onderweg naar Den Haag, in Nederland, zodat de voormalige president terecht kan staan voor misdaden tegen de menselijkheid in verband met zijn bloedige oorlog tegen drugs”, vertelde de Filipijnse president Ferdinand Marcos Jr. op een persconferentie.”We hebben het Internationaal Strafhof op geen enkele manier geholpen. De arrestatie is verricht in overeenstemming met Interpol.”De oorlog tegen drugs was het belangrijkste campagneplatform dat de grillige misdaadbestrijder met de bijnaam “de bestraffer” aanstuurde. Al snel kwam hij zijn beloftes na die hij tijdens venijnige toespraken had gedaan, namelijk dat duizenden drugsdealers zouden worden gedood.Zijn detentie volgt op jaren waarin hij het ICC berispte en bespotte in toespraken vol scheldwoorden. In 2019 trok hij de Filipijnen eenzijdig terug uit het oprichtingsverdrag van het hof, toen het hof een onderzoek begon naar beschuldigingen van systematische moorden op drugsdealers tijdens zijn bewind.Het ICC, een rechtbank in laatste aanleg, zegt dat het jurisdictie heeft om vermeende misdaden te onderzoeken die hebben plaatsgevonden toen een land lid was.Duterte heeft lang volgehouden dat hij de politie alleen heeft opgedragen om te doden uit zelfverdediging en heeft de repressie altijd verdedigd. Hij heeft zijn aanhangers herhaaldelijk verteld dat hij bereid is om “weg te rotten in de gevangenis” als dat betekent dat de Filipijnen van illegale drugs worden bevrijd.Mensenrechtenorganisaties en families van slachtoffers zeiden dat de arrestatie van Duterte een beslissende stap was in de richting van verantwoording voor een wrede en huiveringwekkende campagne die gericht was op de armste Filipino’s.”Dit is nog maar het begin van onze strijd. Onze rechtvaardigheid is nog niet bereikt, want er zal nog veel gebeuren, maar we zullen niet stoppen met vechten,” zei Llore Pasco (70) de moeder van twee slachtoffers van de drugsoorlog.Moorden in sloppenwijkenVolgens de politie werden 6.200 verdachten gedood tijdens anti-drugsoperaties onder Duterte’s presidentschap, die volgens hen eindigden in schietpartijen. Maar activisten zeggen dat de werkelijke tol veel hoger lag, met nog eens duizenden drugsgebruikers in sloppenwijken die onder mysterieuze omstandigheden werden neergeschoten, van wie sommigen op de ‘watchlist’ van de gemeenschap stonden en zich hadden aangemeld voor behandeling.Volgens de aanklager van het ICC zijn mogelijk zo’n 30.000 mensen gedood door de politie of onbekende personen.De politie heeft de beschuldigingen van mensenrechtenorganisaties over systematische moorden, geënsceneerde misdaadscènes en gefabriceerde incidentrapporten van de hand gewezen.Duterte vertelde de politie in een livestream van zijn toespraak terwijl hij gevangen zat, dat hij voor een rechtbank in de Filipijnen zou moeten verschijnen.”Waarom zou je mij naar een internationaal orgaan brengen als we geen lid meer zijn?” vroeg hij. “Denk er serieus over na, want dit zal implicaties hebben.”De arrestatie leidde tot verontwaardiging bij de familie, loyalisten en aanhangers van de nog steeds populaire Duterte. Zij noemden het een belediging voor de Filipijnse soevereiniteit.”Ze hebben onze vader van ons afgenomen, hem op een vliegtuig gezet en wilden niet zeggen waarheen. Mensen, word wakker,” postte zijn jongste dochter Veronica Duterte op Instagram. Ze zei dat haar vader was “ontvoerd”.Duterte’s naaste medewerker, senator Christopher “Bong” Go, zei: “De tijd dat buitenlanders dicteerden hoe wij onze binnenlandse zaken regelden, is allang voorbij.”Val uit de gratieDe arrestatie markeert een enorme ommekeer in het lot van de invloedrijke familie Duterte, die een sterke alliantie met Marcos sloot om hem te helpen de verkiezingen van 2022 met een grote marge te winnen, met Duterte’s dochter, Sara Duterte, als zijn vicepresident.Maar de twee kregen een bittere ruzie, die culmineerde in de afzetting van Sara Duterte vorige maand door een lagerhuis geleid door aanhangers van Marcos, en signalen van de president dat hij zou instemmen met een arrestatiebevel voor zijn voorganger, nadat hij eerder had gezworen het ICC niet te helpen.Volgens eigen zeggen verloopt het politieonderzoek in de Filipijnen tergend langzaam. Noch Duterte, noch een van zijn hoogste politiechefs is aangeklaagd voor misdaden in de regio.Het ICC meldde dinsdag dat Duterte is aangeklaagd voor moord als een misdaad tegen de menselijkheid en dat hij strafrechtelijk verantwoordelijk is voor de vermeende moord op ten minste 43 mensen tussen 2011 en 2019.In het bevelschrift stond dat de rechters ervan overtuigd waren dat er gegronde redenen waren om te concluderen dat Duterte het hoofd was van een doodseskader dat actief was toen hij burgemeester was van het zuidelijke Davao City en dat later toezicht hield op de Filipijnse wetshandhaving toen hij president werd.Leila de Lima, een voormalig minister …

...